Een kritische blik op de nieuwe algemene voorwaarden van DPG Media

Onderscheid nieuwsmedia en tijdschriften

In tegenstelling tot de voorwaarden uit 2019 maakt de versie uit 2022 onderscheid tussen bijdragen aan nieuwsmedia (o.a. Volkskrant, Trouw, Het Parool, AD, BN/deStem, Brabants Dagblad, Eindhovens Dagblad, De Twentsche Courant Tubantia, PZC, Stentor, De Gelderlander, Nu.nl, Sportnieuws.nl en indebuurt.nl) en overige uitgaven van DPG. Deze zijn met name tijdschriften die DPG met de overname van Sanoma in 2020 heeft verkregen. (o.a Ariadne at Home, AutoWeek, AutoTrack, Donald Duck, Eigen Huis & Interieur, Flair, Flow, Katrien, Kek Mama, Libelle, Margriet, Nouveau, Ouders van Nu, Stijlvol Wonen, Story, Tina, Veronica Superguide en vtwonen)

Het onderscheid tussen bijdragen aan nieuwsmedia en aan overige uitgaven werkt door in de exclusiviteitstermijn en in een vergoeding voor doorplaatsing. Daarnaast zijn in de nieuwe voorwaarden de geheimhoudingsverklaringen aangepast.

1. Exclusiviteitstermijn

Nieuwsmedia

Voor bijdragen voor bovengenoemde nieuwsmedia geldt een exclusiviteitstermijn van 7 dagen na publicatie. Daarna mag de (foto)journalist de bijdrage ook via andere media(bedrijven) verspreiden. DPG heeft vanaf acceptatie van de bijdrage drie maanden de tijd om tot publicatie over te gaan, anders vervalt de exclusiviteit.  

Andere uitgaven

Voor bijdragen voor andere uitgaven, zoals de tijdschriften, geldt een exclusiviteitstermijn tot 6 maanden na publicatie, die vervalt als DPG niet binnen 12 maanden publiceert. 

2. Vergoeding voor doorplaatsing

Ook bevatten de algemene voorwaarden nu een bepaling waarin DPG een vergoeding toezegt voor bepaalde vormen van doorplaatsing van bijdragen. Daarbij maakt DPG onderscheid tussen bijdragen voor nieuwsmedia en andere uitgaven.

Op grond van de voorwaarden uit 2019 had de maker in het geheel geen recht op een aanvullende vergoeding voor doorplaatsing. Doorplaatsing tussen tijdschriften bij Sanoma was al toegestaan, net als doorplaatsing tussen dagbladen bij DPG. In de nieuwe voorwaarden kent DPG wel een aanvullende vergoeding toe als:

• een bijdrage gemaakt voor nieuwsmedia (m.u.v. Nu.nl) wordt doorgeplaatst in andere uitgaven van DPG (zoals tijdschriften) of op Nu.nl;
• een bijdrage gemaakt voor andere uitgaven dan de nieuwsmedia of voor Nu.nl wordt doorgeplaatst in nieuwsmedia (m.u.v. Nu.nl).

DPG Media gaat dus betalen voor doorplaatsingen van krant naar tijdschrift en andersom en dat is een kleine winst (hierover zo meer).

Let wel: geen extra vergoeding wordt dus betaald voor doorplaatsing van:

• een bijdrage gemaakt voor het ene nieuwsmedium (bijvoorbeeld de Volkskrant) in het andere (bijvoorbeeld AD);
• een bijdrage gemaakt voor andere uitgaven dan de nieuwsmedia in andere uitgaven dan de nieuwsmedia (bijvoorbeeld uitwisseling tussen tijdschriften).

De hoogte van de vergoeding voor doorplaatsing is momenteel vastgesteld op 15 procent van het oorspronkelijke honorarium, zo volgt uit de bijgeleverde FAQ.

Het is goed dat DPG Media zijn freelancers informeert via een FAQ. Wel zijn we kritisch over het feit dat het genoemde percentage niet vastgelegd is in de algemene voorwaarden. Dat betekent dat dit op ieder moment eenvoudig aangepast kan worden. Of dit positief of negatief uitpakt is lastig te beoordelen.

3. Geheimhouding

Tot slot is ook de geheimhoudingsbepaling aangepast. In 2019 gold de geheimhouding nog wederzijds voor ‘mededelingen van (hoofd)redacties aan de maker in verband met een opdracht, zowel als mededelingen van de maker aan hoofdredacties in verband met een te leveren Bijdrage’. In 2022 geldt de geheimhouding voor ‘alle informatie die de maker in het kader van (de uitvoering van) de Overeenkomst verkrijgt op welke wijze dan ook’.

Wat vinden we van de nieuwe voorwaarden?

Op papier is een kleine verbetering te zien, want DPG gaat nu wel betalen voor doorplaatsing van krant naar tijdschrift en andersom. Toch zijn we kritisch.

Uitwisseling tussen kranten en tijdschriften zal in de in de praktijk nauwelijks voorkomen, terwijl doorplaatsing bij nieuwsmedia en tijdschriften onderling veel meer voorkomt. Hoewel DPG onder de oude voorwaarden de mogelijkheid al had van doorplaatsing zonder extra vergoeding, voelt het alsof de doorplaatsing onderling zonder extra vergoeding hiermee juist nog extra wordt geformaliseerd. 

DPG stelt dat voor het recht om door te plaatsen bij de dagbladen in 2015 alle tarieven met 5 tot 15 procent zijn verhoogd, maar de NVJ heeft deze verhoging eerder al ontoereikend genoemd. 

Bovendien zijn de voorwaarden nog steeds erg eenzijdig in het nadeel van de zelfstandige (foto)journalist. Zo heeft DPG op grond van de zeer uitgebreide licentie die wordt verleend onder meer het recht om (sub)licenties aan derden te verlenen (dus de bijdrage door te verkopen) zonder dat hier een vergoeding voor de maker tegenover staat. Dit was al zo in de eerdere voorwaarden en blijft dus zo.

Businessmodel van hergebruik

Het doorplaatsen van werk van zelfstandig (foto)journalisten is inmiddels bijna gemeengoed in het Nederlandse medialandschap. Zeker als het gaat om het hergebruik binnen de muren van de eigen uitgeverij. En ja, het kan en mag juridisch gezien, maar moeten we dit ook willen? Klopt dit verdienmodel in moreel opzicht, gezien de vaak nogal geringe vergoedingen die nog steeds worden betaald? Het zijn retorische vragen. Als de onderhandelingsmacht beter verdeeld zou zijn tussen opdrachtgever en freelancer, zou het businessmodel van hergebruik er volstrekt anders uitzien. Daar zijn we van overtuigd, gezien de vele reacties die wij ontvangen over dit onderwerp.

Wij willen daarom in gesprek hierover met onze leden én met DPG en opnieuw kijken naar dit model van doorplaatsing.

Wat kun je zelf doen?

1. Informeer jezelf goed en weet waarvoor je tekent. Voor NVJ-leden staat een juridisch team klaar om al je vragen te beantwoorden. Ook als je gewoon even wilt sparren over de algemene voorwaarden kan je hen contacten via het juridisch spreekuur. De NVJ-advocaten hebben inmiddels al honderden voorwaarden bekeken en beoordeeld en kunnen met je meedenken.
2. Ga het gesprek aan met de uitgever en/of hoofdredacteur om aparte afspraken te maken over doorplaatsing. Als eenling kan dat spannend zijn, we adviseren onze leden daarom ook altijd om een groep te vormen en met elkaar je wensen kenbaar te maken: samen sta je sterker en tegen een groep is het lastiger nee zeggen. Heb je hulp nodig bij groepsvorming of wil je weten hoe je dit aanpakt? Neem dan contact op met Lisa Koetsenruijter, via lkoetsenruijter@nvj.nl of stuur een app naar 06 86 80 54 43.
3. Sluit je aan bij de NVJ en word lid. Hoe meer leden wij hebben, hoe groter onze invloed op het medialandschap en de arbeidsvoorwaarden daarbinnen.

Vragen of opmerkingen over bovenstaande? Freelance secretaris Milen van Boldrik is te bereiken via mail of app op 06 41 78 23 04.