Signalen angstcultuur moeten snel een redactieraad kunnen bereiken

Na de onthullingen over grensoverschrijdend gedrag bij de omroepen is pijnlijk duidelijk dat medewerkers zich onvoldoende gesteund voelen, onder andere door een gebrek aan medezeggenschap. Er waren geen serieuze redactieraden waar zij op vertrouwensbasis in gesprek hadden kunnen gaan. ‘Een redactieraad adviseert bij belangrijke beslissingen. Ook signalen van angstcultuur moeten snel een redactieraad kunnen bereiken’, aldus Wais Shirbaz, hoofd Werkvoorwaarden van de NVJ. Op 23 april organiseert de NVJ het debat Niets gezien, niets gehoord, niets gedaan. Hoe nu verder?.

Wais Shirbaz: 'We krijgen wekelijks vragen van redactieraden over zaken die op dat moment spelen op de redactie' (foto: Ruben Philipse)

Gedurende de afgelopen twee jaar werden de omvang en ernst van een angstcultuur bij de verschillende omroepen steeds duidelijker. Hoewel de schaalgrootte van de misstanden ook bij de NVJ een schok teweeg bracht, hamerde zij bij de omroeptop al sinds jaar en dag op met name twee verbeterpunten: de vermindering van tijdelijke contracten die de kwetsbare positie van freelancers in stand houden en de verplichting van medezeggenschap bij alle omroepen. Beide zijn nu afgesproken in de laatste cao. Wais Shirbaz: ‘Inmiddels hebben bijna alle omroepen een redactieraad. Bij AVROTROS en VPRO bestonden al langere tijd goed georganiseerde redactieraden, alsook bij de commerciële omroepen en uitgeverijbedrijven.’

Hadden misstanden door de aanwezigheid van een sterke redactieraad voorkomen kunnen worden?

‘Ik weet niet of ze voorkomen hadden kunnen worden, maar kan wel met zekerheid zeggen dat ze tijdiger gesignaleerd waren geweest en ze dus tijdiger aangepakt hadden kunnen worden.’

Wat doet een redactieraad?

‘Zoals in de cao voor het Omroeppersoneel [pdf] staat: De raad functioneert als adviesorgaan en adviseert gevraagd en ongevraagd het bestuur en/of de hoofdredactie over het media-aanbod dat de omroep verzorgt, voor zover het gaat om een zo groot mogelijke onafhankelijkheid van redactionele en programmatische beroepsuitoefening. De redactieraad bestaat uit gekozen redactieleden die in contact staan met de hele redactie. De raad adviseert zoals gezegd bij belangrijke beslissingen en bespreekt met de hoofdredactie zaken die op de redactie spelen. Ook signalen van angstcultuur moeten daarom snel een redactieraad kunnen bereiken, waarna zij krachtig kan optreden. De vertegenwoordigers van een redactieraad hebben de positie dat zij toegang hebben tot de hoofdredactie of dat zij zelfs kunnen escaleren naar de directie of de raad van toezicht.’

Hoe verlopen de contacten tussen de NVJ en redactieraden?

‘We krijgen wekelijks vragen van verschillende redactieraden over zaken die op dat moment spelen op de redactie. Het streven is om problemen zo veel mogelijk intern op te lossen. Dat betekent dat op de redactie de positie van medezeggenschap beter in beeld komt en tegelijkertijd wordt de positie van de redactieraad verstevigd richting directie. We bemoeien ons niet openlijk met zaken, maar we zijn ter ondersteuning op de achtergrond bijna altijd aanwezig.’

Wanneer stap je als medewerker naar de redactieraad en wanneer naar de NVJ?

‘Wij hebben sowieso een verantwoordelijkheid naar de leden. Dus als een lid met een probleem bij ons aanklopt, dan is het aan ons om dit op te pakken. In samenspraak kiezen we de meest verstandige weg. Het kan ook zijn dat we in gesprek gaan met de redactieraad om gezamenlijk het probleem aan te pakken. Als een redactieraad zwak is of weinig actief kunnen we daarnaast kijken hoe we deze op weg kunnen helpen zodat zij haar taken kan uitoefenen.’

Niet iedere redactieraad is even actief. Welke instrumenten zijn er om deze te activeren?

‘De NVJ organiseert trainingen speciaal voor redactieraden. We krijgen op dit moment zoveel aanvragen dat de trainingen voor de komende maanden zijn volgeboekt. Daaruit blijkt wel hoezeer redactieraden zich bewust zijn van het belang van hun rol, juist ook vanwege alle gebeurtenissen in de afgelopen twee jaar.’

Wat doet de NVJ nog meer op het gebied van veiligheid op de werkvloer?

‘Het thema is dit jaar een van onze speerpunten. We willen uiteraard dat grensoverschrijdend gedrag zich nooit meer voordoet. Maar dat betekent dat er veel moet veranderen op het gebied van de bedrijfscultuur. Bijvoorbeeld door besluitvormingsprocessen transparanter te maken. En door het verstevigen van de positie van medewerkers zodat zij zich meer uit kunnen spreken. En door het verbeteren van de omgang van leidinggevenden met medewerkers. Op dit moment zijn we in gesprek met een delegatie van programmamakers van verschillende omroepen om input te verzamelen.’

Welke eerstvolgende actie komt hieruit?

'Op dinsdag 23 april organiseren we een debat over dit onderwerp met als titel Niets gezien, niets gehoord, niets gedaan. Hoe nu verder? Wat gaan de omroepen nou concreet doen? Wat gaan de makers daarvan merken en hebben ze nog invloed op de plannen? We hopen dat veel programmamakers komen meepraten samen met op het podium Frederieke Leeflang, voorzitter van de NPO, Peter Kuipers, directeur van KRO NCRV, en Gert Jaap Hoekman (NOS Sport).'

Het debat Niets gezien, niets gehoord, niets gedaan. Hoe nu verder? wordt gehouden op dinsdag 23 april, 12.00-14.00 uur, in de centrale ruimte van NPO, Bart de Graaffweg 2, Hilversum. De toegang is gratis, aanmelden kan hier

Meldpunten ongewenst gedrag op de werkvloer

Heb je te maken (gehad) met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer? Je kunt hierover in gesprek met een vertrouwenspersoon bij de NVJ, de afdeling Collectieve Behandeling en/of Mores.online. Ga naar de pagina Meldpunten ongewenst gedrag op de werkvloer

Training Redactieraden

De NVJ Academy organiseert de Training Redactieraden over het nut, de werkwijze en bevoegdheden van redactieraden. Bekijk hier de informatie over deze training