Wat is het uitgangspunt voor een ‘billijke vergoeding’?

Op donderdag 24 maart was de eerste zitting in de rechtszaak die freelancers Peter Nicolai en Hans Teunissen aanspanden tegen DPG Media. De vraag is of de vergoeding die DPG aan hen heeft betaald billijk is. In de uitspraak van de rechter moet duidelijk worden welk uitgangspunt de rechter neemt om de hoogte van een ‘billijke vergoeding’ te bepalen.

Foto Joris van Gennip

"Op een paar dagen na heb ik dertig jaar gewerkt voor De Gelderlander. Ik vind het jammer dat ik hier nu zit", zegt Hans Teunissen tegen de rechter in de Amsterdamse rechtbank. Aan de andere kant van zijn advocaat zit Peter Nicolai, die als freelance fotograaf voor de regionale titels PZC en BN De Stem werkte. Samen procederen zij tegen uitgever DPG Media, vertegenwoordigd door zakelijk directeur Bart Verkade en twee advocaten.

Met terugwerkende kracht vragen Teunissen en Nicolai een billijke vergoeding voor hun werk. Daarbij beroepen ze zich op de Auteurcontractenwet. Hun eis is een uurtarief van 60 euro, berekend op basis van de cao en hun ervaring. Nicolai kreeg per foto-opdracht 42 euro, waarvoor hij ongeveer tweeënhalf uur moest werken. Teunissen kreeg een woordtarief van 13 cent, zo’n 60 euro per artikel, waar hij gemiddeld drieënhalf uur mee bezig was. In de rechtszaal spreekt hun advocaat van een ‘maatschappelijke misstand’ en ‘uitbuiting’.

'Getamboereer op megawinsten'

De DPG-delegatie beweert juist geld te steken in journalistiek, het concern heeft "de Wegener-titels weer boven water gehaald". De advocaat verzucht dat er opnieuw "wordt getamboereerd op de megawinsten van DPG", maar verzekert de rechter dat titels zoals PZC en De Gelderlander slechts "een beperkte bijdrage" daaraan leveren. DPG voelt zich niet verantwoordelijk freelancers van een behoorlijk inkomen te voorzien. Daar is de wet niet voor bedoeld, aldus de advocaten.

Tegen het eind van de zitting krijgen beide freelancers zelf het woord. "Over de tarieven viel niet te onderhandelen. Wat doe je dan? Ik had een gezin te onderhouden. Dus ik werkte en werkte, jaar in jaar uit", zegt Peter Nicolai. Door de vele opdrachten heeft hij best goed kunnen leven, vindt hij. Maar iets opzij zetten voor later lukte niet. "Ik heb geen pensioen opgebouwd. Dat is de reden dat ik tot mijn tweeënzeventigste heb doorgewerkt. Ik wil er niet dramatisch over doen, maar het is wel de realiteit."

Exploitatiewaarde of honorarium

Juridisch gezien komt de zaak neer op de vraag: wat is het uitgangspunt voor de ‘billijke vergoeding’ zoals vermeld in de wet: exploitatiewaarde of honorarium? DPG vindt dat de vergoeding billijk moet zijn in verhouding tot wat de foto’s en artikelen het concern precies opleverden. Volgens de eisers is dat onmogelijk uit te rekenen. Daarom vormt de cao dus een redelijke houvast voor het bepalen van een billijke vergoeding.

Het blijft ongewis wanneer de rechter deze vraag zal beantwoorden. Op 7 april dient het hoger beroep in de vergelijkbare zaak van Ruud Rogier en Britt van Uem tegen DPG. De rechter oppert de uitkomst daarvan af te wachten. Bovendien komt ook een schikking ter sprake als oplossing. Afgesproken wordt dat beide partijen op 13 april laten weten hoe ze verder willen gaan. De rechter belooft daarna binnen een week te beslissen over de voortzetting.

Rechtszaak 7 april: hoger beroep

Bij het gerechtshof dient volgende week het hoger beroep in de zaak van Ruud Rogier en Britt van Uem tegen DPG. Deze zaak is een vervolg op de eerdere (historische) uitspraak in 2019. De zitting is op donderdag 7 april 2022, om 13.30 uur, aan het IJdok 20 in Amsterdam, vlak bij het Centraal Station. Je kunt je steun aan de freelancers betuigen door om 13.00 uur aanwezig te zijn bij het gerechtsgebouw.

Wil je de zitting bijwonen? Dat kan natuurlijk ook. Ongeacht of je kiest voor steun buiten bij de rechtbank, aanwezigheid bij de zitting óf beiden: leden van de NVJ kunnen hun ov-, reis- en parkeerkosten declareren bij de NVJ. Een declaratieformulier kun je opvragen bij Mariette Koning via mkoning@nvj.nl. Vermeld in het onderwerp dat je een declaratieformulier nodig hebt.