‘De Fair Practice Code in de omroepsector is een mijlpaal’

Een korte samenvatting: de zogeheten Fair Practice Code Goed Opdrachtgeverschap Publieke Omroep zorgt voor bindende afspraken over de tarieven, die de omroepen voortaan tenminste moeten betalen aan zzp-programmamakers. Voortaan krijgen zij tenminste 150% van het cao-loon dat past bij de functie die vervuld wordt. Dit uitgangspunt gaat gelden in de relatie tussen omroepen en opdrachtnemers, maar geldt ook als omroepen werken met externe producenten van omroepproducties.

En dan de rekensom: het minimaal door een omroep-opdrachtgever aan te bieden uurtarief wordt bepaald door het minimumniveau van de cao-schaal en het daarbij behorende bruto maandsalaris te vermeerderen met  vakantietoeslag en  decemberuitkering. Bij de berekening van het uurtarief wordt tevens rekening gehouden met de wettelijke vakantiedagen.

Ter illustratie: Voor journalistieke functies gaat het hier hoofdzakelijk om de schalen G en H. Op basis daarvan kunnen we zeggen dat, bijvoorbeeld:

• Een beginnend zzp-er redacteur, zal als referentie schaal G hebben en zal minimaal € 260 (ex BTW) per dag kunnen factureren.
• Een beginnend zzp-er eindredacteur, zal als referentie schaal H hebben en zal minimaal € 300 (ex BTW) per dag kunnen factureren.

Let wel: het hierboven genoemde minimumtarief is dus alleen een startpunt en absolute ondergrens voor een onderhandeling over het tarief.

Wat maakt de afspraak over een Fair Practice Code zo bijzonder?

‘Het is de eerste collectieve regeling van zzp’ers in de omroepsector. Het is bovendien een regeling die alle werkenden in de omroepsector aangaat. De code beschermt de zzp’er en geeft hem of haar de nodige versterking aan de onderhandelingstafel en tegelijkertijd geeft de Fair Practice Code ook zekerheid aan de toekomst van de cao als collectieve regeling bij de publieke omroepen.’

Hoe ga je als zzp’er met de code in je hand voortaan de onderhandeling in?

‘Tot nu toe kregen veel freelancers van hun opdrachtgever te horen wat een redelijk tarief was. Feitelijk is dit een tarief dat indirect afgeleide is van een cao-loon. Maar er bestonden geen aanknopingspunten of argumenten waarop dat tarief was bepaald. Dus werd er een tarief gehanteerd wat “gebruikelijk” was. Maar waar is een gebruikelijk dagtarief van 200 of 300 euro nou werkelijk op gebaseerd? Met de Fair Practice Code weet de zzp’er dat je een opdracht kunt beoordelen op basis van de cao-functie en andere factoren die daarbij van belang zijn, zoals de relevante ervaringsjaren en de lengte van de opdracht. Vervolgens kijk je welk bedrag redelijk is. In de komende tijd gaan we tools ontwikkelen, zodat je je tarief snel kunt berekenen.’

Hoe zorg je ervoor dat ook de opdrachtgever zich aan de afspraken houdt?

‘Het gaat om een bindende afspraak voor alle landelijke en regionale publieke omroepen. De bereidwilligheid van de werkgevers is groot genoeg, anders was deze code niet tot stand gekomen. Daarnaast komt er een begeleidingscommissie die bij geschillen toetst of de schaaltoepassing door de opdrachtgever terecht is geweest. Die commissie heeft ook een signaalfunctie. Er is ook  een evaluatiemoment afgesproken van een jaar, maar krijgen we in de tussentijd veel signalen binnen, dan kunnen we snel aan de bel trekken.’

Met de code zullen freelancers met een kwetsbare positie zijn geholpen. Hoe zit het met de zzp’ers die al een sterke onderhandelingspositie hebben?

‘Die zullen het goed blijven doen. Ik zie de code als een springplank waar je steeds een trede hoger terechtkomt. Maar je blijft ondernemer die uiteraard vrij is om te onderhandelen en zijn of haar deskundigheid, ervaring, expertise, kwaliteit en waarde meeweegt. De Fair Practice Code is vooral bedoeld om de negatieve effecten van de huidige marktwerking weg te nemen. Daarnaast zullen door de koppeling van de tarieven aan de cao lonen de freelancetarieven jaarlijks geïndexeerd worden.’

Wanneer gaat de werking van de Fair Practice Code in?

‘Het woord is nu aan de leden. Als de meerderheid zich heeft uitgesproken voor een Fair Practice Code op 15 oktober dan gaan we het akkoord ondertekenen. Na de ondertekening geldt de  code formeel voor iedereen op wie de code van toepassing is.’

De totstandkoming heeft twee jaar geduurd. Wat kwam erbij kijken om dit resultaat te bereiken?

‘Sinds een aantal jaar constateren we dat de groep zzp’ers groeiende is. We zijn niet tegen een flexibiliteit in de media sector. Maar het probleem was wel dalende tarieven en slechter wordende arbeidsvoorwaarden voor mensen met een flexibel contract. Op dat moment was ons hoofddoel de flexibele schil in alle opzichten weer op een redelijke  niveau te krijgen. In de afgelopen maanden hebben wij heel intensief en constructief overleg gehad met de werkgevers. Voorgaand zijn we ontzettend goed geholpen door de informatie van onze zzp-leden. Zij hebben achter de schermen meegeholpen om dit tot een succes te maken.’

Smaakt de Fair Practice Code naar meer?

‘Jazeker. De publieke omroepen hebben hun leidende rol opgepakt en daar zijn we erg blij mee. We zijn inmiddels ook in gesprek met andere uitgeverijen en we hopen dat deze afspraak andere partijen motiveert om in hetzelfde spoor te treden.’

---

Mocht je vragen hebben, dan kun je als freelancelid bij de omroep de Zoom-sessies op 7 of 8 oktober bijwonen. De links naar deze sessies heb je ontvangen in de ledenbrief die dinsdag 6 oktober is gemaild. Je kunt ook rechtstreeks contact opnemen met omroepsecretaris Wais Shirbaz, wshirbaz@nvj.nl.