Fotografen staan op tegen stilstaande tarieven, met succes
Het dagtarief is met 13 procent verhoogd, het opdrachttarief met 7 procent. De fotografen bij NRC gingen zelf in onderhandeling over betere tarieven, mét resultaat. David van Dam was een van de initiatiefnemers en vertelt.
)
Foto David van Dam
Voor veel freelancers staan de tarieven in de journalistiek al jaren stil. Terwijl de beloning van collega’s in dienst wordt geïndexeerd door jaarlijkse cao-verhogingen, zien freelancers de waarde van hun tarief onder invloed van inflatie juist dalen.
David van Dam is bijna twaalf jaar freelance fotojournalist voor NRC, FD en ND. Sinds 2018 zet hij zich in voor betere tarieven in de fotojournalistiek. En hoewel hij met veel plezier voor NRC werkt, was hij van mening dat ook daar iets moest verbeteren.
“De tarieven voor fotografen waren al vijf jaar niet geïndexeerd,” zegt David van Dam. “In april 2021 besloot ik daarom een appgroepje aan te maken met een paar andere fotografen, om gezamenlijk te brainstormen over wat we vonden dat er moest gebeuren.” Toen Van Dam vervolgens contact zocht met de beeldredactie van NRC om te praten over de tarieven, was de eerste reactie “best hard”. De redactie vond dat ze prima betaalden, zeker in vergelijking met andere titels.
Van Dam: “We benaderden daarna alle fotografen die regelmatig voor NRC werken, om te peilen of ze zich ook wilden inzetten voor betere tarieven. Dat waren er zo’n 35, iedereen wilde meedoen.” Wat volgde was een brief aan de chef van de beeldredactie, waarin de fotografen hun wens duidelijk maakten: een inflatiecorrectie over de afgelopen jaren.
"Ik ben niet zo bang voor de mogelijke consequenties van kritisch zijn"
De brief leidde tot een uitnodiging voor een gesprek op de redactie. “We hebben goed nagedacht over de samenstelling van het team waarmee we naar dat gesprek zouden gaan”, zegt Van Dam. “Eric Brinkhorst ging mee, die is heel zakelijk en heeft een NVJ-achtergrond. Ilvy Njiokiktjien heeft hele goede banden met de redactie. En ikzelf…”, Van Dam lacht, “ik ben gewoon niet zo bang voor de mogelijke consequenties van kritisch zijn.”
Alle strategische voorbereiding ten spijt levert het gesprek in eerste instantie niets op. “Maar de onrust onder de fotografen bleef”, zegt Van Dam. “We hebben ook contact gezocht met de ondernemingsraad en de redactieraad. Die kunnen niet direct iets voor freelancers doen, maar zo ging het een beetje gonzen op de redactie.” Uiteindelijk kwamen de hoofdredactie en de directie toch met een voorstel om de tarieven te verhogen. Van Dam: “Een procentuele verhoging die in lijn was met onze inzet.”
In een vroeg stadium van de onderhandeling zocht Van Dam al contact met de NVJ, vertelt hij. “De NVJ heeft meegelezen met de brief, bijvoorbeeld, en geholpen met voorbereiden van het gesprek met de redactie. Daarnaast ben ik geen rekenwonder, dus ik ben blij dat de NVJ voor ons kon uitrekenen en uitleggen wat de precieze inflatiecorrectie moest zijn.”
"Ondernemen betekent: ervoor zorgen dat opdrachtgevers goed betalen voor je product"
Van Dam krijgt weleens het idee dat ontevreden fotografen verwachten dat de NVJ hun klachten oppakt en die wel even gaat oplossen. Maar zo werkt het niet. “De NVJ is ongelofelijk ondersteunend geweest in onze strijd voor betere tarieven, maar het is een strijd die we zélf moesten voeren.” Zijn advies voor andere freelancers is dan ook: toon initiatief, spreek je uit, geef niet op na één keer ‘nee’. Van Dam: “Het werk van een fotojournalist bestaat voor de helft uit ondernemen. Ondernemen betekent: ervoor zorgen dat opdrachtgevers goed betalen voor je product. Alleen op die manier heeft de fotojournalistiek toekomst. Dat is ook onze eigen verantwoordelijkheid.”
Zelf doen?
De NVJ stimuleert andere freelancers om, net als de fotografen bij NRC, samen het gesprek aan te gaan met een opdrachtgever. Heb je hulp nodig bij het uitrekenen van de misgelopen indexatie in vergelijking met collega’s in dienst? Wil je weten hoe jij het effectiefst een groep vormt met collega’s? Of wil je gewoon even brainstormen over hoe je zo'n onderhandeling aanpakt en welke stappen je eerst zet?
Mail of bel dan de belangenbehartigers voor zelfstandigen. Uiteraard behandelen zij alles in volledig vertrouwen en met discretie.
Milen van Boldrik: Mvanboldrik@nvj.nl of 06 41782304.
Lisa Koetsenruijter: lkoetsenruijter@nvj.nl of 06 86805443.
Indexatiecalculator
Voor werknemers zijn er cao-afspraken over jaarlijkse of halfjaarlijkse verhoging, en daarnaast ontvangen zij vaak nog een winstuitkering of eindejaarsuitkering. De NVJ vindt een jaarlijkse indexatie van de freelance tarieven daarom niet meer dan terecht. Om de berekening daarvan zo makkelijk mogelijk te maken, lanceert de NVJ in februari dé indexatiecalculator voor freelance tarieven. Houd nieuwsbrief en website hiervoor in de gaten.