Evaluatie Wet Auteurscontractenrecht: De wet werkt (nog)niet

Platform Makers, het samenwerkingsverband voor auteurs en (foto)journalisten waarin ook de NVJ is vertegenwoordigd, publiceert vandaag individuele ervaringen van makers met het auteurscontractenrecht. De voorlopige conclusie is zorgwekkend: de nieuwe wet Auteurscontractenrecht brengt vooralsnog maar beperkt verandering in de daadwerkelijke contractpraktijk.

Platform Makers en de NVJ luiden de noodklok en hebben donderdag een brief aan de Tweede Kamer gestuurd en de publicatie  “Werken voor een kratje bier en andere onbillijke voorstellen”. In het boekje worden onder andere vaste columnist Sheila Sitalsing, en fotojournalisten Inge van Mill en Sander Nieuwenhuys geïnterviewd. Alle drie geven ze aan dat de wet niet werkt.

Op 1 juli 2015 werd de wet auteurscontractenrecht ingevoerd ter bescherming van makers zoals (foto)journalisten. De wet zou makers beschermen tegen wurgcontracten en meer onderhandelingsruimte geven. Uit onderzoek van Platform Makers en van de NVJ/NVF blijkt dat de wet (nog) niet werkt en dat evaluatie van de wet om hem te repareren dringend nodig is. In januari 2018 zou de evaluatie van de wet plaatsvinden. Het wachten is nog steeds op de Kamerbrief van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Dit is een punt van grote zorg. Omdat de evaluatie van de wet fors is vertraagd evalueren Platform Makers en de NVJ/NVF zelf. De weerslag van de evaluatie is terug te vinden in het vandaag uitgebrachte boek ‘Werken voor een kratje bier en andere onbillijke voorstellen’.

Sheila Sitalsing

Wat Sitalsing vooral dwars zit in die voorwaarden is dat ze de zeggenschap over haar werk kwijt raakt. De exclusieve licentie waarvoor je bij de Persgroep moet tekenen, betekent dat het werk dat ze voor de Volkskrant schrijft, in álle kranten en bladen van het concern en op Blendle kan worden doorgeplaatst. Dit is ooit afgekocht met een eenmalige tariefstijging van 5 procent. “Voor de goede orde: de krant verzorgt mij goed en liefdevol. Maar er zijn collega’s die voor 13 cent per woord voor de regionale kranten werken; die komen niet uit. En als ze er wat van zeggen, krijgen ze te horen ‘voor jou tien anderen’.” (pagina’s 27 – 28 – Werken voor een kratje bier))

Inge van Mill

Vooral over de houding van de overheid is Van Mill kritisch. “Degene die de makers zou moeten beschermen tegen oneerlijke contracten doet er zelf het hardst aan mee.” Daarmee doelt Van Mill op de Europese aanbestedingen, waarmee zij inmiddels te maken heeft zodra het een opdracht van de overheid betreft. “Vroeger maakte ìk de offerte, kon ik mijn eigen waarde bepalen. Die vrije marktwerking is verdwenen. Nu komen overheden – net als de grote bedrijven – met een eenzijdig contract en bedrag waarmee je kunt instemmen of niet. En als je dat niet doet, ben je je opdrachtgever kwijt.” (pagina’s 35 – 36 – Werken voor een kratje bier).

Fair Practice Code

De NVJ/NVF hebben woensdag 20 juni steun gevraagd en gekregen van het Ministerie van OCW om een Fair Practice Code op te stellen voor freelancers bij de publieke omroep. Daarnaast erkent het Ministerie van OCW dat de overheid meer oog moet hebben voor de prijs en kwaliteit bij aanbestedingen. Overheden kopen vaak in voor de laagste prijs. Conform de aanbevelingen van de SER en de Raad voor Cultuur dienen overheden te investeren in professionalisering van de inkoopfunctie. De NVJ/NVF willen samen met het Ministerie van Algemene Zaken komen tot een Code Verantwoordelijk Marktgedrag en betere tarieven en voorwaarden met betrekking tot het Auteursrecht afspreken voor met name fotojournalisten.