Freelancers massaal tegen lage tarieven uitgeverijen

Betere tarieven

Al ruim een jaar voert de NVJ gesprekken met zowel de Mediafederatie als met de individuele mediabedrijven om tot billijke tarieven en betere voorwaarden te komen voor freelance (foto)journalisten.

De uitgevers hebben de bereidheid uitgesproken om afspraken over minimumtarieven vast te leggen in een ‘Werkcode’. Deze zomer kwamen ze met een eindbod. Positief aan deze werkcode is dat de tarieven voor alle freelancers worden geïndexeerd met het percentage dat wordt afgesproken in de cao (voor 2021 is dat 2%). Dit is een stap vooruit. Echter, het minimumtarief dat de mediabedrijven voorstellen, ligt volgens de freelancers te laag.

De NVJ zal op basis van deze uitkomst weer met de Mediafederatie, DPG en Mediahuis in gesprek gaan teneinde de ‘Werkcode’ op essentiële onderdelen te verbeteren.

DPG en Mediahuis hebben inmiddels kenbaar gemaakt de ‘Werkcode’ eenzijdig in te voeren en het resultaat van de NVJ ledenraadpleging niet af te wachten. De NVJ wil desondanks het gesprek met het duo en de Mediafederatie voortzetten. NVJ-secretaris Paul Teixeira: “Het standpunt van onze achterban is glashelder. Ze vinden dat het eindbod te mager is. De minimumtarieven moeten gewoon omhoog ende voorwaarden moeten beter.”

Onderhandelen

Bij freelancen is de bedoeling dat er over een prijs kan worden onderhandeld. Dat is momenteel niet het geval. De uitgeverijen stellen uur-, woord-, foto- en opdrachtprijzen vast die ver onder de marktwaarde liggen van professionals in de mediawereld, waarna er niet of nauwelijks verder onderhandeld kan worden. Daarom is zo cruciaal om een Werkcode in de sector te hebben die duidelijke normen en ondergrenzen vaststelt en houvast beidt aan freelancers om voor hun werkzaamheden een passend tarief uit te onderhandelen.

Vooral freelancers die losse opdrachten hebben en geen uurtarief krijgen, blijven vaak hangen op een vaste prijs die niet verhoogd wordt. Dit geldt zowel voor freelancers die op basis van woordtarieven werken als ook voor fotojournalisten. Milen Van Boldrik, NVJ-secretaris : “Het is niet normaal dat er al jaren geen sprake is van indexatie van de opdrachttarieven. Je kunt stellen dat er onderbetaald wordt voor journalistiek beeld. Dit zien we helaas ook bij veel schrijvende collega’s. Daarom zijn de freelancers het niet eens met de voorgestelde tarieven in de Werkcode. Wij blijven in gesprek met de uitgevers en onderhandelen liefst verder. Een werkcode die op zijn minst door de belangrijkste partij in de journalistiek - de makers - gedragen wordt, is pas echt van waarde.”

Positief aan de eenzijdig ingevoerde Werkcode is dat een groep van freelance schrijvers erop vooruit gaat. Het gaat dan bijvoorbeeld om jonge journalisten die een dagtarief kregen, dat omgerekend onder het minimum van 24 euro per uur lag of ervaren journalisten die onder de 28 euro per uur kregen.

Waarom is de Werkcode onacceptabel?

Het eindbod van Mediahuis en DPG houdt onder meer in dat er een minimum-uurtarief van 24 euro per uur voor een startende freelancer komt. Dat is ruim 20 procent lager dan het de minimumtarief dat bij de Publieke Omroepen wordt gehanteerd.

Daarnaast komt er een indexatie van freelance tarieven conform de cao-loonsverhoging. Voor 2021 zou dat 2% zijn. Gezien het feit dat tarieven al jaren niet geïndexeerd zijn, is dit overigens slechts een bescheiden winst.

Tegelijkertijd zijn genoemde bedragen en aanpassingen zo ver weg van een redelijke ondergrens voor journalistiek werk, dat de NVJ zich zal blijven inzetten voor betere afspraken. 

Verder ontbreekt er in de ‘Werkcode’ een rekenformule op basis waarvan de freelancers met een woordtarief of opdrachttarief kunnen controleren of hun tarieven aan de minimumvoorwaarden van de Werkcode voldoen.

Fotojournalisten

Voor fotojournalisten geldt dat zij vaak nauwelijks gecompenseerd worden in het tarief voor de aanschaf van dure foto apparatuur en vervoerskosten. De NVJ stelt voor dat er voor de fotografen 15% opslag moet komen, bovenop de starttarieven.

Fotojournalist en NVF-bestuurslid Eric Brinkhorst ziet dat vooral de regionale nieuwsmedia slecht betalen. “Het is een ellende als je ziet wat er met de fotoprijzen gebeurt. Bij DPG en Mediahuis is nu een fototarief van 55 euro ingevoerd, maar dat is dan wel voor een serie van 4 tot 5 foto’s per onderwerp. Vroeger kreeg je per foto betaald, nu krijg je per serie. Dat klopt niet. Om er niet op achteruit te gaan, moet je een hoger tarief krijgen zoals dat vroeger ook het geval was.” Fotografen willen volgens Brinkhorst best meerdere en verschillende foto’s aanleveren, maar iedere aangeleverde foto kost extra tijd. Daar moet dan ook extra voor worden betaald, aldus het NVF-bestuurslid

Tevens zijn er bij de landelijke kranten serieuze zorgen bij zowel de schrijvende als de fotograferende freelancers. Vaak zijn daar al meer dan tien jaar geen tarieven geïndexeerd. Dan is de belofte om nu indexatie toe te passen gewoon niet voldoende.

Overleg omtrent de tarieven gaat vaak stroef volgens Eric Brinkhorst: “De hoofdredacties willen vaak in gesprek met een fotograaf, maar niet met een collectief. We willen niet dat mensen onder hun tarief gaan werken, alleen omdat ze bang zijn om hun opdrachtgever te verliezen.” Volgens Eric hebben de meeste fotografen één grote opdrachtgever en maken de uitgeverijen daar gebruik van: “Je moet als fotograaf echt voor je tarieven opkomen. Wij sporen fotografen aan om als collectief op te komen. Ze moeten duidelijk aangeven dat ze het niet eens zijn met de huidige tarieven.”

Rendement

De uitgevers hebben momenteel uitstekende rendementen en roepen van de daken dat ze in coronatijd nog nooit zoveel aanwas van online lezers en abonnees hebben gehad. NVJ-secretaris Milen Van Boldrik: “We weten dat er ruimte is voor het verhogen van de tarieven voor de mensen die zorgen voor tekst en beeld. We zullen onze achterban daarom blijven stimuleren en steunen om zich gezamenlijk te organiseren en uit te spreken tegen de opdrachttarieven die nu geboden worden.”

Nieuwe gesprekken

De NVJ wil opnieuw rond de tafel met de mediabedrijven. De kwaliteit van de journalistiek staat onder druk als de tarieven niet op orde zijn. NVJ-secretaris en -onderhandelaar Wais Shirbaz: “Journalisten zijn veelal hoogopgeleide mensen van wie veel flexibiliteit en verantwoordelijkheid wordt gevraagd; in de huidige tariefvoorstellen zien wij dat niet weerspiegeld.”

De achterban van de NVJ wordt nauw betrokken bij het proces en op de hoogte gehouden.