Taco van der Erb: ‘In de fotojournalistiek kan ik mijn creativiteit kwijt’
De fotojournalistiek was niet direct de eerste beroepskeus van Taco van der Erb. Kok leek hem wel wat. Misschien zelfs timmerman worden. Maar het is uiteindelijk de persfotografie geworden. Een keuze waar hij dertig jaar later nog steeds geen spijt van heeft. ‘Door ergens bij te zijn en er verslag van te doen, besef je soms meer dat je bestaat.’
)
Bosbranden teisteren de provincie Galicië. Een brandweerman beklimt een berg naar zijn collega's met een brandslang om de hoofdslang verder te kunnen verlengen en dieper het bos in te kunnen achter het vuur aan.
)
Een carrière als kok of timmerman? Nee, het werd de kunstacademie, de KABK, in Den Haag. Direct na het afronden van die studie in 1995, ging Taco van der Erb als fotojournalist aan de slag voor het Leidsch Dagblad en het Leids Universitair weekblad Mare.
‘Ik wilde iets creatiefs doen waarmee ik kon reizen. Ik deed een poging kok te worden, overwoog het timmermansvak. Uiteindelijk ben ik fotograaf geworden. Het avontuur en de romantiek van het vak spraken me meteen aan. Een foto is heerlijke materie, het is fijn spul om mee te werken. Het is weliswaar tweedimensionaal, maar je kunt er heel veel mee doen. In de fotojournalistiek kan ik mijn creativiteit kwijt én ik kan ermee op reis.’
Kleine avontuurtjes
Creativiteit is niet de enige positieve kant aan het fotojournalistieke vak, zegt Van der Erb. ‘Getuige zijn van gebeurtenissen – die soms groot maar ook klein kunnen zijn – geeft een bijzonder gevoel van aanwezig zijn, van bewust en levend zijn. Door ergens bij te zijn en er verslag van te doen, besef je soms meer dat je bestaat. Op weg naar een opdracht weet ik soms nauwelijks waar ik terecht ga komen, ik kan dan enorm genieten van hoe een situatie zich ontvouwt. Het anticiperen en communiceren tijdens een opdracht is geweldig leuk. En het kan heel mooi zijn. Al die opdrachten zijn kleine avontuurtjes, en ze hebben vaak prachtige wendingen en toevalligheden.’
Boven op het onderwerp
‘Ik hou van de journalistiek, van het onverwachte, van het niet weten wat de volgende dag gaat brengen. Dat heeft iets zorgeloos en roept een heel spontane manier van creativiteit op. Mijn grote voorbeelden, al toen ik op de academie zat, waren Henri Cartier Bresson en Robert Kapa. Hun werk vind ik prachtig. Zij inspireerden mij met hun uitspraken: “The decisive moment” en “If your pictures aren't good enough, you're not close enough”. Daarom hou ik van groothoek en zit graag boven op mijn onderwerp.’
Binnen- en buitenland
Dat zijn aanpak en stijl in de smaak vallen bij onder andere media in binnen- en buitenland, blijkt wel uit de grote en diverse lijst van opdrachtgevers. ‘Ik werk voor van alles. Hier in de buurt voor het Leidsch Dagblad, het Universitair weekblad Mare en voor Leidse musea. Ook werk ik voor verschillende tijdschriften, persbureaus en ministeries.’
Zijn foto’s zijn bij een verscheidenheid aan soorten media – van kranten tot opinieweekbladen en vaktijdschriften – te vinden. Om maar een klein overzicht te geven: National Geographic Netherlands, NRC Handelsblad, NRC Next, Volkskrant, Trouw, Parool, Algemeen Dagblad, Financieel Dagblad, Leidraad, Cobouw, Medisch Contact, The New York Times, The New Yorker, The Guardian, News Week, Der Spiegel, Humo, Knack, De Morgen, De Standaard, Nieuwe Revu,, Panorama, HP/De Tijd, Vrij Nederland, De Groene Amsterdammer, Natuur Wetenschap en Techniek, Intermediair, Esquire, New Scientist en New Scientist UK.
Eigen bedrijf runnen
Als er echter iets minder positiefs is aan de fotojournalistiek, aldus Taco van der Erb, dan is het wel de zakelijk kant. ‘Ik ben daar helemaal niet goed in. Op de kunstacademie heb ik me ook nooit gerealiseerd dat je later een eigen bedrijf moet runnen. We kregen wel boekhoudles, maar de docent zat binnen de kortste keren met een burn-out thuis. Het vak hebben we nooit verder afgemaakt. We waren geloof ik niet de meest ideale leerlingen.’
Harder nodig dan ooit
Een voorzichtige optimist, zo zou je Taco van der Erb kunnen typeren als hij spreekt over de toekomst van het (foto)journalistieke vak. ‘De journalistiek staat enorm onder druk, al een hele tijd. Inkomsten vloeien weg naar sociale mediaplatforms. Veel van die platforms gedijen bovendien bij ophef en daardoor is de nuance steeds vaker ver te zoeken. De boodschap moet simpel zijn en liefst direct een onderbuikgevoel aanspreken, het populisme neemt toe. Kwaliteitsjournalistiek, journalisten, fotojournalisten en cameramensen worden gewantrouwd. Wat dat betreft, zie ik het dus somber in. Tegelijkertijd wordt de rol van echt goede, betrouwbare journalistiek alleen maar belangrijker. Die is harder nodig dan ooit.’
NVF: Samen staan wij sterker
‘Voor persfotografen is het moeilijk om samen op te trekken. Het zijn allemaal eenpitters. Doordat iedereen op zijn eigen eilandje aan het opereren is, is het heel moeilijk een gezamenlijk standpunt uit te dragen. Terwijl de journalistiek op zoveel vlakken onder druk staat. Mediabedrijven die alle titels opslokken en zoveel macht krijgen dat ze (freelance) fotografen met contracten vol eenzijdige belangen onder druk zetten, het politieke klimaat waarin de vrije pers steeds vaker het doelwit is, sociale mediaplatforms die zonder enige verantwoording roofbouw plegen op de journalistiek, agressie tegen de journalist op straat… dan is het goed om als fotojournalisten een vorm van samenwerking te hebben. Samen staan we sterker. ‘
Als NVJ-lid sta je niet alleen.
Meedoen?
Voor de rubriek NVF Uitgelicht in Focus Magazine zijn wij altijd op zoek naar NVF-leden. Wil jij je werk ook in het oudste fotografietijdschrift van Nederland en in de NVF-nieuwsbrief laten zien? Neem dan contact op met Paul Teixeira.