Arbeidsmarktmonitor: De eerste resultaten voor het nieuwe jaar

Cijfers over de journalistieke arbeidsmarkt zijn hard nodig. Daarom is de NVJ die aan het verzamelen binnen de NVJ Arbeidsmarktmonitor, een grootschalig onderzoek naar de journalistieke arbeidsmarkt. En hoewel de eerste editie nog niet zo lang geleden is verschenen, zijn we al druk bezig met de onderzoeken voor de tweede. Onderzoeker Nick Kivits praat je in deze update bij over het project.

Geen eindstation, maar een vertrekpunt. Zo omschreef ik de eerste editie van de NVJ Arbeidsmarktmonitor tijdens de presentatie half januari. En eigenlijk was ‘de trein’ op dat moment het station al uit: terwijl ik de resultaten van het eerste jaar van mijn onderzoek stond te presenteren, was ik al volop bezig met het verzamelen van data voor de tweede NVJ Arbeidsmarktmonitor.

• De NVJ Arbeidsmarktmonitor 2024 vertelt je precies hoe de journalistieke arbeidsmarkt in elkaar zit. Heb je ‘m nog niet bekeken? Je leest hem hier.

De eerste conclusies voor het nieuwe jaar

De eerste resultaten daarvan zijn inmiddels ook al verschenen. Zo ontdekte ik een terugval in het aantal afgestudeerden aan journalistieke mbo-opleidingen. Maar geen reden tot paniek: de terugval is het gevolg van een lager aantal starters tijdens de coronaperiode.

Ook zag ik in de data terug dat er in 2024 meer journalisten hun ogen openhielden voor een andere baan dan in 2023. En dat terwijl het aantal vacatures voor journalistieke functies ook in het vierde kwartaal van 2024 een stuk lager lag dan we de afgelopen jaren gewend waren.

En ondanks de angst die de handhaving van de wet DBA inboezemt, was er in januari nog geen grote terugval in het aantal zzp’ers. Al kan ik je alvast verklappen dat ik vermoed dat die alsnog komt. Of ik gelijk heb zien we in april, want dan kom ik met een volgende update.

Wat zit er in de pijplijn?

Op korte termijn ga ik nog meer conclusies delen. Aan de hand van vacatures die in 2024 online zijn geplaatst, ga ik inzichtelijk maken waar nu de baankansen in de journalistiek liggen. Daarnaast ben ik druk bezig met het labelen van data, die inzicht moeten geven in waar recent afgestudeerde journalistiekstudenten terechtkomen.

Er zit ook nog een stuk in de pijplijn dat laat zien hoe het nu met de werkloosheid zit. De laatste keer dat ik data daarover publiceerde (dat betrof data van juli 2024), zagen we een forse stijging in het aantal werkzoekenden. Die stijging werd toen vooral veroorzaakt doordat er meer journalisten in de ww waren komen zitten. Ik kan alvast een tipje van de sluier oplichten: het aantal werkzoekenden was afgelopen januari wéér een stukje groter.

Hetzelfde, maar dan anders

Wie dit project al langer volgt, zal veel van de hier besproken onderwerpen herkennen van vorig jaar. Voor de NVJ Arbeidsmarktmonitor 2025 kijk ik veelal naar dezelfde datapunten als voor de eerste editie. Dat is natuurlijk niet zonder reden: door data door de tijd heen te volgen, kan ik de ontwikkelingen door de tijd in kaart brengen. Maar mijn onderzoek van dit jaar is niet alleen een herhaling van zetten. Ik ga ook een aantal nieuwe dingen in kaart (proberen) te brengen.

Vorig jaar (en dit jaar) dook ik bijvoorbeeld al diep in de journalistieke vacatures, om zo te achterhalen wat voor functies er werden gezocht. Dit jaar ga ik hetzelfde doen met opdrachten voor freelancers. Daarvoor bekijk ik honderden oproepen waarin in 2024 opdrachten voor journalistiek freelancewerk werden aangeboden. Ik kijk daarbij naar het type functie dat geboden werd, de organisaties die freelancers zochten, de hoeveelheid uren die werd geboden en meer. De data hiervoor zijn inmiddels binnen.

In mijn onderzoek naar freelance journalisten werd me vorig jaar al snel duidelijk: de ene freelancer is de andere niet. Dat geldt helemaal als je specifiek kijkt naar fotojournalisten. Die werken (nog) meer uren dan andere journalistieke zzp’ers en verdienen nog net wat minder. En waar er onder alle journalistieke freelancers veel meer vrouwen zijn, is de fotojournalist bijna altijd man. Dit jaar wil ik daarom nog dieper in de verschillende groepen freelancers gaan duiken.

Een andere grote wens voor dit jaar is het in kaart brengen van nascholing. Hoeveel journalisten er jaarlijks van de opleidingen afkomen, dat weten we inmiddels. Maar wat doen journalisten die al aan het werk zijn nog om te blijven leren? In de loop van dit jaar wil ik alle journalistieke opleiders (ook die intern bij bedrijven) inzage in hun data vragen. De eerste reacties zijn al binnen, maar er moet nog een hele hoop gebeuren.

Hulp gezocht!

Dat kan ik trouwens allemaal niet alleen. Net als vorig jaar wil ik ook dit jaar de hulp van journalistiekstudenten inschakelen, die me (uiteraard tegen betaling) kunnen helpen bij het verzamelen van data. Een officiële oproep daarvoor volgt nog. Maar mocht je nu al interesse hebben, mail me dan vooral.