‘Afhankelijk zijn van één opdrachtgever, dát is schijnzelfstandigheid. Ik zeg: pas de definitie in de wet daarop aan’

Van starters tot jubilarissen, van actieve bestuursleden tot mensen die de NVJ een warm hart toedragen. Elk lid telt! Wie zijn ze? Wat doen ze en waarom zijn ze lid van de NVJ? Voor deze aflevering sprak Remy Reuvekamp met Eva Munnik.

Eva Munnik werkte na haar afstuderen voor de VPRO, VARA, Endemol en RTV Utrecht. Op haar veertigste vond ze in het freelancen haar ideale carrière. Ze werkt op verschillende nieuwsredacties, maakt de podcast Eva belt aan, schrijft voor diverse bladen en komt volgend jaar met haar zevende boek. ‘Ik zie mezelf tot mijn tachtigste freelancen. Als de overheid het niet onmogelijk maakt.’

Vooraf vertelde je dat je de enige bent in je familie die heeft gestudeerd en dat je je mateloos ergert aan de hoogopgeleide bubbel die ons land bestuurt en er verslag van doet. Wat doet de journalistiek niet goed? 

‘Vooropgesteld: er is óók veel kwaliteit en bijna alle journalisten zijn van goede wil. Maar ik zie op veel redacties dezelfde soort mensen: hoog opgeleid, wit, zelfde soort ideeën. Er is daardoor een eenzijdige blik op wat de grootste problemen zijn, op wat er politiek moet gebeuren. Om objectief verslag te doen, is het belangrijk dat we met een brede blik naar de maatschappij kijken.’

Kun je een concreet voorbeeld noemen?

‘De schok na de winst van Geert Wilders. Dan hoor ik op redactievergaderingen al snel: “Die Wilders-stemmen, dat zijn allemaal mensen met veel haat.” Zulke vooroordelen storen me. Veel nieuws- en actualiteitenprogramma’s van de NPO zitten in een linkse hoek. Maar je moet verslag doen van alle aspecten van de maatschappij, niet alleen vanuit je eigen bubbel.’

Wat zouden ze volgens jou anders moeten doen?

‘Als mensen hun zorgen en problemen terugzien in de krant of op tv, voelen ze zich gehoord. Dus ik zou zeggen: zet je oogkleppen af, luister, geef mensen het voordeel van de twijfel. Ik werk al dertig jaar als journalist en ondanks alle meningsverschillen kom je zelden een echt slecht mens tegen. De meeste mensen willen gewoon graag samenleven en samenwerken, zo zijn we ‘gewired’. Daar gaat trouwens ook het boek over waaraan ik nu werk met neuropsycholoog Eveline Crone.’

Ik zie op veel redacties dezelfde soort mensen: hoog opgeleid, wit, zelfde soort ideeën. Er is daardoor een eenzijdige blik

Je koos op je veertigste voor het freelance bestaan. Een schot in de roos, noem je dat.

'Ja, nieuwe prikkels en afwisseling in werk houden me fris en scherp. Bij RTV Utrecht heb ik zeventien jaar in vaste dienst gezeten. Maar toen ik ging freelancen, dacht ik: dit had ik veel eerder moeten doen. Ik vind veel verschillende dingen leuk, ben ook wel sociaal en ondernemend, houd van netwerken, pitchen, ik heb altijd ideeën… Nou, ik zit mezelf nu wel heel erg op te hemelen, haha, maar het freelancen past gewoon goed bij mij.’

Je schreef in september een scherpe column waarin je de politiek opriep om de wetgeving rondom freelancers aan te passen. Je kaart onder meer de definitie van freelancen aan omdat die schijnzelfstandigen niet van echte freelancers onderscheidt.

‘De precieze definitie is nog steeds niet helemaal duidelijk. Dat is het irritante, want daarom tasten we in het duister. Maar het lijkt het er op dat je volgens de overheid geen freelancer bent als je zij aan zij werkt met mensen in vaste dienst. Dat vind ik onzin. Ten eerste is bij mediabedrijven de hoeveelheid en het soort werk onvoorspelbaar, freelancers zijn de broodnodige flexibele krachten. Ten tweede kan ik als freelancer met veel verschillende klussen niet op vaste basis bij een bedrijf werken. Afhankelijk zijn van één opdrachtgever, dát is schijnzelfstandigheid. Ik zeg: pas de definitie in de wet daarop aan.’

Heb je veel reacties op je column gekregen?

‘Ja, zeker. Sommige freelancers denken: ik zie het wel, ik leef met de dag. Anderen liggen ervan wakker, die denken: iedereen is blij met wat ik doe, ik doe geen beroep op sociale voorzieningen en straks wordt dat misschien onmogelijk gemaakt door de overheid. Ook heb ik veel contact met Kamerleden hierover. Vooral rechtse partijen luisteren goed en zijn gelukkig kritisch op de wet. Ik ben niet naïef, maar er is altijd hoop zolang het nog niet is gebeurd.’

Tot slot, je bent al ruim twintig jaar lid. Wat heeft de NVJ concreet voor jou betekend? 

‘Heel veel. Toen ik nog in loondienst zat en te laag was ingeschaald, heeft de NVJ me daar heel goed in geholpen. Als freelancer ben ik nog steeds heel blij met wat ze doen. Een contract voor een boek of nieuwe overeenkomst met een opdrachtgever kun je voorleggen aan de juristen van de NVJ. Binnen een dag heb ik dan advies: dit is nog een beetje gek, dat kun je misschien nog even aankaarten. Dan voel je je als freelancer toch minder kwetsbaar.’

Als NVJ-lid sta je niet alleen.

Krijg hulp bij alles wat jouw werk aangaat. Samen zetten we ons in voor betere cao’s, tarieven en persvrijheid.

Nodig je collega's uit

Nodig je collega’s uit om met 25% korting lid te worden van de NVJ. Samen staan we sterk.