Wat jij als freelancer nu al kunt doen aan je tarief

Architectuur, toneel, dans en publieke omroep
Eind 2019 legde de architectuursector als eerste afspraken over zzp’ers vast in een cao: zelfstandige architecten ontvangen voortaan minstens 150 procent van het bruto­loon dat een werknemer krijgt voor hetzelfde soort werk. De toneel- en danssector volgde vorige zomer. In beide sectoren zijn minimum uurtarieven vastgelegd op basis van de ervaringsjaren van de freelancer. Kortom: je krijgt een afdwingbaar hoger tarief als je meer ervaring hebt in het werk als freelancer. Zo kunnen zelfstandigen voor de voorzieningen zorgen, die voor werknemers worden gefinancierd uit werkgeversbijdragen. Denk aan een uitkering bij ziekte of arbeidsongeschiktheid en vakantiedagen.

Freelancers die voor de publieke omroep werken kunnen zich sinds december 2020 ook beroepen op zulke afspraken. De NVJ heeft samen met werkgevers een minimumtarief afgesproken voor zzp’ers in de Fair Practice Code Goed Opdrachtgeverschap. Zzp’ers die werken voor landelijke en regionale publieke omroepen ontvangen voortaan minstens 150 procent van het all-in cao-loon. Dat komt neer op een minimum van 32 euro per uur voor journalistieke functies. In de FPC Publieke Omroepen is verder vastgelegd dat hogere tarieven naar aanleiding van ervaringsjaren en dergelijke onderdeel is van de onderhandelingen tussen freelancer en opdrachtgever.

Uitgeverijwezen
Kan er niet ook een fair practice code komen voor schrijvende freelancers? Daar heeft de NVJ zich het afgelopen jaar hard voor gemaakt in gesprekken met de Mediafederatie en haar twee grootste leden: DPG Media en Mediahuis.

De uitgevers hebben de bereidheid uitgesproken om afspraken over minimumtarieven vast te leggen in een zogeheten ‘werkcode’. Deze zomer kwamen ze met een eindbod. Daarin bieden zij een opslag van 50 procent bovenop het kale cao-loon. Dat komt neer op bijvoorbeeld een minimum uurtarief van 24 euro voor een startende freelancer.
Garanties over minimumtarieven en het meestijgen van die tarieven met de lonen zijn stappen in de goede richting. We zijn blij dat de twee grote opdrachtgevers het belang van eerlijke behandeling van freelancers inzien. Tegelijk is de NVJ niet tevreden met wat de Mediafederatie nu biedt. Kort gezegd: omdat het starttarief nog een flink stuk lager ligt dan bij de publieke omroep. Daar tellen alle componenten van het cao-loon mee, (het zogenaamde all-intarief) voor de vertaling naar een uurtarief. Dat is bijvoorbeeld ook inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. De uitgevers hanteren daarentegen een kaal brutoloon als basis. Dat scheelt zomaar 20 procent.
Tenslotte zijn er geen richtlijnen voor een vertaling van het uurtarief naar woord- of opdrachtprijs, waardoor er ook voor fotografen en anderen die niet met een uurtarief werken duidelijke afspraken over ondergrenzen zouden zijn.

SER-advies
Daarbij komt dat in de tussentijd werknemers- en werkgeversorganisaties een akkoord hebben gesloten over het inperken van flexwerk. Dit akkoord is onderdeel van een advies van de SER aan het nieuwe kabinet over ‘het bewerkstelligen van brede welvaart voor alle Nederlanders’. In het akkoord staat dat wie minder dan 35 euro per uur verdient, in principe in dienst zou moeten zijn. Daarmee wordt het de verantwoordelijkheid van de opdrachtgevers om schijnzelfstandigheid te voorkomen, in plaats van de opdrachtnemer.

Het zou gek zijn als een beroepsvereniging, die zich inzet voor eerlijke tarieven en voorwaarden, dan akkoord gaat met afspraken die ver onder dit overkoepelende advies liggen. Het eindbod ligt momenteel met een negatief advies ter stemming bij onze leden. Ondertussen hebben DPG Media en Mediahuis besloten hun voorstel eenzijdig in te voeren als werkcode.

Wat je nu al kunt doen
Wie per uur factureert aan de uitgeverijreuzen DPG en Mediahuis, kan de opdrachtgever wijzen op de door hun vastgestelde werkcode. Zit je bijvoorbeeld onder de 24 euro per uur? Hup, in gesprek erover. En als je per foto, woord of opdracht betaald krijgt, kan het interessant zijn eens terug te rekenen of je daar per uur wel meer dan dat minimum aan overhoudt.

Nadert 1 januari, deel dan mee dat je tarieven gaan stijgen. Je kunt in de cao Uitgeverijbedrijf vinden welk percentage daarvoor is vastgesteld voor de lonen. In de huidige cao (geldig tot 31 december 2021) ligt dat op 2 procent.

Als laatste, en misschien wel belangrijkste: voor groei in ervaring hoort ook stijging in tarieven. Een cao werkt met schalen en treden, dus moet jouw tarief ook meestijgen met de kwaliteit die je levert en verantwoordelijkheden die je neemt. Alhoewel de nu eenzijdig afgesproken werkcode hier geen garantie voor biedt, is het volstrekt logisch om je ervaringsjaren en expertise in je tarief door te berekenen. Hierbij kun je denken aan een stijging van je tarief van ongeveer 3 procent per ervaringsjaar, naast de jaarlijkse doorberekening van inflatie, die je nu dus wel al kunt afdwingen.
Staat je tarief al jaren stil, neem het invoeren van de werkcode dan als uitgangspunt om over verhoging in gesprek te gaan. Wie al geruime tijd goed en trouw freelancet, hoort ver boven dat minimum van 24 euro te verdienen.

Wil je weten wat voor jouw specifieke situatie een billijk uurtarief zou zijn? Check de tarievencalculator. Of neem contact met ons op voor meer informatie. Wij helpen je graag verder.

Heb je vragen? Neem van contact op met Lisa Koetsenruijter via lkoetsenruijter@nvj.nl