Historische uitspraak: Rechter geeft zzp (foto)journalisten recht op 50% hogere vergoeding voor hun werk

foto: Ruud Rogier (links) en advocaat Otto Volgenant (Ingrid de Groot)

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVF) en Stichting Rechtshulp Auteurs (SRA) hebben Van Uem en Rogier ondersteund bij deze rechtszaak en zijn verheugd met deze uitspraak. Rosa García López, secretaris NVJ Zelfstandigen en NVF: ‘Dit is een onvoorstelbare hoopvolle dag voor alle zelfstandig werkende (foto)journalisten en in het bijzonder voor de freelancers Van Uem en Rogier.

De rechter erkent met deze uitspraak dat de huidige regionale tarieven van DPG Media (voorheen De Persgroep) te laag zijn en heeft ze daarom met 50% naar boven bijgesteld. Hiermee is het verschil in beloning tussen journalisten in vast dienst verband en freelance (foto)journalisten aanzienlijk verkleind.

Dit is een historische uitspraak die gevolgen heeft voor alle zelfstandige (foto)journalisten in heel Nederland. De NVJ gaat met alle mediaorganisaties in gesprek om betere tarieven voor alle freelancers te bewerkstelligen.’

Freelancers in de regio gaan 50% meer verdienen

De NVJ en de NVF zijn Van Uem en Rogier veel dank verschuldigd omdat zij hun nek hebben uitgestoken, aldus García López. ‘Zij hebben dit niet alleen voor zichzelf gedaan maar ook voor al hun vakgenoten. Zij zijn vanaf het begin helder geweest: (foto)journalistiek is een vak en dat moet zich ook terugvertalen in een professioneel tarief. Deze uitspraak zorgt ervoor dat ervaren(foto)journalisten in de regio in één klap recht hebben op 50% meer inkomen. Het recht zegeviert eindelijk voor deze zeer hardwerkende en professionele groep.’

Alhoewel de door de rechter vastgestelde tarieven wat de NVJ/NVF betreft eerder een absolute bodem betreffen dan een redelijk adviestarief voor de gehele markt, is er absoluut sprake van een doorbraak in de markt van met name regionale en lokale titels. Rosa García López: ‘Deze uitspraak zorgt ervoor dat alle (foto)journalisten in de regio een veel betere uitgangspositie hebben en een recht kunnen doen gelden op tarieven, die tot wel 50% hoger liggen dan wat er nu bij grote regionale mediabedrijven gangbaar is. Hiermee wordt duidelijk dat de Wet Auteurscontractenrecht van waarde kan zijn voor alle journalisten en creatieve makers in Nederland.’

Moedige rechter

De NVJ vroeg om een moedige rechter en heeft deze gekregen. De rechter grijpt immers – op basis van de wet - in de vrije markt in. Dit is de eerste keer dat twee freelancers een appèl hebben gedaan op de Wet Auteurscontractenrecht. In deze wet staat dat makers zoals zelfstandige (foto)journalisten recht hebben op een billijke vergoeding. De rechter heeft nu voor het eerst sinds de inwerkingtreding van de wet invulling gegeven aan wat billijk is. De rechter heeft duidelijk gemaakt waar hij deze vergoeding op baseert en hoe hij de weging heeft gemaakt.

Op 17 mei jl. sprak de rechter een tussenvonnis uit. Hierin gaf de rechter aan dat het voor de bepaling of een vergoeding al dan niet billijk is, het relevant is wat een freelance (foto)journalist per uur aan een opdracht verdient. Nu betalen media niet per uur maar per woord of per foto of foto-opdracht.

Relevant was volgens de rechter ook wat journalisten in loondienst voor datzelfde werk verdienen. Dat de rechter deze twee omstandigheden mee laat wegen bij het bepalen van een billijke vergoeding is nieuw. Nog een omstandigheid waar de rechter naar heeft gekeken, was wat er qua tarieven gebruikelijk is in de markt. De rechter gaf in mei aan daar nog niet voldoende zicht op te hebben. Van Uem en Rogier kregen daarom tot deze zomer de gelegenheid om aan te tonen dat de tarieven die zij van De Persgroep krijgen niet marktconform zijn. ‘Conform dit tussenvonnis kon de rechter de tarieven alleen maar naar boven bijstellen. Dat is nu ook gebeurd. Dat maakt deze uitspraak zo relevant en historisch’, aldus García López.

‘De inzet van de rechtszaak was een eerlijk tarief dat in overeenstemming is met wat journalisten in vast dienstverband verdienen. Nu verdienen deze freelancers een onverantwoord laag uurtarief. Journalisten met een vast dienstverband verdienen een veelvoud van dit bedrag. De rechter heeft er nu voor gezorgd dat het verschil in inkomsten tussen freelancers en journalisten in vast dienstverband verkleind wordt.’

De Wet Auteurscontractenrecht is bedoeld om de positie van de maker te verbeteren en dus de marktmacht aan te pakken. Deze wet geldt nu ruim vier jaar. Dit is de eerste rechtszaak die gaat over het vaststellen van een billijke vergoeding. De rechter past een correctie toe wegens de ongelijkwaardige onderhandelingspositie van individuele freelancers en grote exploitanten zoals DPG Media. De NVJ betreurt het dat DPG Media het op een rechtszaak heeft laten aankomen. De NVJ en NVF hebben de afgelopen jaren meerdere malen geprobeerd in overleg te komen over eerlijke tarieven.

In januari van dit jaar heeft de NVJ/NVF met de organisatie van een landelijke actiedag voor fotojournalisten – waaraan 500 fotojournalisten meededen - het signaal afgegeven dat de tarieven niet eerlijk zijn. Deze rechtszaak was één van de stappen om dat te bereiken.

De fotojournalisten starten vandaag het vervolg van de campagne “Fotojournalistiek heeft een prijs" voor meer erkenning van hun vak en betere tarieven. Dit vonnis onderstreept dat de tarieven die nu door DPG Media aan haar regionale freelance journalisten worden betaald niet eerlijk zijn.

‘Wat de NVJ betreft is deze uitspraak dan ook een duidelijke opdracht aan alle media haar freelance tarieven te verhogen. We gaan hierover graag met hen in gesprek’, aldus García López.

Reacties

Britt van Uem, freelance journalist: ‘Ik ben heel blij dat ook de rechter heeft geoordeeld dat freelancers op dezelfde manier gewaardeerd en gehonoreerd moeten worden als hun collega’s in vaste dienst die hetzelfde werk doen, en bijdragen aan de winst van DPG Media (voorheen De Persgroep).’

Ruud Rogier, freelance fotojournalist: ‘Fijn dat de boodschap begrepen is. Journalistiek werk, in woord of beeld, door zelfstandigen gemaakt behoort billijk te worden vergoed. Zo staat dat in de Wet Auteurscontractenrecht 2015. Fijn dat de strijd; samen gevoerd met de NVJ/NVF tot deze uitspraak heeft geleid. Fijn voor alle zzp’ers en ondernemers in de journalistiek dat zij de wet aan hun kant vinden bij het generen van een inkomen uit geleverd werk. Deze uitspraak is een positieve ontwikkeling in het herstel van een scheve verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.’

Thomas Bruning, algemeen secretaris NVJ: ‘Dit is een geweldig vonnis: journalistiek werk, uitgevoerd door professionals, verdient een billijke vergoeding, die in verhouding staat tot het geld dat er mee wordt verdiend. Dit vonnis geeft de erkenning daarvoor. Het legt de absolute bodem voor freelance werk in de regio 50% hoger dan het tarief dat DPG/Persgroep tot op heden hanteert. Het is daarmee een eerste belangrijke stap naar eerlijkere tarieven voor regionale freelance (foto)journalisten.

Otto Volgenant, advocaat van Van Uem en Rogier: ‘Rogier werd door de Persgroep op pad gestuurd voor een foto in het Brabants Dagblad, was daar zo’n 2,5 a 3 uur mee bezig, en kreeg daar dan € 42,- voor. Van Uem kreeg voor een artikel van 500 woorden in Tubantia, waar ze zo’n 4 uur mee bezig was, 13 cent per woord. Dat is te weinig om van te leven. Bij de rechter hebben we een billijke vergoeding gevorderd. Wat we vroegen was zeker geen vetpot, maar wel redelijk, zeker als je het afzet tegen de nettowinst van meer dan € 100 miljoen die de Persgroep per jaar maakt. De rechter heeft de tarieven nu naar omhoog bijgesteld. Dat is gerechtigheid.’

> Vonnis inzake Britt van Uem tegen De Persgroep
> Vonnis inzake Ruud Rogier tegen De Persgroep

Voor meer informatie over de uitspraak kunt u contact opnemen met:

NVJ en NVF Secretaris Rosa García López, 06 14 49 96 19, rgarcialopez@nvj.nl
NVJ Secretaris, Thomas Bruning, 06 – 20495245, tbruning@nvj.nl