Mediaconcerns stoppen onderhandelingen minimale tarieven voor freelance journalisten

Na lang aandringen van de NVJ hebben de grote mediaconcerns gedurende het afgelopen jaar intensieve gesprekken met de NVJ gevoerd over de invoering van een ‘Werkcode’ voor freelance journalisten. Onlangs is er een eind gekomen aan de onderhandelingen, zonder een voor de NVJ en haar leden bevredigend eindresultaat. De mediaconcerns gaan nu eenzijdig een eigen ‘Werkcode’ invoeren met een te geringe financiële vooruitgang voor freelancers.

NVJ-secretaris Milen van Boldrik: “De twee grote uitgevers Mediahuis en DPG Media zeggen nu feitelijk: ‘take it or leave it’, terwijl er nog steeds haken en ogen aan hun Werkcode zitten. Zij vinden het pakket goed zoals het is, ook al is het te mager en zijn de daadwerkelijke invoering van nieuwe tarieven niet onafhankelijk controleerbaar. Meer dan ooit is het belangrijk voor de NVJ en haar leden om zich te blijven inzetten voor betere tarieven en voorwaarden.”

Eindbod

Het eindbod van Mediahuis en DPG Media houdt onder meer in dat er een minimum-uurtarief van 24 euro voor een startende freelancer komt. Dat is ruim 20 procent lager dan het minimumtarief dat de NVJ in de Fair Practice Code met de Publieke Omroepen heeft kunnen afspreken. Wel wordt er -claimen de uitgevers- een indexatie ingevoerd van freelance tarieven conform de cao-loonsverhogingen. Gezien het feit dat veel freelancetarieven al jaren niet geïndexeerd zijn, is dit een bescheiden winst.

Wat verder ontbreekt in de ‘Werkcode’ is een rekenformule op basis waarvan de freelancers met een woord- of opdrachttarief kunnen controleren of aan de minimumvoorwaarden van de Werkcode wordt voldaan.

Conclusie: de door de mediaconcerns voorgestelde ‘Werkcode’ staat nog te ver weg van een redelijke ondergrens voor freelance journalistiek werk.

Ernstige bedenkingen

Een andere zaak waarin de ‘Werkcode’ niet voorziet, is die van de leveringsvoorwaarden die de uitgevers hanteren. Vaak kan er niet onderhandeld worden over de tarieven en moet de freelancer een modelovereenkomst met knellende voorwaarden ondertekenen. Zo wordt er bijvoorbeeld door de uitgevers eenzijdig opgelegd dat artikelen en foto’s van freelancers zonder voorafgaand overleg en zonder extra vergoeding in meerdere titels off- en online mogen worden doorgeplaatst. Het artikel of de foto voor een specifiek medium belandt daarmee in een grote bak waar alle aangesloten media van de uitgeverij uit mogen plukken.

Milen van Boldrik: “We hebben ernstige bedenkingen bij deze leveringsvoorwaarden. Daar waar een freelance (foto)journalist in het verleden aan meerdere titels een foto of verhaal kwijt kon, ziet deze nu tegen dezelfde prijs -of in de meest gunstige gevallen een geringe opslag- zijn foto of artikel in een belangrijk deel van zijn potentiële afzetgebied gepubliceerd worden.”

Bij freelancen is het de bedoeling dat er over een prijs kan worden onderhandeld. Dat is momenteel niet of nauwelijks het geval. De uitgeverijen stellen uur-, woord-, foto- en opdrachttarieven vast die ver onder de marktwaarde liggen van professionals in de mediawereld, waarover niet onderhandeld kan worden.

Journalistieke verschraling dreigt

Een verbetering van de tarieven en voorwaarden die in de eenzijdig door uitgevers ingevoerde ‘Werkcode’ staan, is niet alleen van belang voor de financiële positie van freelancers, zegt Milen van Boldrik. “Als zij geen normaal bestaan kunnen opbouwen door hun journalistieke werk, zijn ze gedwongen om andere inkomstenbronnen buiten de sector te vinden. Je praat dan over een uitstroom van journalistiek talent. Freelancers en journalisten in vaste dienst zorgen samen voor kwalitatief hoogstaande journalistiek. Iets waar de samenleving behoefte aan heeft. Als freelance journalisten noodgedwongen afhaken, dreigt het gevaar van een journalistieke verschraling. Freelancers moeten zich gaan organiseren en opkomen voor hun recht op een eerlijke onderhandelingspositie. Daar gaan wij ze bij helpen.”

Omdat de Werkcode niet voldoende verbetering biedt roept de NVJ freelancers op om de krachten te bundelen op redacties of bij de titel waar ze werken om zo verbeteringen te bewerkstelligen. Contacteer Milen van Boldrik: mvanboldrik@nvj.nl of Lisa Koetsenruijter: lkoetsenruijter@nvj.nl als je wilt weten hoe je dit aanpakt.