Is het erg dat ik een beetje medelijden heb met Sander Dekker? In veertig jaar Haagse journalistiek heb ik zelden meegemaakt dat een wetsontwerp zo werd uitgekleed als zijn Mediawet. Wat is er nog over van de plannen die hij vol bravoure presenteerde op het Veronica-schip?
De liberale staatssecretaris zei bij die gelegenheid dat het vermolmde omroepbestel moest worden opengebroken. De zuilen hielden elkaar in een wurggreep. Alles wat ze aan vernieuwing deden, kwam te laat. Daarom moest de positie van de NPO worden versterkt. Sommige programma's konden de omroepen beter aan buitenproducenten en de commerciële concurrentie overlaten. Voor puur amusement was geen plaats meer.
Op dat moment - najaar 2014 - had Dekker al een slag verloren. In het VVD-verkiezingsprogramma stond dat het derde net overbodig was en de staatssecretaris was het daar mee eens. PvdA-minister Jet Bussemaker zorgde ervoor dat afschaffing van het jongerennet zijn brief over de toekomst van het omroepbestel niet haalde. In oktober 2015 accepteerde de Tweede Kamer zijn nieuwe Mediawet, maar van het voornemen pure amusementsprogramma's van het scherm te weren kwam weinig terecht. Coalitiepartner PvdA vreesde dat een omroep die zich uitsluitend op informatie, cultuur en educatie richtte de gewone man niet meer bereikte. Volgens woordvoerder Mohammed Mohandis vormde amusement het cement dat het bouwwerk bij elkaar hield. Het compromis: vermaak en verstrooiing waren geen kerntaak meer, maar mochten wel worden gebruikt om kijkers te trekken. Bananasplit en Heel Holland Bakt waren gered.
Uiteindelijk stemden alleen PVV en SP tegen de wet. Maar de lobby van de omroepverenigingen verplaatste zich naar de Eerste Kamer waar het kabinet-Rutte niet over een meerderheid beschikt. Omroep MAX schakelde het gerenommeerde advocatenkantoor Stibbe in. De juristen ontdekten dat versterking van de positie van de NPO in strijd was met artikel 7 van de Grondwet en artikel 10 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. De pluriformiteit van het omroepbestel zou gevaar lopen. Of, zoals MAX-baas Jan Slagter het verwoordde bij Jinek: 'Het wordt hier Noord-Korea met deze wet.' Dekker overspeelde zijn hand door partijgenoot Bruno Bruins te benoemen tot voorzitter van de Raad van Toezicht van de NPO. Vriendjespolitiek, oordeelden ze op het Mediapark en aan de 's-Gravelandseweg. Behalve Slagter begon ook Ed Nijpels, oud-VVD-leider en nu voorzitter van AVROTROS, driftig tegen Dekker te lobbyen. Tijdens het Eerste Kamerdebat las CDA-woordvoerder Joop Atsma de nota van Stibbe bijna letterlijk voor. Hij kreeg bijval van 50-Plusser Jan Nagel.
Inmiddels heeft Dekker de senatoren zoveel toezeggingen moeten doen dat zijn Mediawet onherkenbaar is veranderd: het ministerie verliest zijn greep op het benoemingsbeleid bij de NPO, de koepelorganisatie mag buiten de omroepen om geen afspraken met externe producenten maken, levensbeschouwelijke programma's worden gewaarborgd (een verlangen van de ChristenUnie), het NICAM gaat een oordeel vellen over de reclamespots van datingsite Second Love (een concessie aan de SGP). De man die een revolutie binnen het omroepbestel predikte, moet van de senaat een groot deel van zijn wet herschrijven. Sterkte, Sander!