NVJ's jaaroverzicht 2019

Fotografen komen in actie

Ruim 500 fotojournalisten leggen op 25 januari hun werk neer en voeren samen met de NVJ/NVF actie voor meer waardering voor hun vak en betere tarieven. In de weken erna voeren fotojournalisten estafetteacties bij De Persgroep (nu: DPG Media), TMG en Sanoma. De actie wordt gesteund door tal van (inter)nationale organisaties.

Een eerste blijk van erkenning komt op 1 februari wanneer het ANP de dag- en opdrachtvergoeding met 5 procent verhoogt. Maatregelen bij andere mediabedrijven blijven helaas uit. Daarom besluit ruim 97 procent van de fotojournalisten dat de campagne een vervolg krijgt. De zomermaanden gebruiken de NVJ/NVF en een delegatie van fotojournalisten om achter de schermen nieuwe plannen te ontwikkelen. Met filmpjes en bijeenkomsten wordt gewerkt aan bewustwording. Een grote groep actieve leden werkt inmiddels hard aan een vervolgplan, dat in het voorjaar van 2020 zijn beslag zal krijgen.

NVJ voor programmamakers

De NVJ pleit met acties en een petitie in 2019 voor een sterke publieke omroep, juist nu de onafhankelijke nieuwsvoorziening onder druk staat. De publieke omroep moet toekomstbestendig zijn, zowel regionaal als landelijk. Ook moet de omroep voorzien in meer medezeggenschap voor de programmamakers, continuïteit in de journalistieke programmering en een sterke rechtspositie voor alle makers. De visiebrief van minister Slob, die op 5 juni verschijnt, biedt hiervoor onvoldoende perspectief. Door een voornemen tot het schrappen van de STER tot 20.00 uur moet worden gevreesd voor nieuwe bezuinigingen.

De NVJ organiseert in augustus en september bijeenkomsten, waar makers hun stem laten horen. De NVJ overhandigt bij een grote actiebijeenkomst in Den Haag op 10 september de petitie “De Publieke Omroep, juist nu”, die is ondertekend door meer dan 15.000 mensen. Dankzij het tegengeluid dat de NVJ laat horen, zegt minister Slob een dag later een verbetering toe van de positie van de makers. Ondertussen bereiden de NVJ en het programmamakersoverleg een langlopende campagne voor. De inzet is: de positie van de programmamakers verstevigen; meer inspraak; een speciale status voor journalistieke en informatieve programmering; continuïteit voor programmamakers door duidelijke budgetten en afspraken.

PersVeilig pakt agressie en geweld aan

Journalisten die te maken krijgen met agressie en geweld kunnen vanaf 1 april incidenten melden bij het meldpunt van PersVeilig. Vanaf die datum geldt ook een verdubbeling van de strafeis voor agressie- en geweldsdelicten waarbij journalisten zijn betrokken. Het project is een initiatief van de NVJ, het Genootschap van Hoofdredacteuren, het Openbaar Ministerie en Politie.

Op 4 november wordt in aanwezigheid van onder meer minister Grapperhaus, mr. Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal, en enkele honderden journalisten het programma PersVeilig gelanceerd. Op de website PersVeilig.nl is te lezen waar de werkgever zich aan moet houden en waar politie en justitie zich aan hebben gecommitteerd. Daarnaast biedt de website praktische handvatten, zoals voorlichting over strafbare feiten, aangifte doen, scholing, waar je terecht kunt voor slachtofferhulp en hoe je incidenten kunt voorkomen. Het project zal in 2020 worden voortgezet.

Historische uitspraak over billijke vergoeding

Fotojournalist Ruud Rogier en freelance journalist Britt van Uem vragen in een rechtszaak tegen DPG Media (voorheen De Persgroep) een hoger tarief voor hun geleverde opdrachten. Op 1 november volgt een historische uitspraak. De rechter stelt vast dat er een ongelijke verhouding bestaat tussen grote mediabedrijven en freelance (foto)journalisten en dat de vergoeding voor het werk van professionele regionale (foto)journalist ernstig onder de maat is. De ondergrens voor wat billijk is voor een regionale foto of artikel ligt ruim 50 procent hoger dan wat de Persgroep (DPG) nu regionaal betaalt. Er ontstaat nu dus voor het eerst een juridisch houvast voor een grote groep freelancers om, zelfs met terugwerkende kracht tot 2015, voor al hun geleverde werk een billijke vergoeding te verlangen. Naar aanleiding van de uitspraak wil de NVJ redelijke ondergrens tarieven afspreken met alle mediaorganisaties. Als zij hier geen gehoor aan geven, gaat de NVJ collectieve claims voorbereiden.

Een nieuwe cao Uitgeverijbedrijf

In aanloop naar de onderhandelingen voor een nieuwe cao Uitgeverijbedrijf (dagbladen, tijdschriften, lokale media en online) laten de leden aan de NVJ weten dat de werkdruk enorm toegenomen is en de positie van freelancers ronduit slecht is. Op basis hiervan stelt de NVJ haar voorstellenbrief op. In november is er een tussenresultaat met een korte looptijd en een loonsverhoging van 3 procent per 1 november 2019. In het kader van gelijke beloning voor gelijk werk gaan vier grote mediabedrijven met de NVJ in gesprek om te praten over tarieven van freelancers. Begin 2020 wordt alweer begonnen met de volgende cao-onderhandelingen, zodat de nog niet uitgewerkte onderwerpen alsnog aan bod komen. Een meerderheid van de leden stemt in met het cao-akkoord.

Op weg naar collectieve afspraken voor freelancers

Na jarenlang lobbywerk door de NVJ om de zwakke positie van freelancers aan te pakken, laat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in februari weten dat er een onderzoek komt naar de mogelijkheid om collectieve afspraken voor kwetsbare zzp’ ers te maken. In juni vraagt de NVJ in een Position Paper tijdens de presentatie van de jaarlijkse Monitor Freelancers en Media aan ACM en het ministerie van SZW om de blokkades op gezamenlijk onderhandelen te doorbreken. Minister Van Engelshoven van OSW is van goede wil en verkent de behoefte aan collectieve afspraken in verschillende deelsectoren zoals bij fotojournalisten waar de nood het hoogst is. In juli presenteert ACM een ‘concept-Leidraad tariefafspraken zzp’ers’. De NVJ kan vanaf nu collectief onderhandelen voor zelfstandigen die ‘zij-aan-zij’ werken met één of meer werknemers en in de dagelijkse gang van zaken niet te onderscheiden zijn van werknemers.

En verder:

De NVJ start op 25 september bij de uitreiking van de Inktspot-prijs een werkgroep voor journalistieke tekenaars.
Het eerste Festival De Ondernemende Journalist wordt op 27 september gehouden en is met 300 bezoekers een groot succes.
Het NVJ Mentorenprogramma bestaat in november vijf jaar.
Journalisten die te maken krijgen met juridisch geweld, zoals dreigbrieven van advocaten, rechtszaken of beslaglegging kunnen sinds november terecht bij Balie Persvrijheid. De dienst biedt gratis rechtshulp vóór en na een publicatie, voor leden en niet-leden.
Uit een groot ledenonderzoek blijkt dat het overgrote deel van de leden het NVJ-lidmaatschap aanbeveelt aan collega’s. De belangrijkste redenen om lid te zijn: gratis individuele rechtshulp, collectieve belangenbehartiging en opkomen voor persvrijheid & veiligheid.