Jokken

Het is ons allemaal als kind ingepeperd: niet jokken! Foutje gemaakt? Voor de draad ermee! Ook in het grotemensenleven komen de meesten niet weg met leugens of halve waarheden. Uitzonderingen zijn misschien de machtigen der aarde, maar mindere goden lopen toch vaak tegen de lamp bij het maskeren van uitglijders. Dat bleek onlangs maar weer eens bij de (al veelbesproken) zaak van de literair recensent van een landelijk dagblad.

foto: Truus van Gog

De zaak begon ooit met een anonieme tip dat de recensent in kwestie meerdere jonge schrijfsters had uitgenodigd om seks met hem te hebben in ruil voor een recensie in de krant. De recensent ontkende in alle toonaarden en de krant liet de zaak rusten. Twee jaar later (begin 2020) duikt het gerucht in flink afgezwakte versie opnieuw op. De recensent zou schrijfsters hebben uitgenodigd voor de lunch alvorens hun boeken te recenseren. Ditmaal pakt de hoofdredactie wel door, voelt de recensent een aantal malen aan de tand en voert een intern onderzoek uit. De recensent wordt meerdere malen geconfronteerd met de bevindingen van het intern onderzoek: hij zou vrouwen hebben benaderd terwijl hij een recensie over hun boek zou schrijven, hij sprak ze per mail aan met lieve en lieverd, heeft soms geprobeerd af te spreken, heeft vrouwen daarmee in verlegenheid gebracht en zou ook enkele keren uit een literaire jury hebben geklapt, waar hij deel van uitmaakte. Keer op keer ontkent de recensent met grote stelligheid: “Uiteraard kan ik dat met plezier bevestigen”, was zijn tamelijk arrogante reactie op de vraag of hij bij zijn ontkenning bleef dat hij niet-zakelijke contacten met vrouwelijke schrijvers had gehad.

De hoofdredactie ziet geen andere mogelijkheid dan de recensent in afwachting van nadere besluitvorming op non-actief te stellen. Daarna volgt nog een extern onderzoek dat de eerdere bevindingen bevestigt. En dan dient de krant het ontslagverzoek in. Primair wegens verwijtbaar handelen, subsidiair wegens een vertrouwensbreuk. De rechter ontbindt de arbeidsovereenkomst, niet wegens verwijtbaar handelen, maar wegens een vertrouwensbreuk. De rechter zegt het als volgt: “Het gedrag van de recensent is verwijtbaar, maar niet in die mate dat dit voldoende grond is voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Van fysieke toenadering is geen sprake geweest en van insinuaties in die richting evenmin…”. Wel heeft de recensent journalistieke grenzen overschreden. Maar, meent de rechter, dat had de werkgever – gelet op de lange en goede staat van dienst - nog kunnen afdoen met een waarschuwing of andere disciplinaire maatregel. Juist echter door de herhaalde en zeer stellige ontkenningen, is een vertrouwensbreuk ontstaan waar de recensent zelf debet aan is. Aan de arbeidsovereenkomst maakt de rechter dus een einde. Zo zie je maar weer: zoete melk met brokken, beter dus niet jokken.