Peiling Fair Practice Code onder omroepfreelancers: de voorlopige resultaten

Ken je de code? Krijg je meer of minder dan het afgesproken minimum voor je functie? Heb je de code gebruikt in je onderhandelingsgesprek? Honderden freelancers waren uitgenodigd om een korte survey in te vullen; tientallen hebben dat gedaan. Hieronder de voorlopige resultaten van de peiling. Sommige freelancers worden nog nagebeld over hun antwoorden. Daarnaast heeft de FNV nog een soortgelijke peiling lopen onder haar leden, waarvan ook de resultaten worden meegenomen.

Samenstelling respondenten

Tientallen  mensen hebben de moeite genomen de korte peiling in te vullen. Veel van hen zijn redacteur of verslaggever. Ook zit er een enkele online redacteur en fotograaf tussen. Andere voorkomende functies zijn onder meer nieuwslezer en  cameraman. 90 procent van hen zijn NVJ-lid, 2 procent is lid bij een andere vakbond en 8 procent  van de respondenten is geen lid van een vakbond of beroepsvereniging. Om het zo toegankelijk en anoniem mogelijk te houden, hebben we verder geen gegevens als leeftijd of woonplaats uitgevraagd. Respondenten konden wel hun e-mail en telefoonnummer achterlaten als zij na het sluiten van de peiling nog benaderd wilden worden door de NVJ.

Meeste freelancers kennen code, helft krijg meer dan minimum

In december zijn voor freelancers belangrijke afspraken gemaakt. Kennen zij die afspraken ook? Driekwart van de respondenten geeft aan bekend te zijn met de Fair Practice Code. Zij geven in bijna de helft van de gevallen (49%) aan meer betaald te krijgen dan het afgesproken minimum. Voor 21 procent is dat minder, voor 23 procent verschilt het per opdracht en 7 procent weet het niet.

Verdeelde reacties over gebruik code in onderhandelingen

Om te kijken in hoeverre freelancers de Fair Practice Code inzetten in hun onderhandelingen over tarief, is de volgende, tweeledige vraag gesteld: heb jij kunnen onderhandelen over je tarief? En heb je daarbij gebruik gemaakt van de Fair Practice Code? De vier antwoordopties kregen allemaal ongeveer evenveel reacties:

• Ja, ik kan onderhandelen en verwijs daarbij naar de Code (24%)
• Ja, ik kan onderhandelen, maar gebruik niet de Code (27%)
• Nee, ik kan niet onderhandelen, ook niet als ik naar de Code verwijs (22%)
• Nee, ik kan niet onderhandelen, en verwijs ook niet naar de code (27%)

Daaruit kunnen we afleiden dat er nog veel te winnen valt in het helpen van freelancers met hoe ze de gemaakte afspraken kunnen inzetten in hun gesprekken met opdrachtgevers over tarieven. Dit gaan we zeker verder uitvragen bij het nabellen van de respondenten.

Individuele ervaringen

We zijn natuurlijk vooral benieuwd naar de ervaringen van freelancers met de Code. De vraag ‘Als je de Fair Practice Code kent en eventueel gebruikt, wat is je ervaring ermee?’ leverde tal van interessante antwoorden op. Een kleine greep:

Code als stok achter de deur:

‘Voor mij was het een vangnet om een enigszins redelijk tarief te krijgen.’

‘Goed dat dit er is. Kan ook een richtlijn geven als een opdrachtgever echt heel laag wil gaan zitten.’

‘Ik vind het fijn om te kunnen checken of het aangeboden tarief daarmee overeenkomt, en ook een stok achter de deur te hebben mocht dat niet zo zijn. Voor mijn gevoel zullen opdrachtgevers door het bestaan hiervan minder snel denken dat je te veel vraagt / 'moeilijk' doet, en meer begrip tonen voor de positie van de zzp'er en begrijpen dat het gevraagde tarief terecht/nodig is.’

Code zorgt voor stijging tarief:

‘De FPC heb ik ingezet om mijn tarief met euro’s per uur te verhogen. Die code heeft echt enorm geholpen om dit mogelijk te maken.’

‘Mijn tarief is een beetje gestegen. Ik heb wel het idee dat ik sterker sta in onderhandelingen.’

Door code is omhoog onderhandelen moeilijker:

‘Leuk op papier, maar de omroepen doen er niet veel mee. Ze houden alleen het minimumtarief aan. Ervaring wordt niet meegeteld. Mijn 'voordeel' is nu dat ik sneller word ingehuurd, omdat ik voor hetzelfde tarief meer ervaring meebreng. Zo werd me verteld.’

‘Opdrachtgevers committeren zich eraan, maar veel meer dan het minimumtarief, zit er niet in, is mijn ervaring.’

‘Dat werkgevers naar het minimaal vereiste kijken en daar vanwege mijn jarenlange ervaring een paar euro bovenop doen per uur.’

Opdrachtgevers gaan soms creatief om met afspraken:

‘Momenteel verdien ik […] minder dan het minimumtarief zoals omschreven in de fair practice code. Dit heb ik aangegeven, waarop is gemeld dat mijn functie niet feitelijk is omschreven in de functiekarakteristieken en dat de omroep daarom de functie zelf heeft ingeschaald.’

‘Dat [omroep] mij een schaal lager heeft ingedeeld (F) dan de schaal waarin mijn functie als redacteur in valt (G), zodat ze mij volgens de Fair Practice Code minder hoeven te betalen.’

Evaluatie
We nemen deze waardevolle antwoorden van de omroepfreelancers mee in de eerste evaluatie van de Fair Practice Code, die dit najaar van start gaat. We willen iedereen hartelijk bedanken voor het invullen, en doen ons best om in september iedereen te bereiken die heeft aangegeven meer te willen vertellen.