Conceptwetteksten Auteurscontractenrecht bedienen freelancers niet veel beter

maandag 19 juni 2023

Het auteurscontractenrecht wordt na de zomer aangepast. In de afgelopen maanden heeft de NVJ veelvuldig feedback gegeven op de concept wetteksten. Ook heeft zij bij de overheid keer op keer benadrukt dat journalistieke makers vaak een zwakkere onderhandelingspositie hebben in een markt waar een duopolie regeert. Makers verdienen daarom een sterke bescherming, aldus Milen van Boldrik, secretaris Zelfstandigen en NVF.

auteursrecht - s .jpg

Hoewel er volgens Van Boldrik enkele kleine lichtpuntjes zijn, vindt zij het uitermate teleurstellend dat de conceptwet de makers niet veel beter bedient dan het al bestaande auteurscontractenrecht. ‘Wij vinden dat de overheid hier een kans heeft laten liggen om freelance makers daadwerkelijk te ondersteunen.’

Gemiste kans van wetgever

Het nieuwe auteurscontractenrecht is een wettelijk kader dat is opgesteld om makers – onder wie freelance journalisten - beter te beschermen. Tegelijkertijd zou deze wet ervoor moeten zorgen dat makers een eerlijker deel krijgen van de inkomsten. Milen van Boldrik ‘De wetgever had nu de kans om middels een aanpassing van het auteurscontractenrecht een eerlijker speelveld te creëren door enkele verplichtingen op te leggen aan opdrachtgevers, maar heeft verzuimd dat te doen. Een ultiem gemiste kans volgens ons. Het sneuvelen van het onderscheid tussen honorarium en billijke vergoeding is gewoon ten nadele van journalistieke makers, evenals het niet verplichten voor commerciële opdrachtgevers aan te sluiten bij de geschillencommissie.’

Collectief onderhandelen voor makers

Het nieuwe auteurscontractenrecht biedt makers nu wel de mogelijkheid om collectief te onderhandelen over de voorwaarden van hun contracten. ‘Dat is winst die nu verankerd is op deze plek, hoewel we als NVJ al veelvuldig collectief onderhandelden voor freelancers.’ De Europese Commissie had immers al eerder gesteld dat freelancers collectief mogen onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden, zonder dat ze de mededingingsregels van de EU schenden. Vervolgens deed toezichthouder ACM er een schepje bovenop en stelde een nieuwe leidraad op die collectief onderhandelen toestaat.

Kortom: freelance makers konden al gezamenlijk onderhandelen over beloning en werkvoorwaarden zonder dat dit werd beschouwd als een overtreding. De wet had zich daarom beter kunnen concentreren op het verstevigen van de positie van makers tegenover opdrachtgevers.’

Oproep NVJ aan Kamerleden

De wet ligt nu bij de Raad van State en wordt na de zomer aangeboden aan de Tweede Kamer. Milen van Boldrik: ‘Wij roepen Kamerleden dan ook vooral op om opnieuw te kijken naar de input van de NVJ en bevriende makers-organisaties als PlatformMakers, Kunstenbond en Federatie Beeldrechten en zo wel echt het verschil te maken.’