Opnieuw naar de rechter voor betere tarieven in de journalistiek

donderdag 17 maart 2022

Op donderdag 24 maart dienen de rechtszaken die schrijvend journalist Hans Teunissen en fotojournalist Peter Nicolai hebben aangespannen tegen DPG Media. Twee weken later, op 7 april, volgt het hoger beroep in de zaak van onder meer fotojournalist Ruud Rogier en journalist Britt van Uem tegen DPG. Inzet: een billijk tarief voor geleverde opdrachten. De rechtszaak en het hoger beroep zijn van grote betekenis voor de journalistieke sector. In de nieuwe procedures van Teunissen en Nicolai lopen de gevorderde bedragen zelfs op tot tienduizenden euro’s.

rechtszaak-3243 - small.jpg

Journalisten steunen twee freelancers bij hun rechtszaak tegen DPG Media (voorheen de Persgroep) in 2018. Foto: Ingrid de Groot

Voor schrijvend journalist Hans Teunissen en fotojournalist Peter Nicolai is de gang naar de rechter een laatste poging om naar behoren te worden betaald. De rechtszaak volgt na weigeringen van DPG Media om met hen hierover in gesprek te gaan. Het mediaconcern is de grootste exploitant van (regio)dagbladen en tijdschriften en radio in Nederland.

Uurtarief minder dan 17 euro

De inzet van de rechtszaak is een eerlijk tarief dat in overeenstemming is met wat journalisten in vast dienstverband verdienen. DPG Media betaalt freelance journalisten aanmerkelijk minder dan hun journalisten werkzaam onder de cao.

Peter Nicolai maakt in opdracht van DPG Media foto’s voor de regionale dagbladen BN De Stem en PZC. Per opdracht is hij zo’n 2,5 uur bezig. Hij krijgt daar €42,- voor. Dat is per uur minder dan €17,- bruto. Hans Teunissen schrijft voor het regionale dagblad De Gelderlander van DPG Media. Per artikel is hij is daar gemiddeld 3,5 uur bezig, voor een vergoeding van €60,- (€17,- bruto per uur).

Uitgangspunt 60 euro per uur

Bij de rechter vragen de freelancers met terugwerkende kracht om een billijke vergoeding voor de foto’s en artikelen die zij de afgelopen jaren hebben aangeleverd. Ze verzoeken de rechter uit te gaan van een uurtarief van €60,- voor ervaren freelancers. Dat bedrag is mede gebaseerd op de Fair Practice Code zoals de Publieke Omroep die nu hanteert voor freelancers en de NVJ tarief calculator. Die gaan uit van een tarief voor freelancers van 150 procent van het all-in bruto cao-uurloon dat iemand in dienst verdient.

Vorderingen van tienduizenden euro’s

De rechter stelde op 1 november 2019 twee freelancers in het gelijk en verhoogde de tarieven met 50 procent wegens de ongelijkwaardige onderhandelingspositie van individuele freelancers tegenover grote mediaconcerns zoals DPG Media. In de nieuwe procedures van Teunissen en Nicolai gaat het om een billijke vergoeding voor álle artikelen en foto’s die zij maakten sinds de invoering van de Wet Auteurscontractenrecht 2015. De gevorderde bedragen lopen daarom op tot tienduizenden euro’s. DPG Media kan dat makkelijk betalen, want het gaat in financiële zin uitstekend: er wordt jaarlijks meer dan 100 miljoen winst gemaakt.

Hoger beroep op 7 april

In de zaak van Ruud Rogier en Britt van Uem oordeelde de kantonrechter op 1 november 2019 dat de regionale tarieven van DPG Media veel te laag zijn en stelde ze daarom met ruim 50 procent naar boven bij. DPG Media ging in hoger beroep tegen dit vonnis. Het Gerechtshof Amsterdam behandelt de zaak op 7 april.

De inzet van de freelancers was om bij de kantonrechter een einduitspraak te realiseren zodat de kwestie niet jarenlang zou gaan slepen. De NVJ betreurt het dat DPG Media de tarieven niet naar boven heeft bijgesteld en in hoger beroep is gegaan, maar ziet het vervolg van de procedure met veel vertrouwen tegemoet. Dit vertrouwen heeft onder andere te maken met de ontwikkelingen in de afgelopen drie jaar. Zoals de gemaakte afspraken over een billijke ondergrens van freelance tarieven binnen de Fair Practice Code Publieke Omroepen. De NVJ roept uitgevers zoals DPG Media en Mediahuis op om deze minimumtarieven ook toe te passen op de freelance (foto)journalisten waar ze mee werken.

De NVJ en de Stichting Rechtshulp Auteurs (SRA) steunen de freelancers in hun actie.

Reacties

Milen van Boldrik, NVJ secretaris Zelfstandigen en NVF: ‘Een rechtszaak is nooit leuk voor de betrokken journalisten, maar het belang is groot omdat het om meer gaat dan alleen deze freelancers: het gaat om de toekomst en kwaliteit van de journalistiek. De tarieven voor freelancers in de journalistiek moeten op de schop zodat journalistiek weer werk wordt waar je van kan leven, en zodat de tarieven in verhouding staan tot het geleverde product. Nu is dat niet zo. De tarieven zijn te laag én er wordt bovendien niet geïndexeerd. Onbegrijpelijk omdat journalisten die hetzelfde werk verrichten onder een cao wel op de juiste wijze beloond worden en jaarlijks een verhoging toegekend krijgen. De kloof tussen wat journalisten in dienstverband verdienen en wat freelancers verdienen zou niet zo groot mogen zijn.’

Advocaat Otto Volgenant van Boekx Advocaten over de nieuwe rechtszaken: ‘De wet beschermt freelance journalisten tegen uitbuiting. Maar de praktijk is helaas anders. DPG Media is de grootste uitgever van Nederland en maakt jaarlijks stevige winsten. Zij leunt zwaar op freelance journalisten maar betaalt schandalig weinig. Helaas moet er een rechtszaak aan te pas komen om een billijke vergoeding af te dwingen. Eerder hebben we hier met succes over geprocedeerd. Ik heb er alle vertrouwen in dat ook deze dappere freelancers door de rechter in het gelijk zullen worden gesteld.’

Schrijvend freelance journalist Hans Teunissen: ‘Deze strijd om een hogere vergoeding gaat niet alleen om Peter en mij. Het gaat om de toekomst van de journalistiek. Wie kan en wil er nog gedegen en verantwoordelijk werk afleveren voor deze absurd lage vergoedingen? Geen mens kan van deze vergoedingen een mooie toekomst opbouwen met een gezin en een eigen woning. Het klinkt misschien hoogdravend, maar dit gaat ten koste van de kwaliteit van de journalistiek, een van de grondstenen van onze vrije westerse democratie. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de gaten die er vallen in de journalistieke bijdragen over de lokale journalistiek. Uitgeverijen willen tegen zo min mogelijk kosten, en dus zo min mogelijk vaste (lees, relatief dure) krachten hun kranten vullen. Dat kan niet goed gaan!’

Fotojournalist Ruud Rogier over het hoger beroep: ‘Dankzij de ondersteuning door de NVJ en een goede advocaat ga ik vol vertrouwen dit nieuwe traject in. Zeker nu bij de publieke omroep landelijk en regionaal afspraken zijn gemaakt over redelijke (minimum)tarieven voor freelancers. Tarieven die starten bij 32 euro per uur en oplopen naar mate er sprake is van meer ervaring, specialisatie en gebruik van eigen apparatuur. Als het Hof mij gelijk geeft, zal opnieuw worden uitgesproken dat uitgevers hun tarieven voor professionele (foto)journalisten naar boven moeten bijstellen. De huidige tarieven zijn namelijk niet billijk.’