Hoe bereken je een uurtarief en prijzen als fotograaf?

Als fotojournalist en freelancer is het verstandig om je tarieven goed te berekenen. Reken je werk niet af op prijs per foto, serie of artikel, maar factureer je uren. Bij het bepalen van goede uurtarieven is het handig om een goed begrip te hebben van declarabele uren en de impact daarvan op je uurtarief. Ook is het belangrijk om in te zien dat concurreren op prijs niet gunstig is voor jezelf en anderen. NVF-lid Wilmar Dik bespreekt in dit artikel waarom.

Facturabele of declarabele uren?

Bij facturabele uren gaat het om een freelancer en over declarabel wordt meer gesproken als iemand in loondienst is en uren schrijft. Er wordt meestal hetzelfde mee bedoeld. Waarom zijn deze uren zo belangrijk? Je verdient geld met de uren die je in rekening kan brengen. Elke fotograaf zou het liefst voor 30 of 38 uur in de week een factuur sturen. Maar helaas leven we niet in zo’n wereld.

Harde rekensom: wat een fotograaf écht moet verdienen per uur

Door het grote aantal fotografen in Nederland zijn er beperkt opdrachten per fotograaf. Hierdoor kan een fotograaf niet al te veel uren factureren. Uit de NVJ Arbeidsmarktmonitor blijkt dat een fotojournalist ongeveer 38 uur werkt waarvan hij of zij 23 uur per week (x 45 weken = 1.035 uur per jaar) kan factureren.

Als je geen fotojournalist bent, maar bijvoorbeeld een fotograaf in de commerciële of creatieve sector dan maak je nog minder dan 23 uur per week. Aan de Ketentafel Fotografie (onderdeel van Platform ACCT) is bepaald wat fair pay-tarieven zijn voor fotografie binnen de creatieve sector.

Op uitnodiging van DuPho zat ik ook aan die tafel. In eerste instantie ging het onderzoeksbureau uit van 30 uur facturabel per week. Na aandringen van mij is er een onderzoek naar facturabele uren gedaan. Daaruit bleek dat een fotograaf in de creatieve sector gemiddeld maar 15 uur per week kan factureren. Dan hebben we het dus over 675 uren per jaar.

Rekensom

Stel: je wil modaal verdienen (in 2025 is dat 46.500 euro) en hebt daarnaast 10.000 euro bedrijfskosten. Je uurtariefberekening ziet er dan ongeveer als volgt uit:

• Werk als fotojournalist: € 46.500 + € 10.000 = € 56.500 : 1.035 uren = € 54,59 bruto per uur, excl. btw

• Werk als fotograaf in de creatieve of commerciële sector: € 46.500 + € 10.000 = € 56.500 : 675 uren = € 83,70 bruto per uur, excl. btw

Ben je een fotojournalist en wil je ongeveer een modaal inkomen verdienen? Dan zal je voor een klus van 3 uur (alle tijd die de klus kost: voorbereiding, reistijd, tijd op locatie en nabewerking) minimaal 3 x € 54,59 = € 163,77 excl. btw moeten berekenen. Geeft een uitgever je € 75 voor die klus, betaalt hij jou minder dan de helft van wat je nodig hebt. Die andere helft gaat van je spaargeld af. Of je komt dat bedrag aan het eind van het jaar te kort ten opzichte van je gewenste inkomen.

Als freelancer bepaal je zelf je tarieven: wil je meer per uur vragen omdat je bijvoorbeeld al tien of twintig jaar ervaring hebt, ben je daar vrij in. Een te rooskleurige inschatting van de uren die je per jaar kan berekenen, leidt tot tekorten en gaat ten koste van je spaargeld. Ook gaat het ten koste van je eigen carrière als fotograaf, want zodra je spaargeld op is kun je opzoek naar een andere baan in loondienst.

10.000 euro bedrijfskosten per jaar?

Ja echt, een freelance beroepsfotograaf heeft veel kosten. Een schatting van 10.000 euro zit zelfs nog aan de krappe kant en is alleen reëel als je geen fotostudio hebt. Je kosten hangen af van je eigen persoonlijke wensen en uitgaven en bestaan vaak uit: kantoorkosten, lidmaatschappen als die van de NVJ, DuPho, Adobe, vakbladen, WeTransfer en andere software, hosting van website(s), afschrijvingen van fotoapparatuur, auto- en reiskosten, marketingkosten, computerkosten en dataopslag van foto’s, telefoonkosten, verzekering van apparatuur, bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering, arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioenopbouw, enz.

Nadelen concurreren op prijs

Nu je zelf je eigen uurtarief goed berekend hebt, moet je zorgen dat je je aan die tarieven gaat houden. Werk je voor lagere bedragen per uur dan concurreer je op prijs. Dat is niet gunstig voor jezelf en ook slecht voor de fotografiemarkt. Het kan verleidelijk zijn om je tarieven te verlagen om zo meer klanten aan te trekken. Maar andere fotografen krijgen dan minder opdrachten. Wat als die dan ook weer de tarieven verlagen?

Concurreren op prijs heeft meerdere nadelen voor fotografen:

1.  Waardevermindering: door je prijzen te verlagen, geef je het signaal af dat jouw diensten minder waard zijn. Dit leidt al jaren tot een neerwaartse spiraal, waarbij klanten steeds lagere prijzen verwachten

2. Financiële onzekerheid: lagere tarieven betekenen dat je meer opdrachten moet aannemen om dezelfde omzet te behalen. Maar meer opdrachten zijn er onvoldoende. Gevolg: aan het eind van het jaar kom je omzet te kort en moet er dus spaargeld bij

3. Negatieve impact op de markt: prijsconcurrentie verstoort de markt al jaren. Hierdoor is het voor alle fotografen moeilijker om een normaal tarief te hanteren

Fotojournalisten zijn standaard al lang niet meer in loondienst bij uitgevers. Op die manier profiteren uitgevers maximaal van de onderlinge prijsconcurrentie. Tip: je mag gewoon met andere fotografen overleggen over jullie tarieven!

Conclusie

Berekenen je tarief en ga daarbij uit van het realistisch aantal declarabele uren. Het vermijden van prijsconcurrentie helpt de markt als geheel en dus ook jouw carrière als fotograaf. Leg opdrachtgevers uit dat je niet voor een lager tarief kan en wil werken. Wil je een beroepsfotograaf zijn en blijven? Maak dan foto’s voor opdrachtgevers omdat jij een goede fotograaf bent, niet omdat jij de goedkoopste bent.

Als je een andere fotograaf ziet die voor veel te lage tarieven werkt, stuur dan eens een linkje naar dit artikel. En ben jij door een andere fotograaf op dit artikel gewezen? Slaap er een nachtje over en kijk morgen eens kritisch naar je eigen prijzen. Succes met ondernemen!