Het vandaag gepresenteerde SER-advies over zzp’ers is een belangrijke erkenning van de positie van zzp’ers op de arbeidsmarkt en binnen het Nederlandse arbeidsbestel, aldus FNV en NVJ in een eerste reactie. Het ontwerpadvies van de SER is een reactie op een adviesaanvraag van minister Donner van SZW een jaar geleden. Op 15 oktober zal de SER het ontwerpadvies in zijn openbare raadsvergadering vaststellen.
Het ontwerpadvies doet een aantal voorstellen die ertoe moeten leiden dat zzp’ers zich desgewenst kunnen verzekeren tegen het arbeidsongeschiktheidsrisico. Het ontwerpadvies bepleit een betere toegankelijkheid van de vrijwillige WIA-verzekering (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) en de particuliere vangnetverzekering voor zelfstandigen die zich moeilijk kunnen verzekeren. Daarnaast zijn enkele aanpassingen nodig in het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz) en de Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). Ook moet het belang van voldoende risicobewustzijn bij zzp’ers bekend zijn via voorlichting over de verschillende verzekeringsmogelijkheden.
Het ontwerpadvies ziet in het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz) goede mogelijkheden om ondernemers met een levensvatbaar bedrijf te ondersteunen in moeilijke tijden, aldus de SER. Het ontwerpadvies pleit voor betere voorlichting over de verschillende ondersteuningsmogelijkheden en meer samenwerking tussen gemeenten om de bestaande mogelijkheden voor bijstandsverlening optimaal te gebruiken. Een belangrijke verbetering is dat opgebouwde pensioenvoorzieningen buiten de vermogenstoets dienen te blijven.
Verder moeten zzp’ers voldoende bewust zijn van hun pensioensituatie. Het ontwerpadvies vindt dat zzp’ers gelijke fiscale mogelijkheden als werknemers moeten hebben om pensioen op te bouwen. Zzp’ers kunnen de mogelijkheden voor pensioenopbouw in de derde pijler (aanvullende particuliere pensioenen) beter benutten, bijvoorbeeld via collectieve en daardoor voordeliger pensioenproducten. In de tweede pijler (collectieve aanvullende pensioenen) kan de zzp’er nu vrijwillig zijn deelname in een bedrijfstakpensioenfonds tien jaar voortzetten. Het ontwerpadvies stelt voor de fiscale faciliteit die geldt bij deze deelname, gedurende tien jaar te laten gelden in plaats van de drie jaar nu. Ook bepleit het ontwerpadvies de mogelijkheid van een langere voortzetting, eventueel tot aan de pensioendatum.
Verder wordt aanbevolen te onderzoeken of een vrijwillige aansluiting voor zzp’ers bij bedrijfstakpensioenfondsen mogelijk is en of zzp’ers als groep pensioenvoorzieningen kunnen ontwikkelen die sterk lijken op de tweedepijlerpensioenen voor werknemers.
De SER dringt aan op een onderzoek naar de mogelijkheden om de huidige voorwaarde voor fiscale faciliteiten, het urencriterium van ten minste 1.225 uur besteed aan de onderneming, te vervangen door een winst- of omzetcriterium. Voor fiscale ondernemingsfaciliteiten, zoals de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk, zou het urencriterium nu al losgelaten moeten worden, omdat het niet uitmaakt of deze welvaartsverhogende investeringen door een kleine zzp’er of door een omvangrijke onderneming worden gedaan.
De FNV en de NVJ beschouwen het ontwerpadvies als een eerste belangrijke stap om knelpunten voor zzp’ers op te lossen. Gepleit wordt voor een nadere uitwerking van de adviesonderdelen met name pensioen, arbeidsomstandigheden en scholing voor zzp’ers. De mogelijkheden om je collectief te verzekeren voor arbeidsongeschiktheid en pensioen moeten worden uitgebreid.