‘Bewust freelancen: ‘Ik kies heel bewust voor meerdere opdrachtgevers - en dan bedoel ik ook echt veel’’

Het carrièrepad van Olivier de Neve is een bijzondere. Na zijn studie Bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit begon hij als marketingmanager in de vastgoedsector, ging vervolgens de muziekindustrie in en werd uitgenodigd bij radio en televisie. ‘Dat vond ik hartstikke leuk en zo ben ik uiteindelijk terechtgekomen bij de opleiding van NPO. Journalistiek is wel een beetje de rode draad in mijn leven. Op mijn twaalfde had ik een website over videogames opgericht en hoe gek dat ook klinkt, het ging ook daar over journalistieke principes.’ 

Uiteindelijk ontdekte je dat je hart in de journalistiek ligt.

‘Absoluut, ik had de smaak te pakken en liet de journalistiek niet meer los. Mijn diverse achtergrond heeft me daarbij enorm geholpen.’

In welke zin?

‘Omdat ik bedrijfskundige ben, kon ik op de economieredactie van de NOS aan de slag. Dat had ik anders denk ik niet voor elkaar gekregen. Je kunt ook makkelijk verschillende capaciteiten van jezelf inzetten. Dat alles maakt dat ik volgens mij goed kan gedijen als freelancer. Ik klamp me niet vast aan één ding. Als iets wegvalt, heb ik niet direct een probleem.’   

Wie zijn jouw opdrachtgevers?

‘NOS als TV-presentator NOS Journaal Regio en Economie-redacteur, Rijnmond, Omroep West, DPG Media en ik maak veel podcasts voor verschillende partijen en doe advieswerk voor de muziekindustrie.’

Helpt het hebben van zo’n brede portefeuille bij gezond ondernemen?

‘Ja en dat is ook mijn bedoeling, alhoewel ik het nooit zo had bedacht. Iemand zei een keer dat ik meer focus aan moest brengen in mijn carrière, maar ik heb me nooit geremd gevoeld in wat ik doe.’

Sinds 1 januari 2025 wordt strenger gehandhaafd op schijnzelfstandigheid. Hoe viel dat nieuws bij jou?

‘Van alle opdrachtgevers trok de NOS het eerst aan de bel, al in juni 2024. Kort gezegd: de NOS zou stoppen met de inzet van freelancers, op een paar uitzonderingen na. Dat sloeg in als een bom. Veel freelancers dachten te voldoen aan alle regels  - ik ook. Als ondernemer ben je er zelf verantwoordelijk voor om op de hoogte te zijn van regelgeving. Alleen had ik deze impact niet voorzien. Volgens goed journalistiek principe ben ik me erin gaan verdiepen en lid geworden van een klankbordgroep die onder andere overlegt met de directie. Dat doen we nog steeds.’

‘Dit verhaal gaat natuurlijk niet over de NOS. Wat ik over de hele breedte merk is dat zoveel opdrachtgevers zoveel interpretaties hebben van dezelfde wetgeving. De ene partij schrikt zich rot en de andere laat weten gewoon door te gaan op dezelfde voet. Als journalisten zijn we ervoor om desinformatie te scheiden van echte informatie. Laten we ons dan ook niet op dit dossier opeens laten leiden door desinformatie.’

Verzet je je tegen dit soort interpretaties of beslissingen?

‘Ik zou het geen verzet willen noemen. Als ondernemer vind ik dat een opdrachtgever altijd mag besluiten om met iemand te stoppen, ook al zou ik de motieven misschien onfatsoenlijk vinden. Waar ik me wel tegen ‘verzet’ is als een opdrachtgever zich baseert op verkeerde argumenten. Zoals de bewering dat je geen wekelijkse opdracht zou mogen doen, terwijl dit volgens de NVJ wel mag. Ik snap dat ook opdrachtgevers in een lastig parket zitten, want zij moeten zich verhouden tot een realiteit die continu in beweging is. Dat neemt niet weg dat veel freelancers nu de dupe worden. Belangrijk is het onderscheid tussen ondernemers en schijnzelfstandigen. Ik denk dat iedereen het erover eens is dat schijnzelfstandigen in dienst zouden moeten, maar dat degenen die zich aan de regels houden niet mogen lijden onder onzekerheid.’

Wat zie jij in jouw omgeving gebeuren?

‘Het is triest om te zien dat sommige freelancers hun belangrijkste opdrachtgever verliezen en dat financieel niet kunnen opvangen. Je kunt zeggen dat dat het risico van ondernemen is, maar dit gaat niet over slecht werk leveren. Het voelt onrechtvaardig. Ik zie ook meer freelancers parttime in dienst gaan. Dan vraag ik me wel af hoe zij dat combineren met het urencriterium.’

Heb jij opdrachtgevers verloren?

‘Nee, gelukkig niet. Als dat gebeurt, zou ik dat vervelend vinden maar ik val niet om. Gelukkig ben ik ervan overtuigd dat er een behoefte is aan datgene wat ik lever en – zonder arrogant te willen overkomen – geeft me dit wel zelfvertrouwen. Maar het is wél veel gedoe. Ook bij mij hangt er onzekerheid boven het hoofd. Dat hoort bij ondernemerschap, en daar moet je niet te veel over zeuren, maar die onzekerheid duurt wel lang. Dit hele verhaal draait in cirkeltjes. Ik verwacht wel dat we over een paar jaar teruggaan naar een situatie waarin we – weliswaar zonder schijnzelfstandigen - gewoon ons werk kunnen doen.’

Heb je hierover veel discussie met opdrachtgevers?

‘Sommige opdrachtgevers zijn generalisten die helemaal geen tijd en zin hebben in dat vervelende zzp-dossier. Ik ben er al een jaar intensief mee bezig en weet er daardoor meer van. Veel opdrachtgevers zijn bang voor een boete en zeggen dan: “misschien voor de zekerheid toch maar niet doen”. Dat vind ik een rare redenering. Maximale veiligheid bestaat niet.’

Zoek je naar alternatieven?

‘Nee, ik ben van plan om actief te blijven in de journalistiek als freelancer. Ik kies bewust voor de strategie van meerdere opdrachtgevers en dan bedoel ik ook echt veel opdrachtgevers. Niet alleen om het risico te spreiden, maar vooral omdat dat elke dag anders maakt en ik dit het allerleukste werk vind. Dat is eigenlijk de kern van waarom ik dit doe. Recentelijk mocht ik de uitreiking van De Tegel presenteren in een volle Haagse Schouwburg. Fantastisch! Qua gevoel en trots dat ik dit heb mogen doen, kan ik maandenlang op voort.’

Maak je als ondernemer een jaarlijks plan?

‘Ik spreek geen financiële doelen af maar wel inhoudelijke. Wat wil ik het komende jaar doen? Waar wil ik de focus op leggen? Ik ben zzp’er en heb maar zoveel uur in een dag. Hoe richt ik die zo leuk, efficiënt en afwisselend mogelijk in en op zo’n manier dat mijn opdrachtgevers gelukkig zijn en ik ook? Ik denk wel na over de strengere regelgeving; welke opdrachten geven meer zekerheid en welke zouden in de toekomst kunnen verdwijnen? En hoe ga ik daarmee om?’

Wat verwacht je van de verdere ontwikkelingen op het gebied van de regelgeving?

‘Mijn korte antwoord is: geen idee. Er is veel onduidelijkheid, zeker nu het kabinet is gevallen en we ook niet weten wat er met het initiatiefwetsvoorstel van VVD, D66, CDA en SGP gebeurt, waarin de zelfstandige meer centraal staat.’

• 'Laat je niet gek maken! Er wordt veel gesproken over regelgeving, maar er gebeurt tegelijk weinig. Er zal altijd werk blijven voor freelance journalisten.'

• 'Blijf in gesprek met je opdrachtgevers, bijvoorbeeld met een jaarlijkse evaluatie.'

• 'Hoe gezellig het ook is, ga niet de hele dag op een redactie zitten. Bereid je werk thuis voor, kom naar de studio of redactie en vertrek daarna weer: dat is een belangrijk criterium van de Belastingdienst.'

• 'Bouw pensioen op en hou reserves aan voor arbeidsongeschiktheid.'

• 'Blijf je werk zo goed mogelijk doen. Uiteindelijk is kwaliteit de beste zekerheid. Je bent nodig!'