Het vervallen van het handhavingsmoratorium op de wet DBA per 1 januari 2025 – en mogelijk in het verlengde hiervan de wet VBAR - heeft voor veel freelance journalisten significante negatieve consequenties. In een brief aan de commissieleden van Sociale Zaken vraagt de NVJ om rekening te houden met de werkelijkheid waarin veel zelfstandigen in de journalistiek (willen) werken en biedt een handreiking tot mogelijke oplossingen.
NVJ aan Commissieleden Sociale Zaken: hou rekening met werkelijkheid zelfstandigen in de journalistiek
dinsdag 3 september 2024
Foto: Vasily Pindyurin
>> Ga hier naar de brief [pdf] met handreiking tot mogelijke oplossingen
In de brief schetst de NVJ een beeld van de situatie die is ontstaan naar aanleiding van de plannen over de zzp-wetgeving. Opdrachtgevers kiezen de veilige weg en bouwen freelance-werk af of stoppen helemaal met het inhuren van freelancers. Zelfstandigen ervaren dat hun zorgvuldig opgebouwde loopbaan en werkpraktijk in gevaar komt als de overheid de plannen zonder nuanceringen zou doorzetten.
Veel freelance journalisten werken naar tevredenheid als zelfstandigen op verschillende redacties en voorzien daarbij in het schrijven en pitchen van artikelen, het maken van foto’s of video en/of produceren van items zoals bij een omroep. Het gaat nadrukkelijk ook om interim-klussen op redacties, bij ziekte en zwangerschap, die in volgens de NVJ mogelijk moeten blijven, zonder dat daar straks noodgedwongen uitzendbureaus of andere intermediairs tussen moeten zitten.
Onderzoek laat zien dat 85% uiterst tevreden is met het bestaan als ondernemer-journalist. Zij werken freelance bij verschillende magazines, dagbladen of omroepen als eind, beeld, programma, online of web redacteur en besteden de andere helft van hun ondernemersuren aan andere werkzaamheden binnen de journalistiek. Denk aan research, artikelen schrijven, interviews afnemen, presentatie klussen etc.
Deze vorm van zelfstandig ondernemerschap is een bewuste keuze voor journalistieke freelancers: zij kunnen zo de verschillende facetten van het vak uitoefenen en tegelijkertijd werken en hun leven vormgeven zoals zij dat wensen. Zij voeren zelf de regie over hun loopbaan en behouden hiermee de zo gewilde autonomie om ook het privéleven met werk te combineren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat journalistiek ondernemerschap -zoals hierboven beschreven - dan ook sinds jaar en dag een gegeven is.
De noodzakelijke randvoorwaarden die het kabinet in dit voorstel wil stellen aan ondernemerschap, onderschrijft de NVJ. Ondernemerschap is alleen mogelijk als er geen sprake is van afhankelijkheid en een zelfstandige zelf zijn opdrachten en tarieven kan bepalen. Maar de aanpak van schijnzelfstandigheid moet gezond ondernemerschap niet in de weg zitten.