Modelovereenkomsten
In afwachting van nieuwe wetgeving wordt de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) niet volledig gehandhaafd. Dit houdt in dat er geen naheffing of boetes worden geheven bij opdrachtgevers als achteraf blijkt dat er een (verkapte) dienstbetrekking was, tenzij sprake is van kwaadwilligheid of wanneer aanwijzingen van de Belastingdienst niet binnen een redelijke termijn worden opgevolgd. In januari 2021 is een pilot met een webmodule gestart, waarbij door middel van het invullen van een vragenlijst meer duidelijkheid zou kunnen worden verkregen of voor bepaalde werkzaamheden een zelfstandige mag worden ingehuurd, of dat de organisatorische inbedding van de werkzaamheden meer op een dienstbetrekking duiden. De invoering van een eventuele webmodule is afhankelijk van de plannen van een nieuw kabinet na Rutte III.
)
De vraag of sprake is van een (verkapte) arbeidsovereenkomst of een werkelijk zelfstandig ondernemerschap zal moeten blijken uit de feitelijke situatie. Bij een arbeidsrelatie moet de opdrachtgever loonbelasting en premies voor WW, Ziektewet en WIA inhouden. Een opdrachtgever die ten onrechte geen loonbelasting en premies inhoudt, kan een naheffing van de Belastingdienst krijgen, eventueel verhoogd met een boete. De Belastingdienst kan vijf jaar lang met terugwerkende kracht naheffen. Echter, deze handhaving is vooralsnog opgeschort. Om toch enige zekerheid te krijgen over de vraag of er nu sprake is van een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht, kan gebruik worden gemaakt van zogenoemde modelcontracten.
Goedgekeurd door de Belastingdienst
Een modelovereenkomst is in de eerste plaats een contract tussen de zelfstandige en de opdrachtgever, een opdrachtovereenkomst dus. Het bijzondere van de door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten is dat de opdrachtgever geen loonbelasting en premies hoeft af te dragen. Let op: de Belastingdienst controleert achteraf op basis van de feiten en omstandigheden. Wanneer de Belastingdienst constateert dat je feitelijk niet conform de modelovereenkomst werkt of hebt gewerkt, kan dit tot gevolg hebben dat er alsnog een dienstverband wordt aangenomen en je opdrachtgever loonheffingen dient af te dragen. Dit houdt voor jou in dat deze uren niet meer meetellen voor de zelfstandigen- en startersaftrek.
Gezagsverhouding
Het belangrijkste criterium om een arbeidsovereenkomst aan te nemen, is de gezagsverhouding. Simpel gezegd: dat je moet doen wat de baas zegt. Het onderscheid tussen gezagsverhouding en de bevoegdheid van de opdrachtnemer om instructies te geven, is klein en leidt in de praktijk tot de meeste onzekerheid. Met name zelfstandigen die meerdere dagen op kantoor werken bij een opdrachtgever, zullen eerder als verkapte werknemer aangemerkt worden.
Ondertekenen of niet?
Een zzp’er die geheel zelfstandig, naar eigen inzicht en zonder toezicht of leiding van de opdrachtgever werkt, hoeft in principe niets te ondertekenen. Opdrachtgevers zullen ondertekening van een modelcontract alleen eisen als onduidelijk is of er sprake is van een gezagsverhouding. Opdrachtgevers willen daarmee voorkomen dat zij loonbelasting en werknemerspremies moeten inhouden en afdragen, of een boete of naheffing krijgen.
De rol van de NVJ
De NVJ heeft samen met andere beroepsorganisaties en de Belastingdienst Modelovereenkomsten voor zelfstandigen opgesteld. Heb je twijfels over jouw situatie en ben je NVJ-lid, neem dan contact op met de NVJ Advocaten & Juristen, telefoon 020 303 97 00.