De werkzoekenden

Het aantal journalisten dat op zoek is naar een nieuwe of andere baan is het afgelopen jaar gestegen. Tegelijkertijd kwamen ook weer meer journalisten in de ww terecht. In de voorgaande jaren daalden zowel het aantal werkzoekenden als ww-ontvangers nog.

In juli 2024 waren er 1878 journalisten werkzoekend, blijkt uit cijfers van het UWV. In dezelfde maand een jaar eerder waren dat er nog 1713. Dat betekent dat er in een jaar tijd 9,63% meer ‘geregistreerd werkzoekenden’ zijn bijgekomen.

Onder geregistreerd werkzoekenden verstaat het UWV personen van 15 tot 75 jaar, die bij de werkinstantie bekend zijn als werkzoekend en die een uitkering ontvangen uit de ww, bijstand, wga, wajong, wia of wao. Ook werkzoekenden met een actief cv op UWV-website werk.nl tellen mee.

Latent of actief op zoek?

Lang niet alle werkzoekende journalisten zijn ook daadwerkelijk werkloos. Historische data van het UWV laten zien dat drie op de tien werkzoekende journalisten vanuit hun huidige dienstverband op zoek zijn naar een andere baan. Voor 2024 zijn deze data nog niet bekend, maar historische gegevens zijn zo consistent dat er geen reden is om aan te nemen dat de verdeling nu radicaal anders is.

Werkenden die uitzien naar een andere baan, zijn over het algemeen niet heel actief op zoek. Data van onderzoeksbureau Intelligence Group laten zien dat bijna één op de vijf (17,5%) van hen in het derde kwartaal van 2024 actief op zoek was naar ander werk.

De rest van hen is latent op zoek. Zij houden hun ogen open voor een andere baan, maar willen niet per se weg bij hun huidige werkgever. In het eerste kwartaal van het jaar was de groep actief zoekenden nog net wat groter (24,1%), en het aantal latent zoekenden (75,9%) net wat kleiner.

Veel meer ww-uitkeringen

Zeven op de tien journalisten zoekt dus een baan zonder dat ze werk hebben. Van de werkzoekende journalisten zit drie op de tien in de bijstand. Eén op de tien ontvangt een uitkering uit de wia of de wao en bijna 7,5% zit in de wajong. Daarnaast zit één op de drie werkzoekenden in de ww.

Het aantal journalisten in de wajong, bijstand en wia/wao was in juli 2024 nagenoeg gelijk aan juli 2023. Het aantal journalisten in de ww groeide wel flink, met name vanaf november 2023. In juli 2024 kregen 563 journalisten een werkloosheidsuitkering. Dat is bijna een kwart (23,5%) meer dan in dezelfde maand een jaar geleden. De laatste paar jaar daalde het aantal ww’ers in de journalistiek juist.

Uit UWV-data blijkt dat niet alleen journalisten vaker in de ww zitten. Ook in andere beroepen liep het aantal personen met een werkloosheidsuitkering tussen juli 2023 en juli 2024 op (met 8%). Dat er meer mensen in de ww zitten (ook in de journalistiek), past volgens het UWV bij de verslechterende economie.

Vrouwen en jongeren zitten vaker in de ww

Vrouwelijke journalisten zitten vaker in de ww dan mannelijke. Dat is al jaren zo, maar het verschil tussen mannen en vrouwen groeit. In juli van dit jaar was 60% van de ww’ers vrouw. Vijf jaar geleden was dat nog 57%. Het is een opvallend detail in relatie met de man/vrouwverdeling in het vak: er zijn immers aanzienlijk meer mannelijke journalisten (55% van het totaal) dan vrouwelijke (43%).

Vergeleken met juli 2023 zaten er in dezelfde maand van dit jaar ook aanzienlijk meer journalisten van 50 jaar en jonger in de ww. Ruim zes op de tien journalisten met een werkloosheidsuitkering (62,34%) is jonger dan 50 jaar. Het aantal 50-plussers met een ww-uitkering bleef gelijk. Het zijn dus de 50-minners die voor de totale stijging in het aantal uitkeringen zorgen.

In lijn met andere jaren zitten journalisten over het algemeen kort in de ww. Bijna zes op de tien (58,61%) werkloosheidsuitkeringen voor journalisten duurt korter dan een half jaar. De groep journalisten die langer dan een jaar in de ww zit, kromp het afgelopen jaar: in juli 2023 zat 20,83% langer dan een jaar in de ww, in juli 2024 was dat 15,63%.

Vergeleken met het jaar ervoor waren er afgelopen juli wel meer journalisten die een half jaar tot een jaar een werkloosheidsuitkering ontvingen.

Verborgen werkloosheid, ook onder freelancers

Het aantal werkzoekenden dat het UWV registreert kan enigszins vertekend zijn en geen compleet beeld geven. Werkzoekenden die geen uitkering (meer) ontvangen, staan niet altijd bij het UWV als werkzoekend geregistreerd. Deze groep komt dan ook niet terug in de data van het werkbedrijf. En journalisten die aan het begin van hun carrière staan, hebben vaak nog weinig ww opgebouwd. Daardoor krijgen zij bij werkloosheid vaak slechts kort een ww-uitkering.

Ook freelancers met (te) weinig werk worden niet meegenomen in de UWV-cijfers. Ook elders wordt niet bijgehouden hoeveel freelancers te weinig werk of inkomen hebben. Een enquête onder journalistieke zzp’ers schept in ieder geval het beeld dat er een grote groep is die het financieel zwaar heeft. Ruim één op de vier freelancers (28,18%) vindt van zichzelf dat hij/zij/x er financieel matig tot slecht voor staat.

Een bijna even grote groep (24,95%) stelt dat zijn huishouden het financieel niet langer dan drie maanden uit zou houden als het inkomen uit freelancewerk zou wegvallen. Van de freelancers met een partner is bijna één op de vijf in grote tot zeer grote mate financieel afhankelijk van die partner. De groep freelance journalisten die afhankelijk is van één opdrachtgever is klein (zo’n 5%).

Werkzoekenden willen werk met inhoud (en een goed salaris)

Journalisten die in het derde kwartaal van het jaar op zoek waren naar een (nieuwe) baan, vonden vooral de inhoud van het werk, een goed salaris en een goede werksfeer belangrijk. De helft van hen noemt een van deze drie factoren als belangrijke elementen van een baan, volgens onderzoeksbureau Intelligence Group.

Het belang dat werkzoekenden aan deze factoren hechten, schommelt van kwartaal tot kwartaal. In het eerste kwartaal van 2024 vonden journalisten een goede werksfeer en een goed salaris nog net wat belangrijker dan de inhoud van het werk. Toch prijken deze elementen wel standaard bovenaan het rijtje.

Werkzoekende journalisten hechten minder belang aan afwisseling van het werk, het maatschappelijk belang van het werk en carrière- en doorgroeimogelijkheden. Van de ondervraagden zegt ongeveer één op de vijf een van de deze factoren belangrijk te vinden.

Elders aan de bak

Journalisten die het moeilijk vinden een baan in de eigen branche te vinden, kunnen wel in andere sectoren terecht. Uit onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) – een instituut dat iedere twee jaar de arbeidsmarktkansen voor diverse opleidingen en beroepen in kaart brengt – blijkt dat de uitwijkmogelijkheden voor journalisten gemiddeld zijn.

Sectoren waar journalisten naar kunnen uitwijken, zijn volgens onderzoeksbureau Arbeidsmarktkansen.nl onder andere het onderwijs (docent Nederlands, economie en geschiedenis), voorlichter, coach, lobbyist, mediastrateeg, schrijfdocent, boekverkoper, contentmanager, bijlesdocent, communicatiestrateeg en raadslid/wethouder.