Van dia positief tot digi positief. Veranderingen in het fotografische landschap

Fotojournalistiek heeft op technisch gebied lang veel gevraagd van de fotografen. De ontwikkelingen in hardware en software waren moeilijk bij te houden en de snelheid waarmee voor persbureaus nu beelden worden gemaakt en verspreid, is ongeëvenaard. Het spannende van deze tijd is dat door alle technische vernieuwingen en AI-mogelijkheden juist de persoonlijke kijk van de fotojournalist steeds belangrijker wordt.

Foto: Ruben Philipse

Volgens het onderzoek van het Commissariaat voor de Media naar jongeren en media is het vertrouwen in de klassieke nieuwsmerken onder jongeren erg groot. En volgens een inspirerende presentatie door jonge leden van de NVJ is de tendens dat persoonlijke journalistiek steeds belangrijker wordt. Precies waar wij als fotografen goed in zijn. Persoonlijk maar wel professionele journalistiek. De berichtgeving over de recente rellen in Amsterdam laten nog eens duidelijk zien hoe snel berichtgeving en activisme in media en op social media-kanalen aan beide kanten volledig kan ontsporen.

Hetzelfde beeld zie je terug in een ander deel van ons vak: portretten en zakelijke portretten. Daar waar de reclame- en stockfotografie moeiteloos wordt overgenomen door AI, maken wij hier het verschil door onze kijk, persoonlijkheid en echtheid.

Als journalisten moeten we onszelf, de wereld en zeker de digitale kant kritisch blijven bekijken. We kunnen niet meer hetzelfde blijven doen als 20 jaar terug. De wereld die we fotograferen is veranderd. De houding tegenover fotografen is soms een andere dan vroeger. Niet zozeer door een paar wappies maar door een kritisch publiek dat weet wat de online risico’s zijn.

Het gemak waarmee media en ook wijzelf beelden online op de socials delen, geeft terecht reden tot bezorgdheid. De tijd dat slechts een enkeling werd geconfronteerd met online identiteit diefstal ligt in een ver verleden. De tijd dat we net konden doen alsof darkweb alleen iets was voor complotdenkers ligt ook al ver achter ons.

Dus ja, we moeten ons verdiepen in wat eventuele risico’s kunnen zijn voor de mensen die we in beeld brengen en er zullen meer mensen zijn die liever niet in beeld willen - cultureel, godsdienstig of bang voor hun privacy en identiteit fraude. Eerlijk ongecensureerd nieuws staat altijd op Nr 1, maar niet alles is altijd zo belangrijk dat we nergens rekening mee hoeven te houden. De toekomst is van de fotograaf die zijn persoonlijkheid en engagement met deze wereld laat zien.

Serge Ligtenberg is lid van het NVJ-bestuur