Geen gedoe meer aan het lint

dinsdag 11 december 2018

Hoog in de irritatie top 5 onder politieperskaarthouders: het niet mogen betreden van een afgezet gebied. In Den Haag is dankzij de samenwerking tussen politie en fotografen het aantal aanvaringen in de afgelopen vier jaar geminimaliseerd. Architecten van deze aanpak zijn hoofdinspecteur Frans van der Meer en fotojournalist René Hendriks. ‘Als je de pers vrij kunt laten rondlopen, heb je er verder geen omkijken naar.’

POLITIELINT - Rene Hendriks en Frans van der Meer.jpg

Foto: Ruud Rogier

Het begon in mei 2014 met een brief aan de hoofdcommissaris van de politie-eenheid Den Haag. Kort daarvoor had een grote brand gewoed in Poeldijk, waarbij de aanwezige fotografen werden gehinderd door de medewerkers van de politie-eenheid Den Haag. Alweer. Het aantal keren dat René Hendriks – actief voor Regio15.nl, een Vof van zelfstandige fotografen in Den Haag e.o. – op oneigenlijke redenen was geweigerd aan het lint bleef zich ophopen. ‘Ik had het probleem aangekaart bij het toenmalig hoofd communicatie, Wim Hoonhout, die me adviseerde om de klachten formeel in te dienen. We hebben toen zeven klachten ingediend; in alle gevallen concludeerde de klachtencommissie dat ik ten onrechte was geweigerd.’

‘Daarna heb ik de brief aan hoofdcommissaris Paul van Musscher geschreven. Ik wilde best doorgaan met het indienen van klachten, maar het is niet constructief en het kost iedereen veel tijd. Van Musscher was het met me eens: als je vooraf duidelijk maakt aan agenten wat de regels zijn, krijg je ook geen klachten. Hij heeft me toen in contact gebracht met hoofdinspecteur Frans van der Meer.’

Frans: ‘De afspraak was dat problemen aan het lint voortaan bij mij konden worden gemeld. De lijnen zijn kort, ik neem contact op met de desbetreffende bureauchef, of de Officier van Dienst (OvD) bij een groot incident. Het resultaat is dat de kwestie veel sneller wordt afgehandeld dan voorheen, zonder het administratief gedoe van een tijdrovende klachtenprocedure. Daarnaast lijdt de agent in kwestie geen gezichtsverlies. Niemand vindt het leuk als er een klacht tegen je wordt ingediend.’

René: ‘Precies. Het gaat ons niet om het schaden van agenten, wij willen alleen ons werk kunnen doen.’

Nam het aantal meldingen snel af?

Frans: ‘In het begin kwam het nog vrij frequent voor. Ik kreeg meldingen door van René met een tekstje wat hem was overkomen, foto’s en soms een filmpje.’

René: ‘Onze fotografen zijn uitgerust met bodycams. Zodra we de auto uitstappen gaat de camera aan. Dat doen we niet alleen om dit soort aanvaringen te registreren, maar ook agressieve aanvallen door publiek. En we zelf kunnen natuurlijk ook fouten maken.’

Hoe verloopt de interne communicatie?

Frans: ‘Bij een bureauchefoverleg heb ik gesproken over de omgang met de pers. Toen bleek dat het helemaal niet zo bekend was wat een fotograaf wel en niet mag. Mijn uitgangspunt is: eigenlijk mag een fotograaf alles, tenzij. Als de gewone agent er kan lopen, kan de persfotograaf dat ook. In de binnenring, waar sporen liggen en forensisch specialisten bezig zijn, mag de persfotograaf niet komen, maar 'de gewone politie agent' ook niet.

Elke melding die we nog krijgen, wordt besproken met de wijkchef die het aankaart bij de agent. En dat werkt. Wat bovendien belangrijk is dat René ook meldt als het ergens erg goed is gegaan. Dat zet ik ook door naar de teamchefs.’

Iedere agent weet nu wat de regels zijn?

Frans: ‘Dat is wel het uitgangspunt. Maar in de praktijk gebeurt het soms nog dat we een melding krijgen waar we van schrikken. Laatst nog. Een fotograaf staat aan de kant van de weg en doet zijn werk. Er komt een agent aan die hem maant weg te wezen – “omdat ik het zeg”. Ik krijg het beeld te zien en vond dit weer een stap achteruit. De teamchef heeft de agent hierop aangesproken en kreeg ook de beelden te zien. Hij schrok van zijn eigen optreden.’

Is het onwetendheid of onwil?

René: ‘Meestal is het onwetendheid. Daarom geven we nu presentaties op de wijkbureaus. Over wat de politieperskaart inhoudt en wat de rechten en plichten zijn. We hebben nu zo’n 30 presentaties gegeven. Dat doe ik ook als iets is voorgevallen aan het lint. Zo kwam er drie weken na een presentatie een agent ter plaatse naar me en vroeg of hij het goed had gedaan.’

Wat krijg je tijdens de presentaties te horen?

René: ‘Waarom we dit graag willen doen, bijvoorbeeld. In de presentatie zit een interview met de plaatsvervangend brandweercommandant, Martin Evers. Hij zegt: “wij doen ons werk voor de maatschappij, met geld van de maatschappij en dus is het goed dat mensen zíen wat wij doen en welke situaties we tegenkomen.” We krijgen ook vaak vragen over het portretrecht. Of waarom we slachtoffers fotograferen. Ik laat duidelijk weten dat we weliswaar ook die foto’s maken, maar we zullen foto’s van slachtoffers nooit en te nimmer publiceren. Ook vertel ik altijd dat als zij problemen ervaren met onze werkwijze, daar altijd melding van moeten maken. Ik ga er zeker niet vanuit dat wij allemaal brave engeltjes zijn. Daarom is het ook van belang dat je wij een registratie van de bodycam ook de beelden van voor de aanvaring ziet. Voor hetzelfde geld heeft een fotograaf zich als een hork gedragen.’

Wat is het belang voor de politie om nauw samen te werken met persfotografen?

Frans: ‘Persfotografen mogen foto’s maken. Dat is zo geregeld. En ik ben persoonlijk voor vrije nieuwsgaring. Bovendien als jij medewerking verleent op een nette manier, de fotografen ook op een nette manier werken. Je gaat op een bijna vriendschappelijke maar zakelijke manier met elkaar om.’

Is de samenwerking ook zo goed omdat je met Regio15.nl één aanspreekpunt hebt?

René: ‘Nee. Ik heb in de brief destijds aan de hoofdcommissaris niet gesproken namens Regio15.nl. Dit verhaal geldt voor alle vertegenwoordigers van de pers. Ik wil niet anders behandeld worden dan andere fotografen.’

En de amateurfotograaf die met een zelfgemaakte perskaart ook toegang wil?

‘Ik ben ook zo ooit begonnen en dat benoem ik ook tijdens de presentatie. Als jij een politieperskaart wil hebben, moet je afnemers kunnen aantonen en een portfolio opbouwen. Ik doe dit niet om mijn concurrenten uit te schakelen.’

Is de werkwijze in Den Haag te kopiëren door andere eenheden?

Frans: ‘Je bent aan de winnende hand, als je een hoofdcommissaris hebt die iemand hiervoor verantwoordelijk maakt die in dit verhaal gelooft. Daarom willen we graag andere eenheden enthousiast maken. Je ziet, we boeken een fantastisch resultaat.’

René: ‘Als je de problemen die we in 2014 hadden op 100 procent zet, dan is dat nu nog 5 procent.’

Frans: ‘Je hebt alleen maar gemak in plaats van discussie aan het lint. Als je de pers vrij kunt laten rondlopen, heb je er verder geen omkijken naar.’

U vertrekt per 1 januari bij de politie. Hoe gaat dit project verder?

Frans: ‘Mijn opvolger is gelijkgestemd en zet dit werk voort. Daar ben ik zeker van.’

Rechten en plichten

De (foto)journalist of cameraman heeft op vertoon van de politieperskaart toegang tot de afgezette gebieden.
De politie kan journalisten niet tegenhouden ter bescherming van de privacy van slachtoffers. Deze afweging maakt de journalist.
Apparatuur mag niet in beslag worden genomen.
De politie of brandweer zet, waar nodig, een binnenring die door de journalist moet worden gerespecteerd.
De (foto)journalist of cameraman mag de hulpverlening en het technisch onderzoek niet hinderen.
De journalist is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid.
Bij een noodverordening volgt de (foto)journalist of cameraman de aanwijzingen van de politie.

Communicatie politieperskaart

De werkgroep Landelijke Politie Perskaart, bestaande uit NVJ/NVF en Politie, heeft meerdere maatregelen genomen om de bekendheid van de politieperskaart te vergroten. Zo worden op politieacademies en tijdens officierendagen flyers en een instructiefilmpje verspreid. Politie-eenheden wordt ook gevraagd om deze middelen via intranet en nieuwsbrieven te verspreiden.