Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering freelancers op komst

Foto: Vasily Pindyurin

De overheid wil het freelance werken anders gaan vormgeven. Vorige week berichtten we al uitvoerig over het wetsvoorstel VBAR en het voornemen van de Belastingdienst te gaan handhaven op schijnzelfstandigheid per 1 januari. De NVJ organiseert hierover aanstaande donderdag van 12.00 tot 13.00 uur een online bijeenkomst voor freelance leden.

In het verlengde hiervan wil de overheid een verplichte AOV voor freelancers invoeren. Onlangs werd het wetsvoorstel hierover – Wet Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) – openbaar gemaakt. Volgens de overheid beschermt een verplichte verzekering freelancers. Ook past zo’n verzekering in haar arbeidsmarktbeleid waarmee ze de (fiscale) verschillen tussen freelancers en werknemers wil verkleinen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het tijdspad van de nieuwe wetgeving is nog onduidelijk, maar de verwachting is dat de BAZ en de verplichte AOV eind 2028 of 2029 zal ingaan.

Bescherming is goed, maar wel zorgen

‘Wij weten dat veel freelancers vrezen de kosten van de AOV niet te kunnen doorberekenen in hun tarief’, zegt Milen van Boldrik, secretaris Zelfstandigen. ‘Tegelijkertijd is er een groep die de hoogte van de uitkering onvoldoende vindt, of aangeeft met eigen spaargeld of een eigen voorziening het risico op arbeidsongeschiktheid op te vangen.’

Het is een groot risico voor het individu en zijn omgeving als hij zich zonder bescherming op de arbeidsmarkt begeeft. Daarom is de NVJ voorstander van een vorm van bescherming tegen ongevallen of ziekte, vertelt Van Boldrik. ‘Wel vinden wij het essentieel dat freelancers de verplichte kosten die zij gaan maken met een AOV kunnen doorberekenen aan opdrachtgevers. Dat betekent dat opdrachtgevers niet – zoals nu vaak de praktijk is – eenzijdig het tarief kunnen vaststellen, of geen ruimte bieden voor een gelijkwaardige onderhandeling. Daarover gaan we met ze in gesprek.’

Consultatie wetsvoorstel en gesprekken met opdrachtgevers

De NVJ heeft haar leden vandaag gevraagd een enquête over de verplichte AOV in te vullen. De input van de leden neemt de NVJ mee in de internetconsultatie van het wetsvoorstel en in de gesprekken met opdrachtgevers. Hieronder vind je een toelichting op de AOV.

Waarom stuurt overheid aan op verplichte AOV?

Veel freelancers hebben geen AOV, wat betekent dat een deel geen inkomen heeft als het noodlot toeslaat. De overheid vindt dit een maatschappelijk probleem waar ze iets aan wil doen. Een verplichte verzekering voor freelancers past daarnaast in het arbeidsmarktbeleid waarbij de overheid de wens heeft de (fiscale) verschillen tussen freelancers en werknemers te verkleinen om zo schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Dit gaat gepaard met het stapsgewijs afbouwen van de zelfstandigenaftrek.

De belangrijkste punten uit de AOV op een rij

Freelancers zijn met deze basisverzekering verzekerd tot aan de AOW-leeftijd, met gegarandeerde acceptatie ongeacht de (medische) situatie
Freelancers ontvangen een uitkering van 70% van hun inkomen, tot maximaal 100% van het wettelijk minimumloon (ongeveer 2.317 euro per maand in 2024)
De uitkering begint na een jaar ziekte en keert uit tot de AOW-gerechtigde leeftijd
De standaard wachttijd, de periode voordat de arbeidsongeschiktheidsuitkering begint, is één jaar. Overbrugging met een broodfonds of spaargeld is een optie
De basis arbeidsongeschiktheidsverzekering is een publieksverzekering uitgevoerd door de overheid (UWV). Het UWV heeft uiteraard geen winstoogmerk – wat gunstig is –, maar er zijn zorgen of het UWV genoeg menskracht heeft voor de uitvoering
De verzekering is verplicht voor alle freelancers die voor de inkomstenbelasting ‘winst uit onderneming’ hebben
Tijdpad invoering is onduidelijk maar waarschijnlijk eind 2028 of 2029

Wie gaat de AOV betalen?

De freelancer zal hiervoor premie moeten betalen. Bij verzekeringen is het adagium: hoe hoger de premie, hoe hoger de uitkering en vice versa
Wij weten dat veel journalistieke freelancers zich zorgen maken over de premiehoogte, al is deze lager dan verwacht. In eerdere berichtgeving ging de overheid uit van een maximum bedrag van 225 euro per maand, nu bedraagt de premie maximaal 195 euro is per maand
De maandelijkse premie die je gaat betalen, bedraagt ongeveer 6,5% van je winst uit de onderneming, tot maximaal het bedrag van 195 euro per maand. Dit is iets minder dan de 7% die werkgevers en werknemers betalen om hun arbeidsongeschiktheidsrisico af te dekken
De kosten van de premie zijn fiscaal aftrekbaar. Je kan de kosten opgeven als bedrijfskosten
Het is redelijk om het risico van arbeidsongeschiktheid te zijner tijd door te berekenen in je tarief richting opdrachtgevers. Of dat voor iedere freelancer ook haalbaar is, valt nog te bezien

Vragen?

Leden van de NVJ kunnen met hun vragen over de inhoud en de uitwerking van de wetgeving BAZ en de gekoppelde verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering terecht bij onze juristen via het juridisch spreekuur van NVJ Advocaten en Juristen. Uiteraard kun je ook je zorgen en mening met ons delen. Neem dan contact op met Milen van Boldrik, secretaris Zelfstandigen.