Een half jaar na de landelijke actiedag fotojournalisten
Op 25 juli was het op de kop af een half jaar geleden dat meer dan 500 fotojournalisten het werk neerlegden, als actie tegen lage tarieven en voor de toekomst van het vak. Op - vermoedelijk - de warmste dag van het jaar blikken we terug op de koudste dag van het jaar, vrijdag 25 januari, en die andere twee mijlpalen tot dusver, de rechtszaak tegen De Persgroep en de hoorzitting over freelancetarieven. En verder: wat hebben we gezamenlijk bereikt; waar staan we nu; en wat is de huidige gevoelstemperatuur van de fotojournalisten? Voor wat die laatste betreft in elk geval deze: #fotojournalistiekheefteenprijs!
)
3 mijlpalen in 2019
25 januari - Bijna 250 fotografen trotseren de ijzige kou en komen naar Den Haag om daar actie te voeren tegen de ondermaatse tarieven die voor persfoto’s worden betaald. In het hele land leggen ruim 500 fotojournalisten het werk neer. Zij leveren een dag geen foto’s aan media. De fotografen eisen een inflatiecorrectie, het gelijkstellen van online tarieven aan printtarieven en zeggenschap over het auteursrecht. De boodschap op deze historische dag: ‘Laat vandaag de dag zijn dat alle partijen met elkaar in gesprek gaan en samen zoeken naar oplossingen en naar wat wel kan. Alleen dan maken we vandaag het verschil en verzekeren we de fotojournalistiek van een toekomst.’
3 april en 17 mei - Fotojournalist Ruud Rogier en freelance journalist Britt van Uem vragen in een rechtszaak tegen De Persgroep een hoger tarief voor hun geleverde opdrachten. Niet eerder is er binnen deze sector geprocedeerd voor billijke tarieven. In het tussenvonnis dat op 17 mei verschijnt, zegt de rechter dat het voor de bepaling of een vergoeding al dan niet billijk is relevant is wat een freelance (foto)journalist per uur aan een opdracht verdient. Aan de orde is volgens de rechter ook wat journalisten in loondienst voor datzelfde werk verdienen. Dat de rechter deze twee omstandigheden mee laat wegen bij het bepalen van een billijke vergoeding is nieuw en gunstig voor de twee freelancers.
20 juni - Volgens de meest recente cijfers van de Monitor Freelance en Media verdienen (foto)journalisten in 2018 minder dan het wettelijk minimumloon. Per opdracht krijgt de freelance fotojournalist ruim 10 procent minder dan vier jaar geleden, per foto zelfs 20 procent minder. Bij De Persgroep en het Mediahuis - de grootste opdrachtgevers en samen goed voor 85 procent van de Nederlandse dagbladen – dalen zelfs de freelance tarieven. De NVJ, NVF, Kunstenbond, Auteursbond en DuPho stellen in een gezamenlijke Position Paper, dat de blokkades op gezamenlijk onderhandelen moeten worden doorbroken. Deze partijen roepen ACM en het Ministerie van SZW op om collectief onderhandelen mogelijk te maken.
Wat hebben we bereikt
Meer dan 500 zelfstandige fotojournalisten leggen het werk neer - het is uniek dat zelfstandigen zich verenigen en het signaal afgeven dat het zo niet langer kan;
Ook journalisten in vast dienstverband sympathiseren met de acties;
Omroepfreelancers, schrijvende freelancers en nationale en internationale vakorganisaties spreken openlijk hun steun uit en/of zijn aanwezig op de landelijke actiedag;
ANP/HH verhoogt de tarieven met ingang van 1 februari 2019 met 5 procent;
Televisie, radio, dagbladen en nieuwssites besteden aandacht aan de landelijke actiedag;
Dankzij de acties is de roep om professionele tarieven nog beter geagendeerd op de politieke agenda – politici zoals minister Ingrid van Engelshoven van OCW, roepen op om zich achter de acties van de fotojournalisten te scharen;
ACM kondigt na de actie aan dat zij een onderzoek instelt om collectieve afspraken mogelijk te maken;
Minister Arie Slob van Mediazaken roept media op om samen met de NVJ een Fair Practice Code op te stellen met als doel professionele tarieven af te spreken;
De rechter geeft in een tussenvonnis aan dat om tarieven te bepalen het relevant is om een uurtarief te bepalen en de verhouding aan te geven tussen wat een freelancer en wat een journalist in vast dienstverband verdient;
Hoogleraren Mark Deuze en Klara Boonstra spreken zich via een opiniestuk in de Volkskrant uit voor de noodzaak van betere tarieven. Ook Sheila Sitalsing, columniste bij de VK, spreekt zich hierover uit – een maatschappelijk debat over de lage tarieven ontstaat;
De bereidheid onder de deelnemers aan de actie van januari om aan vervolgacties mee te doen is groot. Dat blijkt uit de resultaten van de enquête, die de NVJ heeft gehouden na de actiedag.
Waar staan we nu
De NVJ/NVF denkt samen met een delegatie fotojournalisten na over hoe we na de zomer op de beste manier met de problematiek van de lage tarieven voor fotojournalistiek verder kunnen. In deze delegatie zijn alle fotojournalisten vertegenwoordigd (regio- en landelijke dagblad, tijdschrift, persbureau, jong en oud, uit heel Nederland);
Minister Van Engelshoven heeft toegezegd in het najaar collectief onderhandelen mogelijk te willen maken voor onder andere zelfstandige fotojournalisten. Zij wil hier verder gaan dan de voorstellen van de regering die in 2021 een wettelijk minimumtarief van 16 euro wil hanteren;
De Commissie Borstlap geeft in haar tussenadvies aan dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt is doorgeslagen en hard ingegrepen moet worden. Concurrentie op loon moet volgens de commissie hard worden aangepakt. De NVJ is in gesprek met de commissie;
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een nieuwe leidraad gepubliceerd. De NVJ krijgt tot september de tijd om te reageren op de wijze waarop collectief onderhandelen mogelijk wordt gemaakt;
Hoe gaan we verder
Meer dan 97 procent van de respondenten is bereid deel te nemen aan een vervolg van de campagne #Fotojournalistiekheefteenprijs;
In de zomermaanden zijn de NVF, NVJ en een delegatie van fotojournalisten achter de schermen volop bezig met het ontwikkelen van nieuwe plannen om verder te gaan;
Wat we ook gaan doen na de zomer: de fotojournalisten kunnen rekenen op steun van politici, vakorganisaties uit binnen- en buitenland en andere betrokken partijen. Mede dankzij de actiedag en het lobbytraject van jaren wordt wetgeving aangepast om betere tarieven te bewerkstelligen.
Ook in het vervolg van de campagne zal de betrokkenheid van fotojournalistiek als gezamenlijke groep essentieel zijn. NVF-leden worden ingelicht zodra deze plannen bekend zijn.
Bezoek ook onze website: www.journalistiekheefteenprijs.nl
Tijdlijn 2018-2020
1 oktober 2018 - aftrap campagne – Fotojournalistiek heeft een prijs
2 en 4 oktober - overhandigen Beeldboek aan Tweede Kamerleden, SER en Mediafederatie
4 oktober - Algemeen Overleg evaluatie Auteurscontractenrecht Tweede Kamer
1 november - bijeenkomst ANP fotojournalisten
23 november - bijeenkomst NVF-leden effect businessmodel ANP/HH – Houten
30 november - bijeenkomst NVF-leden effect businessmodel ANP/HH – Den Haag
11 december - bijeenkomst NVF-leden effect businessmodel ANP/HH – Amersfoort
13 december - bijeenkomst NVF-leden effect businessmodel ANP/HH – Eindhoven
2 januari 2019 - bijeenkomst fotojournalisten De Limburger – Sittard
15 januari - kickoff bijeenkomst ‘landelijke actiedag’
25 januari - landelijke actiedag
29 januari - estafetteactie De Persgroep
31 januari - estafetteactie TMG
1 februari - buttonactie Zilveren Camera
februari /maart - enquête voortgang acties
3 april - rechtszaak Van Uem/Rogier versus De Persgroep
17 mei - tussenvonnis rechtszaak
september - deadline aanvullende vragen rechtbank in de zaak Van Uem/Rogier versus De Persgroep
tot en met zomer 2020 – vervolg campagne Fotojournalistiek heeft een Prijs