NVJ veroordeelt stopzetting automatische persalarmering

Minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius heeft de Tweede Kamer een brief gestuurd waarin zij aankondigt dat de automatische persalarmering van de hulpdiensten Ambulancezorg Nederland, Brandweer en Politie zal worden stopgezet. De NVJ heeft hier protest tegen aangetekend en onderzoekt zowel mogelijkheden om dit besluit terug te draaien als wettelijke alternatieven. Op korte termijn gaat de NVJ hierover met de minister in gesprek.

Foto: Michel van Bergen

Aanleiding voor het besluit van Yeşilgöz-Zegerius is het oordeel van de landsadvocaat dat er geen wettelijke basis is voor de automatische persalarmering en dat het zelfs indruist tegen bestaande wetgeving op het vlak van privacy en het medisch beroepsgeheim. Het huidige ministeriële besluit voorziet in de beëindiging van de automatische persalarmering per 1 april 2023, een datum die samenvalt met een landelijke upgrade van de meldkamersystemen. Een belangrijk onderdeel van deze upgrade is het versleutelen van de zogenoemde P2000-meldingen van de hulpdiensten. (Lees hier meer over de aanleiding van het besluit.)

Verstrekkende gevolgen voor journalistiek, publiek en politie

Het stopzetten van de automatische persalarmering én het versleutelen van de P2000-communicatie maken het moeilijk of zelfs onmogelijk voor journalisten om tijdig en adequaat verslag te doen van kleinere incidenten tot ernstige incidenten met een landelijke of zelfs internationale nieuwswaarde.

Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de journalistieke beroepsgroep: freelance persfotografen, videojournalisten en schrijvende journalisten kunnen hun onafhankelijke verslaggevende en controlerende rol niet langer vervullen en lopen bovendien een substantieel deel van hun inkomsten mis aangezien zij niet meer in staat zijn om tijdig en adequaat verslag te doen van incidenten.

Adequate en tijdige verslaggeving in gevaar

'Ons meest fundamentele bezwaar is dat adequate en tijdige verslaggeving in gevaar komt door het verdwijnen van de alarmering,' zegt NVJ-secretaris Paul Teixeira. 'Journalisten kunnen minder goed of zelfs helemaal niet ter plaatse verslag doen van het optreden van een hulpdienst en worden voortaan afhankelijk van het publiek of hulpdiensten zelf. Daardoor is een onafhankelijke blik op het functioneren van deze diensten niet langer aan de orde én wordt het publiek niet langer goed geïnformeerd.'

Ook geeft Teixeira aan dat het voor de politie een verzwaring van de voorlichtingstaak betekent. 'Als er in een regio ’s nachts een incident plaatsvindt, bijvoorbeeld een ernstige brand met impact op de omgeving, moet de dienstdoende politievoorlichter alle regionale en landelijke journalisten gaan bellen, appen of sms’en. Dat is ondoenlijk en de politie zal naar aanleiding van het ministeriele besluit niet honderden extra voorlichters aannemen om het gat op te vullen dat ontstaat door het stopzetten van de automatische persalarmering.'

Wat gaat de NVJ doen?

Het is voor de NVJ duidelijk dat de stopzetting van de automatische persalarmering niet alleen onwenselijk is, maar dat het ook verstrekkende gevolgen heeft voor de journalistieke beroepsgroep zelf, het controlerend vermogen van de pers en dus de publieke informatievoorziening.

'We gaan op korte termijn in gesprek met de minister van Justitie en Veiligheid,' licht Teixeira de vervolgstappen van de NVJ toe. 'Onze juristen zullen het advies van de landsadvocaat nader toetsen. Ook onderzoeken zij andere mogelijkheden binnen de huidige wetgeving en mogelijke wettelijke alternatieven. We houden contact met onze achterban over de gevolgen van de stopzetting van de automatische persalarmering en zullen daarin nauw optrekken met de hoofdredacties die ook ernstige bezwaren hebben tegen dit besluit.'