‘We vragen niks geks, het is heel normaal wat we willen’
Dinsdagavond werd tijdens de kick-off bijeenkomst uit de doeken gedaan wat de acties van fotojournalisten inhouden. Ook kwamen de redenen nog eens aanbod, de voorwaarden en de ervaringen van fotojournalisten Bart Maat, Jan Dirk van der Burg - Fotograaf des Vaderlands - en Jeroen Jumelet. ‘Ik weet niet of je weleens een muurtje hebt gemetseld, maar dat is een vak. Daar betaal je voor en niemand die daar raar van opkijkt. We vragen niks geks, het is heel normaal wat we willen.’
)
Bart Maat: 'Wie leeft er alleen van de fotojournalistiek?' Foto: Harmen de Jong
Het begon nog geen drie maanden geleden met een bijeenkomst over de onwaarschijnlijke aankondiging van het ANP om de tarieven met 50 procent te halveren. Er kwam nog een bijeenkomst en nog één. De protestgeluiden van fotojournalisten werden steeds luider: het is genoeg! Niet alleen ANP-Hollandse Hoogte, maar ook al die andere mediaorganisaties moeten hun tarieven op zijn minst indexeren met 14 procent, online tarieven gelijkstellen aan printtarieven en fotografen zeggenschap geven over hun auteursrechten. Inmiddels hebben zich meer dan 330 fotojournalisten zich aangemeld voor de landelijke actiedag op 25 januari. ‘Ik overdrijf niet als ik zeg dat we naar de 400 zullen gaan’, zegt een gedecideerde Rosa García López aan het begin van de kick-off bijeenkomst in Houten. Vooral nu de eerste succesjes binnendruppelen: ANP verhoogt de dag- en opdrachtvergoeding met 5 procent; 4 van de 7 mediaorganisaties die door de NVF zijn aangeschreven willen praten. Een goed teken, vindt García López, want naar het luisteren naar fotografen schortte het tot nu toe.
We vragen niks geks
Een van de fotografen die op de allereerste ANP-bijeenkomst afkwam was Jeroen Jumelet, die net als veel andere fotografen zijn fotojournalistiek combineert met commerciële opdrachten. Hij was enorm geschrokken van het nieuws over de halvering van tarieven. ‘Het is nogal wat als je kijkt wat je binnen harkt en dat door tweeën deelt. En ook de tarieven bij andere opdrachtgevers blijven gelijk of gaan zelfs omlaag.’
Bij hem kwam de klik toen hij zijn huis verbouwde. ‘Ik weet niet of je weleens een muurtje hebt gemetseld, maar dat is een vak. Daar betaal je voor en niemand die daar raar van opkijkt. Ook ik wil kwaliteit leveren, maar waarom word ik daarvoor onvoldoende betaald? We vragen niks geks, het is heel normaal wat we willen. Daarom is dit het moment: we kunnen ons verhaal vertellen en daar hoeven we ons niet voor te schamen.’
Wie leeft er alleen van de fotojournalistiek?
Dat er echt iets moet veranderen tonen de vragen aan die fotojournalist Bart Maat stelt aan de zaal. ‘Wie leeft van alleen de fotojournalistiek?’ Drie fotografen steken hun handen omhoog. ‘Wie heeft er een arbeidsongeschiktheidsverzekering?’ Dat zijn er zeven. ‘En wie spaart voor een pensioen?’ En weer steken slechts zeven hun hand op. Bart Maat: ‘Als een bedrijf zo weinig betaalt dat de freelancer geen verzekering kan afsluiten, vind ik dat ronduit onbeschoft. Bedrijven hebben hun verantwoordelijkheid te nemen.’
Lees ook het interview met Bart Maat, ‘Elk bedrijf heeft de verantwoordelijkheid freelancers fatsoenlijk te betalen’
Het publiek heeft er geen weet van
De realiteit is dat fotojournalistiek langzamerhand hobbymatig werk wordt. Leuk werk, maar tegen niet meer dan een riante onkostenvergoeding. ‘Het publiek heeft er geen weet van’, zegt Jan Dirk van der Burg, Fotograaf des Vaderlands 2018. ‘Mensen slaan zelfs stijl achterover als je ’t over tarieven hebt.' Fotografen klagen dan ook vooral graag onderling tegen collega’s, het is net een plaat die altijd op staat. Fotograferen en klagen over tarieven horen als kaas en wijn bij elkaar. 'Maar nu het meest solistische volkje is samengekomen om godbetert een actiedag voor te bereiden…Dat is nieuws van de bovenste plank! Dan moet er iets anders aan de hand zijn, dan het werktuigelijk op zetten van de klaagplaat.'
Wanneer is de actie geslaagd?
De actiedag komt eraan. Ruim 330 fotojournalisten hebben zich al aangemeld (stand 16 januari) Nog voordat de actie echt van start is, komt de eerste toenadering van de kant van de opdrachtgevers. Het is een mooi begin, maar we zijn er nog niet, vindt Rosa García López. Een belangrijke vraag is aan de fotojournalisten wanneer de actie werkelijk geslaagd? Bij de nu beloofde 5 procent tariefsverhoging? Bij heel veel media-aandacht?
We schrijven geschiedenis
Vijf procent is een schijntje als je kijkt wat de mediabedrijven jarenlang hebben ingepikt, klinkt het uit de zaal. En een dag actievoeren zal niet voldoende zijn. Daarom is het van cruciaal belang dat de NVF en de fotografen minstens een jaar lang de druk op de ketel houden. Door actie te voeren tijdens strategische momenten, zoals bij de rechtszaak die fotojournalist Ruud Rogier heeft aangespannen tegen de Persgroep. En ook moet de discussie over tarieven worden meegenomen in de cao-onderhandelingen. Nu is het moment daarvoor. Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ: ‘Het excuus van de werkgevers was altijd dat fotojournalisten zich nooit verenigen; en ze maakten toch individuele afspraken? Maar nu zich zoveel fotojournalisten verenigen, kunnen we samen iets laten zien. Dit is een enorm omslagpunt voor de mediaorganisaties. Het is een groot winstpunt om de cao-onderhandelingen ook over freelancers te laten gaan.’
De fotojournalisten schrijven geschiedenis, nu al. En, zegt Rosa García López, als belangrijke toevoeging: ‘Ergens dit jaar gaan jullie voelen dat de tarieven omhoog zijn gegaan. We gaan ervoor.’
Meedoen aan de actie? Kijk op onze actiepagina en meld je vandaag nog aan. Laten we de fotojournalistiek toekomstbestendig maken!
#fotojournalistiekheefteenprijs