Help! Politie!

Foto: Nico Garstman - ANP/Hollandse Hoogte

In het algemeen zijn er drie categorieën incidenten waar journalisten zich bij ons mee melden. Het gaat vooral om journalisten die een boete hebben gekregen wegens het overtreden van (corona)regels; zijn gehinderd in hun werkzaamheden; of schade hebben geleden door politieoptreden.

Journalisten die een boete hebben gekregen wegens het overtreden van (corona)regels

Geregeld melden zich journalisten die een boete hebben gekregen. Zo ook een fotojournalist die twee mensen op straat interviewde. Samen vormden zij een groep van drie personen, terwijl groepsvorming met meer dan twee personen op dat moment niet was toegestaan. Ondanks het tonen van zijn perskaart kreeg de journalist een proces verbaal vanwege overtreding van het ‘samenscholingsverbod’.

Ook werd bijvoorbeeld een journalist beboet die zich na negenen, dus tijdens de avondklok, voor haar werkzaamheden op straat bevond. Zij had naast een eigen verklaring en perskaart een werkgeversverklaring bij zich, maar die laatste verklaring was opgesteld door haar werkgever terwijl die volgens de dienstdoende agent het format van de Rijksoverheid diende te hebben. Meld je klachten over werken tijdens de avondklok bij ons. 

Journalisten die worden gehinderd in hun werkzaamheden

Soms verhindert de politie journalisten in hun werkzaamheden. Zij worden bijvoorbeeld tegengehouden, van hun plaats verwijderd en soms zelfs aangehouden. Een voorbeeld hiervan was een fotograaf die samen met een aantal demonstranten werd aangehouden bij een demonstratie van Extinction Rebellion. Zij heeft drie uur vastgezeten voor verhoor en daardoor haar werk niet kunnen doen. Bovendien dreigde vervolging.

Journalisten die schade hebben geleden door politieoptreden

Een aantal journalisten heeft tijdens demonstraties van de Mobiele Eenheid klappen gekregen of is door de waterwerper bespoten. Als gevolg hiervan hadden zij blauwe plekken en kapot materiaal. Ook deze journalisten benaderden de NVJ met de vraag of en hoe zij deze schade kunnen verhalen.

Voor al dit soort zaken kunnen journalisten bij de juridische afdeling van de NVJ terecht. Wat kan de juridische afdeling in dat soort gevallen doen?

Wij kunnen de journalisten helpen de boete aan te vechten door hiertegen in verzet te gaan. We stellen dan een zogenaamd ‘verzetschrift’ op. Daarin beschrijven wij wat zich heeft voorgedaan en stellen wij bijvoorbeeld dat geen sprake is van handelen in strijd met de regels (als dat natuurlijk daadwerkelijk zo is) of verdedigen we het standpunt dat het handhaven van de regels in het betreffende geval een onaanvaardbare inbreuk is op de vrijheid van nieuwsgaring.

Ook kunnen wij journalisten helpen een vergoeding te vorderen voor geleden schade. Het kan dan gaan om schade aan materiaal of gemist inkomen als gevolg van het politieoptreden.

Daarnaast staan wij journalisten bij die een klachtenprocedure in gang willen zetten. Wij helpen bij het opstellen van een klacht, of doen dat voor de betreffende journalisten. Onderdeel van de klachtenprocedure is vaak een hoorzitting, waarbij zowel de journalist als de betrokken politiemedewerker zijn kant van het verhaal kan doen. Op basis daarvan spreekt de politiechef vervolgens een oordeel uit. Een journalist die het niet eens is met de beslissing van de politiechef kan de klacht voorleggen aan de Nationale Ombudsman.

Tot slot helpt de juridische afdeling journalisten in ernstiger gevallen van vervolging, waarbij als dat nodig is de hulp van een externe strafrechtadvocaat wordt gevraagd.

Politieoptreden en recht op vrije nieuwsgaring

Niet iedere confrontatie tussen journalisten en politie is klachtwaardig. In beginsel hoort een journalist zich, net als ieder ander aan de wet te houden. Politieoptreden kan onder bepaalde omstandigheden echter wel op gespannen voet staan met het recht op vrije nieuwsgaring. Wij zullen ons daarom altijd eerst een goed beeld proberen te vormen van de situatie en de betreffende journalist aan de hand daarvan adviseren over kansrijke en minder kansrijke (juridische) opties.