Van je collega’s in het buitenland kun je leren. Zo heeft de Deense Freelancegruppen overeenkomsten met uitgevers gesloten over tarieven voor freelancers. Afgelopen vrijdag ontmoette een delegatie van NVJ Freelance het bestuur van de Deense Freelancegruppen.
Praten over het freelance vak levert veel ‘o ja’s’ op. Ook in Denemarken kunnen afgestudeerden moeilijk aan het werk komen en staat de freelancemarkt onder druk. ‘Burgerjournalistiek is in Denemarken ook een bedreiging. Waarom betalen voor foto’s als het publiek kwantiteit wil in plaats van kwaliteit? Toen president Obama Denemarken bezocht werd opgeroepen om foto’s te sturen. Alle rechten werden ontnomen en voor de foto’s werd geen cent betaald.’
Verschillen zijn er ook. Zo heeft de bond in Denemarken met ongeveer 80 magazines afspraken gemaakt over tarieven. In Nederland verbiedt de Mededingingswet organisaties om namens individuele makers collectieve (tarief)onderhandelingen te voeren. Die Deense tarieven komen ongeveer neer op een respectabele honderd euro per uur. Toch relativeren de Deense journalisten de afspraak. ‘Het klinkt heel mooi, maar de situatie is wel dat er wordt onderhandeld over het aantal uren. Opdrachtgevers willen dat je het werk doet in minder uur.’ Overigens liggen die tarieven voor kranten veel lager: 20 tot 35 euro per uur en voor radio en tv op zo’n 40 euro per uur.
De Deense delegatie was op haar beurt nieuwsgierig naar het collectief beheren van auteursrechten in Nederland door stichting Lira-Nieuwswaarde. Dat Nederlandse freelancers enkele honderden en soms zelfs enkele duizenden euro’s per jaar ontvangen omdat zij aanspraak kunnen maken op reprorecht- en leenrecht- en thuiskopievergoedingen, wekte veel bewondering bij de Denen.
De Freelancegruppen bestaat uit zo’n 2000 leden en valt onder de Deense journalistenbond. Die bond is breed van opzet met leden uit de journalistiek, grafische hoek, communicatie, ondertiteling, cartoonisten, commerciële en persfotografen. De freelanceleden uit de Freelancegruppen staan niet alleen apart maar mengen zich ook met werknemersleden uit de verschillende secties. Dat ook communicatie onder de journalistenbond valt is vrij uniek, erkennen de Deense freelancers. ‘Maar we denken praktisch. Sommige freelancers moeten ook communicatieklussen aannemen, anders raken ze werkloos. We gaan de ethische discussie binnen de bond niet uit de weg.’