Column Ana Karadarevic: ‘Voor jou tien anderen’

De wereld staat op z’n kop. Niet alleen vanwege de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, allerhande buitenlandse en binnenlandse strubbelingen zoals de klimaatcrisis, de ongekend hoge inflatie en de breuk tussen Nick en Simon. Ook in de Nederlandse media is iets gaande: in relatieve stilte vindt er een aardverschuiving plaats in de verhoudingen tussen werknemers en werkgevers.

foto: Truus van Gog

Mede vanwege de hoge gasprijzen rijzen de kosten voor levensonderhoud de pan uit. De inflatie in Nederland was in augustus maar liefst 12 procent, een voor Nederland ongekend hoge stijging. Vanwege de energierekening alleen al lopen ruim 1 miljoen Nederlandse huishoudens het risico in de financiële penarie te belanden. Waar het kabinet maandenlang zei niets te kunnen doen vóór 2023, werd onlangs bekend dat het samen met de energiebedrijven de energierekening wil overnemen van mensen die deze niet kunnen betalen.

Bijna iedereen in Nederland voelt de gevolgen van de alsmaar stijgende prijzen, of gaat dit voelen als deze winter de verwarming weer aangaat. Journalisten ontspringen natuurlijk evenmin de dans. We spraken er in het bestuur vlak na de zomer over: wat te doen? Kunnen we werkgevers tot actie manen? De wens bleek de vader van de gedachte, want begin september maakten AVROTROS en Omroep Max bekend medewerkers crisiscompensatie te geven. Overigens besloten ze dit zonder bemoeienis van de NVJ. Hulde! Laat het handelen van de twee omroepen een goed voorbeeld zijn en ertoe leiden dat meer media hun vaste personeel én zzp’ers compenseren voor de oplopende inflatie.

Aantal werkloze journalisten is historisch laag
Er is nog een reden waarom werkgevers in de media zich meer moeten inspannen voor hun medewerkers: het gierende tekort aan personeel. Dat heeft meerdere oorzaken, onder andere de uittocht van babyboomers van de arbeidsmarkt, in combinatie met het feit dat er in de afgelopen decennia minder mensen zijn geboren om de boomers te vervangen.
Ook in de journalistiek wordt het tekort aan menskracht inmiddels voelbaar. Regionale media worstelen met het vinden van personeel, stagiairs krijgen al voor hun afstuderen een baan aangeboden. Er zijn signalen dat ook landelijke media harder hun best moeten doen om vacatures vervuld te krijgen. Om me heen hoor ik van steeds meer zzp’ers dat ze een baan aangeboden krijgen – waar niet elke freelancer overigens warm voor loopt. Zo zie je maar: er zijn zelfstandigen die echt zelf voor het ondernemerschap kiezen.

Villamedia meldde eerder dit jaar dat het aantal journalisten dat een ww-uitkering krijgt, meer dan gehalveerd is vergeleken met tien jaar geleden. In mei 2022 kregen 513 journalisten een werkloosheidsuitkering van het UWV. Dit is het laagste aantal sinds Villamedia in 2012 begon met het analyseren van de cijfers.

Toen ik in 2001 afstudeerde aan de Utrechtse School voor Journalistiek, plakte ik er nog een halve studie achteraan. Er waren namelijk amper vacatures. In de 2 decennia die volgden, werden veel redacties afgeslankt, zoals dat eufemistisch heette. Waar jarenlang journalisten te horen kregen: ‘voor jou tien anderen’, gaat deze vlieger niet meer op. De wereld staat op z’n kop, ook in de Nederlandse mediawereld. Werkgevers zijn steeds minder in de positie om eisen te stellen aan potentiële werknemers. Beste werkgever: toon waardering voor de mensen die de toko draaiende houden. Want de realiteit is dat er door het personeelstekort voor jou straks tien anderen zijn.

Ana Karadarevic
Bestuurslid NVJ