Sociaal akkoord en zzp’ers

maandag 22 april 2013

In het sociaal akkoord – of Mondriaan akkoord – vragen vakbonden en werkgevers aandacht voor de positie van zzp’ers. Met name wordt gesproken over de aanpak van schijnzelfstandigheid. Dit is het grijze gebied tussen werknemerschap en zelfstandig ondernemerschap. Al eerder is de maatregel ingevoerd dat freelancen voor de ex-werkgever, onmiddellijk volgend op het einde van het dienstverband, kan leiden tot een verlies van WW-rechten. Dit moet voorkomen dat werknemers worden gedwongen om als zelfstandige door te gaan, omdat ze anders hun werk verliezen. In zo’n situatie kan het gebeuren dat de freelancer hetzelfde werk doet als eerder in dienstverband, maar tegen een lager honorarium, zonder pensioenopbouw en zonder vangnetten zoals WW, Ziektewet of WIA.

Het kabinet zal een zogenoemd “Plan van aanpak schijnconstructies” aan de Tweede Kamer sturen en dit samen met de sociale partners verder uitwerken. In dat kader zullen tijdelijk extra inspecteurs, oplopend tot 35, worden aangesteld bij de Inspectie SZW. Daarnaast wil het kabinet dat schijnzelfstandigen beter hun rechten benutten om bij de rechter een arbeidsovereenkomst te claimen. Hiervoor wordt de voorlichting aan zelfstandigen verbeterd en wordt de toegang tot de rechter laagdrempeliger georganiseerd.

De sociale partners zullen nader bezien hoe oneigenlijk gebruik van “driehoeksrelaties” (uitzendarbeid, payrolling, contracting) kan worden tegengegaan. In dat kader worden de bijzondere ontslagregels bij payrolling geschrapt en moet duidelijker worden gemaakt wat voor een contract is gesloten en wie de werkgever is. Dit is het meest concrete voornemen uit het sociaal akkoord ten aanzien van zzp’ers.
Echte ondernemers (waarbij geen sprake is van schijn) zullen worden ondersteund inzake Belastingdienst en opdrachtgevers. Het is echter nog niet duidelijk op welke wijze dit zal gebeuren.

Tevens zullen zzp’ers onder voorwaarden gebruik moeten kunnen maken van voorzieningen uit O&O fondsen (Opleiding en Ontwikkelingsfondsen). In de journalistieke branche is dat het Ontwikkelingsfonds Creatieve Industrie, dat nu reeds een platform is voor zp’ers (zelfstandige professionals).
De voorgenomen maatregelen hebben voor- en nadelen. Sommige freelancers willen graag voor hun ex-werkgever freelancen als opstapje naar een volledig zelfstandige praktijk en dan is het nadelig dat dit niet meer kan. Anderzijds is het goed dat door schijnconstructies heen wordt geprikt.

De plannen moeten nog geconcretiseerd worden en omgezet in wetgeving. Hoewel het goed is dat – eindelijk – aandacht wordt besteed aan zzp’ers, zal de NVJ de vinger aan de pols houden om te zorgen dat de maatregelen de zzp’ers daadwerkelijk ondersteunen.

Petra Oudhoff, NVJ Advocaten & Juristen

zelfstandigen fotografen