Ilvy Njiokiktjien

Om het een roeping te noemen, gaat misschien een beetje te ver. Maar NVF-lid en freelance fotojournalist Ilvy Njiokiktjien wist al vrij snel een ding zeker: zij wilde fotojournalist worden. Dat het de juiste beroepskeuze was, blijkt onder andere uit het feit dat zij inmiddels diverse prijzen - waaronder de Zilveren Camera en twee categorie Awards bij de World Press Photo – heeft gewonnen.

‘In 2002 ben ik naar de School voor de Journalistiek in Utrecht gegaan omdat ik fotojournalist wilde worden. In het eerste jaar daar merkte ik ook dat ik veel sterker was met het vertellen van verhalen met beeld dan met tekst. Het trok mij ook meer aan. Het bereik van foto’s is veel groter dan tekst: iedereen die kan zien, voelt iets bij een goed beeld.’ Njiokiktjien’s verwachting om op de opleiding ook de technische kant van de fotografie te kunnen leren, kwam echter niet uit. ‘De toenmalige docent fotojournalistiek werd in mijn eerste jaar ziek en is niet meer teruggekomen voordat ik afstudeerde. Toen ik 2006 stage ging lopen bij het ANP heb ik daar dan ook alles – bij wijze van spreken van sluitertijd tot diafragma – in de praktijk moeten leren. In 2011 heb ik nog tien lessen op de Foto Academie gevolgd, maar daar moest ik mee stoppen nadat ik een World Press Photo Award had gewonnen. Ik had er helaas geen tijd meer voor.’

Na haar stage bij het ANP werkte Ilvy Njiokiktjien daar nog een half jaar bij de fotoredactie. ‘Ik had een jaarcontract, maar na zes maanden kreeg ik de kans om bij een krant in Zuid-Afrika als fotojournalist te werken. Dat heb ik meteen gedaan. Daar ben ik destijds ook begonnen met mijn multimediale productie ‘Born Free, Mandela’s Generation of Hope’.’ In de jaren daarna kwam haar carrière in een stroomversnelling, met opdrachtgevers in binnen- en buitenland en diverse prestigieuze onderscheidingen. En mocht zij zich in 2013 als eerste ‘Fotograaf des Vaderlands’ noemen. Valt er vakmatig nog iets te wensen? ‘Ik zou wel weer een onderwerp willen vinden waarin ik mij net zo vast kan bijten als destijds in Born Free. Het liefst een onderbelicht onderwerp. Ik ben nu begonnen met een reportage over diverse samenwoonvormen, zoals het in huis nemen van je ouders of met vrienden of familie samenwonen in één huis. Het onderwerp ligt mij na aan het hart. Al moet ik er eerlijk gezegd nog wel een goede vorm voor vinden. Dankzij een soort studiebeurs van de World Press Photo Foundation, de Solutions Visual Journalism, heb ik daar in ieder geval extra financiële ruimte voor.’

Fotojournalistiek is niet zomaar een vak, zegt Ilvy Njiokiktjien. ‘Geen dag is hetzelfde, ik doe zoveel verschillende dingen. Wat mij betreft, is fotografie een soort taal die bijna iedereen verstaat. Ik spreek Nederlands, Engels, Duits én fotografie.’

Over de foto's

Foto 1: To be us 

Dit is vader Niek de Bruijn met zijn twee dochters Tess (l, 16) en Bregje (r, 13). Moeder Diana Koster is overleden in 2016. Deze foto is onderdeel van een serie over gezinnen die hun moeder moeten missen. De serie heb ik gemaakt nadat mijn eigen moeder in 2017 overleed. Zelf was ik toen 33, dus volwassen en zelfstandig – maar het deed mij toch denken aan hoe zoiets moet zijn voor gezinnen waarin de kinderen nog aan het opgroeien zijn. Ik heb uiteindelijk 4 gezinnen gefotografeerd. Normaal gesproken werk ik in kleur, nagenoeg nooit in zwart-wit en toch is deze foto representatief, omdat het gaat over een verdrietig onderwerp – maar de foto toch 'levensvreugde' bezit. Dat is iets dat ik in veel van mijn beelden probeer te verwerken.

Foto 2: South Sudan

Dit is Elena Jacob Bilal (65), in een opvangkamp in Wau, Zuid-Soedan. In 2017 heb ik foto's gemaakt tijdens de hongersnood daar. Normaal gesproken werk ik met bestaand licht, maar dit keer had ik lampen mee en heb ik een kleine studio gebouwd. In de studio nodigde ik mensen uit die in het opvangkamp woonden. Vaak gezinnen die huis en haard hadden moeten achterlaten. In dit geval ging het om een oma met haar kleinkinderen, die toen hun dorp werd aangevallen – de ouders van de kinderen uit het zicht verloor.

Foto 3: Born Free

In 2011 maakte ik foto's tijdens een extreem rechts kamp voor Zuid-Afrikaanse jongeren, Afrikaner jongeren. Zij leerden op dit kamp om hun donkere landgenoten te minachten. Deze foto is onderdeel van de serie Born Free – waarin ik de levens van jongeren die geboren zijn rondom de afschaffing van apartheid vastleg.

Foto 4: Born Free

Wilmarie Deetlefs (24) en haar vriend Zakithi Buthelezi (27) zoenen in een de auto van Zakithi nadat ze een avondje uit zijn gegaan in november 2018 in Johannesburg, South Africa. Deze foto zie ik als een hoopvoller beeld van mijn serie Born Free, over jeugd geboren na apartheid in Zuid-Afrika. De afgelopen 12 jaar heb ik gewerkt aan dit project, niet full time, maar met vele reizen naar Zuid-Afrika. De jongerengeneratie in het land heeft mij altijd geïnteresseerd. Nelson Mandela zag hen als de toekomst van de jonge democratie. Uiteindelijk na 12 jaar heb ik van Born Free een boek gemaakt en een documentaire bij VPRO en een interactieve longread.

Foto 5: Nederland in 100 verjaardagen

De 49ste verjaardag van Petra Offerbeek-Van Buuren, op haar werk bij farmaceutisch bedrijf Simed International in Utrecht. Toen ik Fotograaf des Vaderlands was in 2013 heb ik 100 Nederlandse verjaardagsfeestjes vastgelegd. Hiermee heb ik een uniek kijkje gekregen achter vele voordeuren – bij verschillende culturen in verschillende provincies van ons land. Ik denk dat mijn stijl zich kenmerkt door het zelf 'afwezig' zijn in de foto. Ik vind het belangrijk dat de kijker het idee heeft dat ze zelf naar het beeld kijken en niet door mijn ogen heen. Uiteindelijk is hier het boek 'Slagroomtaart en Slingers – Nederland in 100 verjaardagen' uit ontstaan.

 


Ilvy Njiokiktjien (1984) werkt als onafhankelijk fotojournalist en multimedia maker vanuit Nederland. In haar werk focust ze op hedendaagse kwesties en sociale onderwerpen, met name in Afrika. Haar werk verschijnt regelmatig in toonaangevende nationale en internationale titels als The New York Times, NRC Handelsblad en Der Spiegel. Ze is lid van het prestigieuze fotoagentschap VII Photo Agency en ambassadeur van Canon. Njiokiktjien heeft verschillende grote fotografieprijzen gewonnen, waaronder twee awards bij World Press Photo. Ze werd in 2013 benoemd tot eerste Fotograaf des Vaderlands. In 2014 won ze als eerste vrouwelijke fotograaf de Zilveren Camera.