De positie van makers moet versterkt worden maar het is niet alleen een kwestie van een nieuw auteurscontractenrecht. De versterking moet mede komen van belangenbehartigers die met hun vuist op tafel slaan. Aldus Arda Gerkens, oud-Tweedekamerlid voor SP. Zij zal deelnemen aan de discussie van de sectie Freelance over de toekomst van de freelancer op 1 maart in studio Desmet in Amsterdam.
Hoe gaan we met het auteursrecht om nadat internet de wereld voor freelance (foto)journalisten op zijn kop heeft gezet? Het is de vraag die belangenorganisaties al enkele jaren bezighoudt. De optie die Arda Gerkens voorstelt klinkt hard maar realistisch: ‘Eigenlijk moet je beseffen dat je je rechten kwijt bent op internet. Dat betekent dat je niet op het verbodsrecht moet blijven zitten, maar dat je naar manieren zoekt waarbij de gebruiker betaalt voor het werk van de maker. Ik realiseer me dat er nog genoeg obstakels zijn: hoe kun je achterhalen wie jouw werk gebruikt en hoe zorg je ervoor dat je wordt betaald?’ Volgens Gerkens moet de politiek daarom zorgen voor meer waarborg. ‘Als ik uitga van de welwillende gebruiker die wil betalen, dan moeten er convenanten komen en moet de auteurswet verder worden uitgewerkt. Er mogen geen belemmeringen meer zijn voor de welwillenden. De makers moeten op zoek naar nieuwe businessmodellen en dat moet de politiek faciliteren.’
De freelancer heeft echter niet alleen te kampen met het feit dat foto’s of teksten ongevraagd van internet worden geplukt. Ook de machtspositie van grote mediaondernemingen en de eenzijdige algemene voorwaarden maken de onderhandelingspositie van individuele journalisten over auteursrechten zwak. ‘Het is te hopen dat het auteurscontractrecht er snel komt’, reageert Gerkens. ‘De positie van de maker moet versterkt worden. Maar het is niet alleen een kwestie van een auteurscontractenrecht. Dit moet gepaard gaan met sterke belangenbehartigers die met hun vuist op tafel slaan. In Amerika staakten de scenarioschrijvers vanwege onderbetaling. Uiteindelijk kregen ze hun zin. Die assertiviteit moet je hier ook krijgen.’
Arda Gerkens
Arda Gerkens was van 2002 tot juni 2010 Tweede Kamerlid voor de SP. In 2008 was ze voorzitter van de commissie Gerkens die zich boog over de knelpunten in het auteursrecht. Inmiddels heeft Arda Gerkens haar eigen advies- en trainingsbureau waarbij zij adviseert op het gebied van privacy, cybercrime, awareness.
Eerlijk deel voor freelancers
De toekomst van freelancers: hoe verdient de freelancer in 2020 zijn geld?
Locatie: studio Desmet, Plantage Middenlaan 4a, Amsterdam
Datum: 1 maart, aanvang 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur.