Mag AI mijn werk zomaar gebruiken zonder mijn toestemming?
Ja, dat mag. Volgens de wet is het toegestaan om gesprekken op te nemen, mits je zelf deelneemt aan het gesprek. Hierbij hoef je niet te laten weten dat er op de achtergrond ‘een bandje loopt’. Anderzijds mag je dus niet stiekem een gesprek opnemen dat tussen anderen op straat of via de speakerfunctie van een telefoon valt te beluisteren. Dan bega je een misdrijf.
Dat het maken van een opname toch vaak wat ongemakkelijk voelt valt overigens niet zo moeilijk te verklaren. Zeker omdat de Raad voor de Journalistiek een open vizier, transparantie en fair te werk gaan hoog in het vaandel hebben staan. Deze kernwaarden lijken moeilijk te verenigen met geheime opnames, hoewel het voor de geïnterviewde doorgaans geen verschil zal maken of de journalist snel kan schrijven, steno beheerst, een uitzonderlijk geheugen heeft of het gesprek opneemt.
Er zijn vanwege het groeiende aantal mogelijkheden om digitaal te communiceren de nodige discussies gevoerd over dit onderwerp. Inmiddels valt er in de Leidraad voor de Journalistiek te lezen dat het een journalist vrij staat gesprekken op te nemen zonder dit te melden.
Als de journalist het in het belang van zijn publicatie nodig acht de opnames te publiceren, dient hij dit - in principe - vooraf te melden.
Er is een aantal recente gevallen bekend, waarbij bewindslieden geconfronteerd werden met uitspraken waarvan zij niet wisten dat ze waren opgenomen. Zoals het raadslid dat tijdens een telefoongesprek over de luidspreker uit de school klapte met betrekking tot de benoeming van een burgemeester. Ook was er het Kamerlid wiens plan uitlekte om een andere partij tijdens de gemeenteraadsverkiezingen via een nep-campagne zwart te maken. Bij hoog en laag werden deze uitspraken ontkend. Fake news! De geheime opnames leverden in deze gevallen onomstotelijk bewijs. Zij mochten toch gepubliceerd worden vanwege de noodzaak om het publiek te informeren omtrent de evidente misstanden. Kortom: opnemen van een gesprek waar je zelf aan deelneemt mag altijd, het publiceren van de inhoud van het gesprek moet in beginsel worden gemeld, tenzij het belang van publicatie zwaarder weegt.
Sacha Schraven, NVJ Advocaten en Juristen
Heb je ook een kwestie die je aan onze juristen wil voorleggen? Mail: juridisch@nvj.nl of kijk op nvj.nl/rechtshulp