Vraag & antwoord: cao

Het aantal vakantiedagen is vanaf 2015 24 dagen bij een voltijdbaan. Dat zijn 20 wettelijke en daarbovenop 4 bovenwettelijke vakantiedagen.

Dat betekent dat sommige journalisten erop vooruit zijn gegaan en andere zouden hebben moeten inleveren. Echter, voor de laatste groep geldt de regeling zoals die staat in de overgangsregeling, waardoor zij niet hoeven in te leveren.

De NVJ wilde haar exclusiviteit in het cao-overleg ten aanzien van de journalistieke onderwerpen expliciet bevestigd en benadrukt zien, naast het feit dat de NVJ samen met de andere vakbonden ook cao-overleg voert over het algemene gedeelte. Dit is in een preambule vastgelegd.

In het algemene gedeelte van de cao voor het Uitgeverijbedrijf trekt de NVJ samen op met de andere vakbondspartijen. Voor wat betreft het journalistieke gedeelte is de NVJ de exclusieve partij aan werknemerszijde met wie de arbeidsvoorwaarden voor journalisten en de journalistieke onderwerpen moeten worden besproken. Werkgevers kunnen niet met andere bonden dan de NVJ over het journalistieke gedeelte praten.

Het vastleggen van de journalistieke kernwaarden was bij de totstandkoming van de cao voor het Uitgeverijbedrijf een cruciaal punt voor de NVJ. Het betekent namelijk dat medezeggenschap van de redacties over structuurwijzigingen bij reorganisaties, het samengaan van titels en de onafhankelijkheid van de redacties, is vastgelegd. Bovendien krijgen redactieraden en -commissies dezelfde opleidingsfaciliteiten als ondernemingsraden.

De waarde van de 4 bovenwettelijke dagen in het PKB wordt zonder opname (=aankoop van verlof) gewoon uitgekeerd in december. Het betreft hier een uitkering en daarover wordt loonheffing ingehouden. De waarde van de extra bovenwettelijke verlofdagen uit de functiegroepbepalingen, zoals de doeldagen bij de dagbladen of de leeftijdsdagen in de journalistieke cao’s, is een aanspraak in tijd. Die wordt niet uitbetaald, maar dient te worden opgenomen in tijd. 

In principe niet. Volgens het Auteurscontractenrecht moet er een aanvulling op het tarief worden betaald voor hergebruik. Je kunt dit het beste bespreken met je opdrachtgever en afspraken maken over doorplaatsing of hergebruik met het daarbij horende billijke tarief bovenop het al afgesproken tarief. In de praktijk weten we dat grote uitgevers, zoals DPG Media, herplaatsingen afkopen via de Algemene Voorwaarden.

Ja, de inconveniëntieregeling voor de functiegroep dagbladjournalisten blijft gehandhaafd en opgenomen in artikel 13.7 van de cao. De inconveniëntiedagen zijn - indien van toepassing - afhankelijk van de scores zoals in 13.7 lid 4 van de cao zijn geregeld.

Elke werknemer heeft recht op 20 wettelijke vakantiedagen. De waarde van 4 bovenwettelijke dagen komt per 1 januari 2016 in het PKB. Werknemers in bepaalde functiegroepen in de cao hebben recht op meer bovenwettelijke vakantiedagen of dagen die daarmee gelijk worden gesteld. Andere vormen van eventueel extra verlof is bijvoorbeeld geregeld in artikel 5.4 lid: 2, 3 en 4 van de cao.

Het persoonlijk keuzebudget bestaat uit een bruto bedrag ter waarde van 12 procent van het jaarsalaris. Dat betekent dat je een bedrag per maand spaart, namelijk 1 procent van je loon per maand, waardoor je aan het einde van het jaar 12 procent hebt opgespaard als je daar gedurende dat jaar verder niks mee hebt gedaan.

In het persoonlijk keuzebudget (PKB) wordt het individuele maatwerk gefaciliteerd. Het PKB is een bruto bedrag dat de werknemer naast het salaris ontvangt.

Hierin is opgenomen:
● de vakantietoeslag (8%)
● 4 bovenwettelijke dagen ter waarde van 1,6 procent
● 1 zogenoemde lief- en leeddag of buitengewoon verlof ter waarde van 0,4 procent.

Daar bovenop wordt per 1 januari 2016 2 procent extra gestort in het persoonlijk keuzebudget, verdeeld over 12 maanden. Vanaf 2016 vindt de opbouw plaats van 1 procent per maand.

Op bedrijfsniveau kan overigens voor een andere opbouw van het PKB worden gekozen.

Via een online applicatie via je werkgever krijg je inzicht in je persoonlijk keuzebudget, kun je je keuzes simuleren en definitief maken en kun je zien wat de gevolgen zijn als je een bepaalde keuze maakt. Deze arbeidsvoorwaardentool is ontwikkeld in opdracht van het Bedrijfstakbureau Uitgeverijbedrijf, waarin ook de NVJ is vertegenwoordigd.

De 13e maand is een individuele arbeidsvoorwaarde, die niet op de cao is gegrond. De 13e maand valt dus buiten het PKB. In overleg met de medezeggenschap is het mogelijk dit budget toe te voegen aan het PKB.

Nee, dit deel is niet pensioengevend. De pensioenbouw verandert niet in de cao, omdat er behalve vakantiegeld geen andere pensioengevende onderdelen in het PKB zijn opgenomen.

Niet alle werknemers die vallen onder de cao hebben recht op meer dan de 4 bovenwettelijke verlofdagen die in de basisbepalingen zijn geregeld. Per functiegroep is bepaald of en hoeveel extra boven wettelijke verlofdagen van toepassing zijn. Voor de functiegroepen dagblad- en publieks- en opinietijdschriften blijven de overige bovenwettelijke verlofdagen onveranderd gehandhaafd. Ze kunnen dus ook op normale wijze worden aangewend om verlof mee op te nemen.

In het PKB zijn alleen arbeidsvoorwaarden opgenomen die voor álle werknemers onder de cao voor het Uitgeverijbedrijf gelden. Dat zijn dus arbeidsvoorwaarden uit de basisbepalingen in de cao. De functiegroepbepalingen voor onder andere dagbladjournalisten bevatten extra en/of andersluidende afspraken dan de basisbepalingen. Regelingen uit de functiegroepbepalingen kunnen dus niet standaard in het PKB worden opgenomen. Maar de cao staat in artikel 6.2 lid 3 en 4 toe dat op ondernemingsniveau andere besluiten kunnen worden genomen.

Nee, fiscaal gezien verandert er in principe niets. 

Dit is afhankelijk van je individuele arbeidsduur. In de cao is afgesproken dat er tot een maximum van drie maal het wekelijks aantal arbeidsuren aan extra verlof kan worden opgenomen, tenzij anders is overeengekomen in decentraal overleg.  Zie ook artikel 5.4 lid 4 van de cao. 

Dat klopt. Met ingang van 2016 loopt het vakantietoeslagjaar van 1 januari tot en met 31 december. Het is aan jou om te bepalen wanneer je het PKB-saldo opneemt. Het saldo van het PKB kan bijvoorbeeld in maandelijkse termijnen, per kwartaal of aan het eind van het jaar worden uitgekeerd.

Voorheen liep een vakantiegeldjaar van januari tot december. Elke maand bouwde je 1/12de deel van 8 procent vakantiegeld op (volgens de oude cao Dagblad). Om in mei de volle 8 procent uit te kunnen keren, schoten veel werkgevers het resterende 7/12de deel (juni-december) voor.

Met ingang van het PKB kunnen werknemers kiezen hoe ze het vakantiegeld uitbetaald willen hebben: per maand 1/12de deel, in mei, aan het eind van het jaar, of tussentijds.

Het salarisdeel van 8 procent vakantiegeld wordt in de periode januari-december maandelijks opgebouwd. Als je geen keuze maakt in het PKB wordt je individuele saldo van het PKB aan het eind van het jaar uitgekeerd (artikel 6.1 lid 4 van de cao). Suggestie: als je in mei wilt beschikken over je vakantiegeld dan kun je 8 maanden sparen uit je PKB-budget; 4 maanden (4%) eind december laten uitkeren en zelf reserveren op je privé-bankrekening en de eerste 4 maanden (4%) van het jaar, zodat je in mei de volle 8 procent hebt.

Je kunt in het PKB maandelijks een keuze maken voor de arbeidsvoorwaarden die je wilt aanpassen. De keuzecyclus van de arbeidsvoorwaardentool (AV) loopt van de 10de van de ene maand tot de 9de van de volgende maand. Alle keuzes die voor de 9de zijn gemaakt hebben effect op de direct volgende verloning. Daarna zijn de keuzes onderdeel van de verloning een maand later.

Als je geen keuzes maakt in je PKB wordt het totale bedrag in december automatisch uitgekeerd.

De cao voor het Uitgeverijbedrijf is de rechtsopvolger van de 5 journalistieke cao’s en de cao’s voor het Dagbladuitgeverijbedrijf (DU) en het Boeken- en Tijdschriftuitgeverijbedrijf (BTU), te weten:

• de cao voor Dagbladjournalisten (CAO-DJ) - (tot en met december 2014)

• de cao voor Publiekstijdschriftjournalisten (CAO-PU) - (tot en met december 2014)

• de cao voor Opinieweekbladjournalisten (CAO-OP) - (tot en met december 2014)

• de cao voor Vaktijdschriftjournalisten (CAO-VAK) - (tot en met december 2014)

• de cao voor Huis-aan-huisbladjournalisten (CAO-HAH) - (tot en met december 2015)

• de cao voor het Boeken- en Tijdschriftuitgeverijbedrijf (CAO-BTU) - (tot en met december 2014)

• de cao voor het Dagbladuitgeverijbedrijf (CAO-DU) - (tot en met december 2014)

In de nieuwe cao zijn dus alle cao’s, inclusief de journalistieke cao’s, gebundeld en tegelijkertijd zijn de gemeenschappelijke journalistieke kernwaarden, zoals medezeggenschap en onafhankelijkheid, gewaarborgd in een apart deel van de cao.

De cao voor het Uitgeverijbedrijf bestaat uit 2 delen:

• het algemene gedeelte 

• het journalistieke gedeelte. Dit deel van de cao wordt aangeduid als de journalistieke cao voor het Uitgeverijbedrijf  (1 juli 2015 t/m 28 februari 2017)

In 2008 is de NVJ gestart met een verkenning naar de totstandkoming van één journalistieke cao. Aanleiding hiervoor waren de digitale en crossmediale ontwikkelingen in de sector, waardoor schotten tussen print- en internetredacties wegvielen. Zowel tijdens de bestuursconferentie in 2012 was de cao het onderwerp van gesprek, alsook tijdens bijeenkomsten in het land, waarbij de leden werd gevraagd wat er in elk geval geregeld moest zijn in hun cao. Daar kwam uit dat zowel de journalistieke onafhankelijkheid, het redactiestatuut, de redactionele medezeggenschap en de positie en betrokkenheid van de NVJ in de nieuwe cao verankerd moeten zijn.

Ook de werkgevers hadden een dergelijke initiatief genomen om te komen tot een bundeling van 6 cao’s tot 1 raam-cao. De NVJ wilde beslist voorkomen dat de oorspronkelijke journalistieke cao’s volledig op zouden gaan in deze zogenoemde raam-cao. De journalistieke verworvenheden moesten ook in de toekomst blijven gewaarborgd. In oktober 2014 werd uiteindelijk een akkoord bereikt over een preambule bij de journalistieke cao, waarin de exclusiviteit van de NVJ als onderhandelingspartner in het cao-overleg ten aanzien van de journalistieke onderwerpen is vastgelegd.

Er kunnen afwijkingen worden afgesproken, zoals bijvoorbeeld het minimum aantal vakantiedagen. In het algemene gedeelte van de cao zijn 24 vakantiedagen opgenomen, plus 1 dag ter compensatie van verhuisdagen, bezoek aan de dokter, etcetera. Nieuwe werknemers zullen wat dat betreft onder het nieuwe regime gaan vallen. De werknemers die per 31 december 2014 in dienst zijn, blijven recht houden op het aantal vakantiedagen zoals nu wordt beschreven in de diverse cao’s.

Ja. Het aantal kennismakingstrajecten is zelfs uitgebreid. Jonge journalisten konden al aan een kennismakingstraject deelnemen bij dagbladen en vaktijdschriften en ook de publieks- en opiniebladen gaan een kennismakingstraject aanbieden voor instromers. Op termijn zal er één groot instroomfonds voor jonge journalisten komen.

Alle specifieke onderdelen, zoals loongebouwen en vakantiedagen blijven bestaan en komen in zogenoemde overgangsbepalingen te staan.

Overgangsbepalingen gelden voor nu en in de toekomst en kunnen pas worden aangepast als de NVJ en de leden hiermee akkoord gaan. Dat kan over 2 jaar zijn, maar ook over 10 jaar. Sommige bepalingen, zoals loongebouwen of de aparte regeling van redactiecommissies voor dagbladjournalisten, kunnen dermate zwaar wegen dat ze overeind moeten blijven en in een uitzonderingsbepaling worden vastgelegd, in plaats van een overgangsbepaling.

Er is sprake van een volledig gemoderniseerde cao. Werknemers hebben veel meer zeggenschap over hun eigen arbeidsvoorwaarden.

Bedrijfsniveau - Veel meer dan in de oude situatie kunnen er afspraken gemaakt worden op bedrijfsniveau. Voorheen werd de cao soms als een keurslijf ervaren door uitgeverijen die hun accenten op een ander beleid wilden leggen, maar dat niet konden. Nu is het mogelijk om met de NVJ, redactieraad en/of redactiecommissie afwijkende afspraken te maken.

Journalistieke kernwaarden - De NVJ zit samen met de andere bonden aan het overleg met de werkgevers in het algemene gedeelte (centraal en decentraal overleg), en als exclusieve overlegpartner bij het journalistieke gedeelte. De NVJ heeft veel meer zeggenschap over de journalistieke kernwaarden.

Redactiestatuut - In de cao staat de verplichting van het redactiestatuut opgenomen, gespecificeerd naar de diverse elementen. Er wordt door partijen een minimumregeling overeengekomen, een modelstatuut of statuten. Dit statuut is van toepassing indien er om de een of andere reden nog geen statuut is. Zolang er geen nieuwe regeling bestaat, blijven de huidige statuten zoals omschreven in de tijdschriftcao’s als minimum gelden. Voor de overige blijven alle statuten zoals die nu al zijn afgesloten en in positieve zin afwijken van de afspraak redactiestatuut in de cao van kracht.

De cao kent meerdere niveaus met centraal en decentraal overleg:

• De basisregeling met algemene cao-bepalingen en journalistieke cao-bepalingen. Hierin staan afspraken over bijvoorbeeld werkingssfeer, arbeidsduur en loon.

• Arbeidsvoorwaarden op ondernemingsniveau. Afspraken via decentraal overleg, zoals variabele beloning, werktijden en compensatie overuren.

• Individueel maatwerk. Keuzemogelijkheden voor de individuele werknemer. Afspraken over individuele werktijd, extra verlof uit het persoonlijk keuze budget (pkb), omvang vakantiereservoir. De keuzes worden bijgehouden in een arbeidsvoorwaardentool in het administratiesysteem.

• Overgangsbepalingen. Hierin staan de aanvullende of afwijkende afspraken voor werknemers die nu onder een van de journalistieke cao’s vallen.

Ja. Alle digitale sectoren waarin journalistiek wordt bedreven, vallen onder de werkingssfeer van de journalistieke cao voor het Uitgeverijbedrijf. Hiermee hebben ook internetredacties binnen de uitgeverijen bijvoorbeeld recht op een redactiestatuut.

De werknemersorganisaties Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), FNV KIEM, CNV Dienstenbond en De Unie zijn de ondertekenaars voor wat betreft het algemene gedeelte van de CAO-UB. Daarbovenop is de NVJ de enige en exclusieve ondertekenaar van de journalistieke cao. De andere vakorganisaties treden terug bij het journalistieke gedeelte.

Namens de werkgevers treedt de Werkgeversvereniging Uitgeverijbedrijf (WU) op. De WU is in 2013 afgesplitst van branchevereniging het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) en sluit sindsdien namens werkgevers zelfstandig de cao’s in de sector af.

Nee, het buitengewoon verlof verdwijnt niet (artikel 5.6), maar is wel beperkt tot alleen situaties van geboorte, trouw en rouw in de persoonlijke levenssfeer van de werknemer. Allerlei andere vormen van bijzonder verlof, waarvan een waaier was geregeld in de 6 cao’s die tot en met 2014 golden, zijn vervallen. Hiervoor in de plaats is een zogenoemde ‘lief- en leeddag in de plaats gekomen, toegekend in de vorm van de vaste waarde van een verlofdag in het PKB, namelijk 0,4 procent. De lief-en-leeddag is structureel en geldt jaarlijks als extra budget voor iedereen.