OPINIE – Meer dan tien jaar heb ik met veel liefde geschreven voor het Haarlems Uitgeef Bedrijf (HUB). Dat ik opeens via social media vernam dat de uitgever failliet is, kwam bij mij hard aan. Natuurlijk is het vervelend dat openstaande facturen en nog niet gefactureerde artikelen niet meer betaald zullen worden. Maar wat echt pijn doet is dat veel goede collega’s opeens geen werk meer hebben en een moeilijke tijd tegemoet gaan.
Met het faillissement is een bruut einde gekomen aan mijn bijdragen voor Netwerk Pro, PC-Active en Linux Magazine. Vooral de laatste twee bladen waren meer dan een klant: ze waren onderdeel van mijn identiteit, waarin ik mijn visie op technologie journalistiek handen en voeten mocht geven. Aan die periode komt nu een einde en dat doet pijn. Freelancer werd ik ooit om die dingen te doen waar ik gepassioneerd aan heb mogen werken. Natuurlijk weet je dat het bestaan onzeker is. Maar niet ieder NVJ-lid kiest daarvoor. Om de kosten te drukken werden vaste medewerkers ontslagen en weer ingehuurd als freelancer. Het risico wordt ook voor een deel naar de freelancer overgeheveld. Bij het faillissement hebben we nu een slechte positie. Want voor personeel op de loonlijst betaalt het UWV nog eventjes door, maar voor de freelancer niet. Natuurlijk zijn we schuldeiser. Toch moet je realistisch zijn dat de Belastingdienst, de bank en de loonkosten voorrang hebben. De kans dat er daarna nog iets over is om aan ons uit te keren, is minuscuul klein.
De situatie onderstreept maar weer de crisis waarin printmedia zich bevinden. Voor de freelancer is het werken dan ook niet zonder risico, want hij of zij loopt het grootste risico. We ontkomen er niet aan om zelf aan risicobeheer te gaan doen. Een vuistregel van de NVJ is om de rekening niet teveel te laten oplopen. Meteen na een klein artikel een rekening sturen is onhandig, maar laat ook de factuur niet te ver oplopen. Bepaal je eigen grens, bijvoorbeeld 1.000 euro en factureer snel. Uit eigen ervaring weet ik dat dat best lastig is.
Een andere stap is om ook goed op de betaling te zitten. Want ik merk meer en meer dat sommige debiteuren soms wel 90 dagen wachten met betalen. Dit is slecht voor ons, want wij zijn niet ingericht om bank te spelen. Maar het is ook slecht voor de economie, want de hele markt komt op die manier vast te zitten. Herinner dus tijdig en zoek hulp als er niet betaald wordt. Daarvoor is de NVJ er ook!
Zelf heb ik het faillissement te laat zien aankomen en heb te laks op de betaling gezeten. Naar meer dan tien jaar is de relatie met een bedrijf zo dat je niet zomaar gaat aanmanen. Eigenlijk had ik dat wel moeten doen. Vandaag heb ik met Martin Smelt, de directeur-uitgever gesproken, en gevraagd om met de NVJ te kijken naar de schaarse mogelijkheden die er zijn. Ook voor hem zijn de ontwikkelingen een persoonlijk drama. Het is aan de curator om te beslissen of dat gaat gebeuren.
De ondergang van een uitgever met schitterende titels doet echt pijn. Ze zijn een harde reality check van het gure weer waar de journalistiek zich in bevindt.
Brenno de Winter, freelance onderzoeksjournalist en voorzitter NVJ Freelance