Freelancers kunnen nog steeds terugkerende wekelijkse of maandelijkse opdrachten aannemen

Freelancers kunnen nog steeds wekelijkse of maandelijkse opdrachten aannemen. Hoewel sinds 1 januari het arbeidsrecht strikter wordt toegepast, betekent dit niet dat terugkerende opdrachten een probleem zijn. De frequentie zegt namelijk niets over de aard van de arbeidsrelatie. Zolang er geen sprake is van direct gezag en de opdracht goed wordt vormgegeven, blijft freelancen gewoon mogelijk. De Belastingdienst kijkt holistisch naar de situatie, dat wil zeggen dat er ruimte is per opdracht een afweging te maken van factoren. Hoe dit zit, leggen we je hieronder uit.

Wat zegt de wet? Werken onder direct gezag wijst op een dienstverband

Volgens het Burgerlijk Wetboek duidt werken onder gezag of directe aansturing op een dienstverband. Dit principe bestaat al tientallen jaren en wordt sinds 1 januari weer actief toegepast bij de beoordeling van arbeidsrelaties – dat is ook waar de Belastingdienst naar kijkt.

Wet DBA speelt geen rol

De wet DBA, die in 2016 de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) afschafte speelt hierin geen rol, ook al horen we continu in het maatschappelijke debat dat de wet DBA wordt gehandhaafd. Dit is niet het geval, het is arbeidsrecht dat wordt gehandhaafd.

Waar het om gaat, is of een freelancer zelfstandig werkt, zonder directe aansturing van de opdrachtgever. Die opdrachtgever mag uiteraard wel kaders stellen over de opdracht en het eindresultaat. Samen spreek je af waar de opdracht aan moet voldoen.

Wil je er zeker van zijn dat de opdracht voldoet aan de juiste vormen van het arbeidsrecht is het aan te raden de opdracht vorm te geven als project – met begin en eindresultaat. Vermijd hierbij dus werkinhoudelijke instructies en zorg dat wat op papier staat klopt met de realiteit.

Belangrijke criteria uit het Deliveroo-arrest

Omdat alleen het arbeidsrecht niet voldoende was om te bepalen wie ondernemer of werknemer was, hebben rechtszaken deze definities verder ingekleurd. Of een freelancer als zelfstandige mag werken, wordt daarom mede bepaald door rechtspraak, zoals het Deliveroo-arrest. De Hoge Raad heeft hierin vastgesteld welke factoren kunnen wijzen op een dienstverband of ondernemerschap.

Belangrijk om te weten is dat:

Niet aan alle criteria hoeft te worden voldaan
Geen enkel criterium op zichzelf doorslaggevend is
De lijst met criteria niet uitputtend is
Hoe zwaar een element weegt, heel verschillend kan zijn per situatie

Kortom, er is ruimte voor interpretatie en veel opdrachten kunnen gewoon door freelancers worden uitgevoerd. Lees hier welke criteria gelden.

Inbedding binnen een organisatie is niet doorslaggevend

Voor journalistieke opdrachtgevers is het goed om te weten dat ‘inbedding’— het feit dat werk een vast onderdeel vormt van een organisatie - geen doorslaggevend criterium is voor de Belastingdienst. Dit betekent dat bijvoorbeeld het maken van een nieuwsitem binnen een nieuwsorganisatie prima door een freelancer kan worden gedaan, zolang deze voldoende vrijheid heeft in de uitvoering. Zolang er geen sprake is van direct gezag (zoals bij redactiewerk binnen een rooster vaak wel het geval is), blijft freelancen voor dit soort klussen heel goed mogelijk.

Wekelijks of maandelijks terugkerende opdracht? Geen probleem!

De Belastingdienst kijkt als hoeder van deze regelgeving vooral naar het arbeidsrecht (is er sprake van ‘gezag’) en weegt vervolgens holistisch de Deliveroo-criteria -waarbij ze deze niet gebruiken als afvink lijs maar ook kijken naar de context. Ze kijken ook naar elke arbeidsrelatie afzonderlijk of die voldoende kenmerken heeft wat duidt op een opdrachtgever-ondernemer relatie binnen de specifieke context. Er is dus ruimte per opdracht om het op de juiste manier vorm te geven.

Goed om daarom nogmaals te benadrukken dat een terugkerende opdracht (per week of per maand) niks zegt over de juiste invulling van de arbeidsrelatie.

Veel opdrachten binnen de journalistiek kunnen nog steeds uitgevoerd worden door freelancers

Oftewel. De opdracht is heel goed en nog altijd door een freelancer in te vullen wanneer:

Het een duidelijk opdracht is, vormgegeven als project met een begin en eindpunt.
De freelancer de opdracht in grote mate naar eigen inzicht kan invullen c.q. afwezigheid directe werkinhoudelijke aansturing oftewel ‘gezag’
De freelancer zich gedraagt als ondernemer (zichtbaar op social media of via een website), maar vooral: draagt BTW af, doet investeringen in het eigen bedrijf en doet aan werving van nieuwe klanten of opdrachten
De freelancer loopt commercieel risico – oftewel: gaat de klus niet door, wordt deze niet doorbetaald (zoals bij een werknemer wel het geval is)
De freelancer beschikt over een speciale expertise die gewoonweg niet op dagelijkse basis aanwezig is.

Vragen? Neem contact op!

Heb je vragen over de toekomst van deze wetgeving? Vraag je je af of er ooit nog een wet VBAR aankomt zoals eerst de bedoeling was? Gaan we überhaupt weer ooit terug naar de situatie vóór 1-1-2025? Of, wil je gewoon sparren hoe je je opdracht als freelancer moet vormgeven om te voldoen aan de juiste regelgeving?
Freelance NVJ leden mogen me hier altijd voor contacteren: mvanboldrik@nvj.nl