Camiel Mudde: ‘Als fotojournalist sta je aan de bron van het nieuws’

Wie Mudde zo hoort, krijgt misschien de indruk dat hij belust is op sensatie: altijd vooraan bij nieuwsfeiten. Maar dat is zeker niet zo. ‘Tijdens de laatste twee jaar van mijn studie in Rotterdam ontdekte ik hoe fascinerend ik de sociaal-maatschappelijke kant van fotografie vond. Ik begon met het maken van zelfbedachte en uitgewerkte kleine fotoseries. Die series gebruikte ik weer om al tijdens mijn opleiding contact te leggen met redacties van kranten en magazines. Het was spannend om mijn werk te laten zien, maar het zorgde wel voor leuke contacten, met soms een publicatie. Het heeft uiteindelijk mijn eerste opdrachtgevers opgeleverd.’

Echte mensen en verhalen

De definitieve keuze voor fotojournalistiek was mede het gevolg van opgedane praktijkervaring tijdens de opleiding, zegt Mudde. ‘Mijn stage bij de NRC in Amsterdam was een keerpunt. Voor het eerst kon ik proeven hoe het is om te werken voor een grote krant. Het ritme, de verantwoordelijkheid, het vastleggen van nieuws – alles aan dat werk voelde goed. Ik wist: dit is wat ik wil doen.'

'Daarnaast heeft het nieuws altijd een grote rol in mijn leven gespeeld. Wat er in de wereld gebeurt, voelt voor mij nooit als iets puur feitelijks. Het zijn echte mensen, met echte verhalen en ik merkte dat mijn camera een middel kon zijn om die verhalen door te vertellen. Of het nu gaat om persoonlijke kwesties of nieuwsgebeurtenissen, het vastleggen van momenten waarmee je anderen een beeld geeft van wat er speelt, is iets waar ik mijn uitdaging uit haal.’

Eigen signatuur

Mudde heeft in de loop van de tijd op natuurlijke wijze een eigen signatuur ontwikkeld. ‘Ik weet niet of ik het een specialisme moet noemen, maar ik richt me graag op de kleine, menselijke verhalen. Vooral als ik zelf een project initieer, zoek ik naar wat mensen drijft, wat hen tegenhoudt en wat ze beweegt. Dat kan gaan om heel persoonlijke kwesties, maar ook om grotere conflicten, zoals oorlog. Zo ben ik sinds de Russische invasie in Oekraïne twee keer afgereisd om te documenteren hoe de oorlog het leven van gewone mensen beïnvloedt. Het zijn die menselijke verhalen die mij raken en die ik probeer vast te leggen in mijn beelden: hoe mensen doorgaan met hun leven, maar soms ook abrupt stilgezet worden door wat er om hen heen gebeurt.’

Dat zijn aanpak vruchten afwerpt, blijkt zeker uit het aantal opdrachtgevers waar Mudde als freelancer voor werkt. ‘Sinds 2022 werk ik als fotograaf voor het persbureau ANP. Daarnaast fotografeer én schrijf ik voor Straatnieuws in Rotterdam en Den Haag. Ik ben ook regelmatig zelf op pad om reportages te maken die ik vervolgens aanbied bij redacties. Die eigen projecten leiden soms ook weer tot publicaties in verschillende media. Buiten de fotojournalistiek werk ik voor enkele (zakelijke) magazines, waar ik vooral bedrijfsreportages en portretten voor maak. Door verschillende opdrachtgevers te hebben in verschillende hoeken van de fotografie, ben ik nu fulltime freelance fotograaf.’

Van uitdagend, gevaarlijk tot alledaags

Wie de gemiddelde fotojournalist hoort over zijn of haar vak, hoort al vrij snel dat de grote diversiteit aan onderwerpen en situaties het vak zo aantrekkelijk maakt. Mudde vormt daar geen uitzondering op. ‘Wat ik zo bijzonder vind, is dat je als fotojournalist aan de bron van het nieuws staat. Het vak brengt mij ook op plekken waar ik anders nooit zou komen. Die plekken kunnen uitdagend of zelfs gevaarlijk zijn, maar soms zijn ze juist heel alledaags. Of het nu een demonstratie is waar veel gebeurt of een leeg hotel waar vluchtelingen in worden gehuisvest, je moet altijd zorgen dat je beelden maakt die een verhaal vertellen.’

En dan is er het resultaat dat in de krant wordt afgedrukt of op de site komt te staan. Dat blijft een ‘kick’ geven, bekent hij. ‘Het mooiste moment blijft toch wanneer je je werk gepubliceerd ziet. Als je de volgende dag jouw foto’s in de krant ziet staan of online voorbij ziet komen, besef je dat je een bijdrage hebt geleverd aan hoe mensen het nieuws ervaren. Dat geeft elke keer weer een trots gevoel.’

Andersoortige opdrachtgevers

Het is in deze interviewreeks wel vaker langs gekomen. De fotojournalistiek is een prachtige discipline binnen de professionele fotografie, maar er zijn ook schaduwzijden. Mudde: ‘Voor mij is één van de grootste uitdagingen in de fotojournalistiek het financiële aspect. Het is lastig om als (jonge) freelancer een enigszins stabiel inkomen te verdienen. De tarieven liggen laag, en dat betekent dat je veel opdrachten nodig hebt om een boterham te verdienen. Dat brengt druk met zich mee.’

Het noopt hem ook tot het vinden van andersoortige opdrachtgevers. ‘Toen ik afstudeerde, was mijn missie om fulltime fotojournalist te worden. Maar al snel kwam ik tot de realisatie dat dat financieel moeilijk haalbaar is. Dat was voor mij een teleurstelling, omdat ik dit zo graag wilde. Maar uiteindelijk heb ik die werkelijkheid geaccepteerd. Nu werk ik deels buiten de journalistiek om en combineer ik verschillende soorten opdrachtgevers. Zo kan ik toch mijn werk als fotojournalist blijven doen. Ondanks deze uitdagingen blijft het mijn passie, en het geeft me motivatie om door te zetten.’

Hoop op ommekeer

Gevraagd naar zijn visie op de toekomst van het vak, wordt Mudde wat somber. Al houdt hij wel hoop. ‘Ik wil niet te negatief zijn, maar de toekomst van de fotojournalistiek baart me wel zorgen. De behoefte aan échte, waarheidsgetrouwe nieuwsfotografie zal blijven bestaan. Technologieën zoals AI en robots kunnen veel, maar ze zullen nooit de menselijke blik en het nieuwsgierige oog van een fotojournalist vervangen. Toch zie ik ook dat de vraag naar zulke beelden afneemt. Wat ik hoop, is dat er een ommekeer komt. Dat de waarde van fotojournalistiek opnieuw wordt erkend en dat het financieel haalbaarder wordt om dit werk te doen. Het zou mooi zijn als er meer ruimte komt voor mensen om dit vak echt te kunnen blijven uitoefenen.’

Mudde is dan ook lid van de NVF. 'Als lid heb ik toegang tot een schat aan kennis en ondersteuning. Wanneer er nieuwe wet- en regelgeving in ons vakgebied komt, is de NVF degene die die informatie overzichtelijk maakt en met ons deelt. Ook is het fijn om te weten dat ik juridische bijstand kan krijgen als dat nodig is. Dat geeft een gerust gevoel in een vak waarin je soms voor onverwachte uitdagingen komt te staan.’