‘NMa maakt verkeerde keuzes’

Het aantal ingeschreven journalisten bij de Kamer van Koophandel is 5.136 journalisten. In een tijd dat er minder werk is en de tarieven onder druk staan is een bestaan als zelfstandig journalist niet echt aan te bevelen, tenzij je heel goed bent en heel goed kunt onderhandelen. Maar journalisten die een vaste baan hadden, worden gedwongen om in een flexibele vorm te gaan werken. En ook de opleidingen leveren jaarlijks 600 nieuwe journalisten af. Voor wat dat laatste betreft vinden Kamerleden Mei Li Vos (PvdA), Kees Verhoeven (D66) en Pieter Heerma (CDA) dat de opleidingen veel meer informatie moeten verstrekken over arbeidsmarkt en arbeidskansen, moet er een numerus fixus komen, een selectie aan de poort en moeten de nieuwe accreditaties voor opleidingen een halt worden toegeroepen.

Intussen groeit de freelancemarkt nog steeds, in het afgelopen jaar 678 meer KvK-inschrijvingen, maar maken de tarieven een vrije val. Voor een zelfstandig journalist is het ondoenlijk om op individueel niveau nog een billijke vergoeding te vragen. Daarom moeten beroepsorganisaties, zoals de NVJ over vergoedingen kunnen onderhandelen. Dat kan pas als de onderhandelingspositie van beroepsorganisaties wettelijk wordt verankerd. Afgelopen juni is het wetsvoorstel Auteurscontactenrecht in de Tweede Kamer gebracht.

Adviesprijzen

Kees Verhoeven heeft weinig moeite met een adviesprijs, maar blijft wel voorzichtig. “We vinden minimumtarieven een heel slecht idee. Als opdrachtgever en opdrachtnemer moet je kunnen onderhandelen. De markt is hard, maar ik vind ook dat als jij iets maakt, je ook moet durven zeggen dat dit je prijs is. Dat is lastig. Deels door de economische crisis zijn veel mensen bereid om werk te doen voor een heel lage prijs. Daar moet de sector ook zelf iets aan doen.”
Volgens Pieter Heerma was de Mededingingswet bedoeld om de zwakste partij, vaak de consument of afnemer, te beschermen. “Je zult het met me eens zijn dat de zwakste partij in deze sector misschien niet de afnemer is. Daarom zal de positie van de maker moeten worden versterkt. De vraag is alleen of er genoeg pressiemiddel is om uitgevers en producenten aan de onderhandelingstafel te krijgen.”
Mei Li Vos gelooft niet dat zelfregulering gaat werken. Wel vindt ze dat de Mededingingswet niet is geschreven met het oog op de huidige situatie van honderden kleine bedrijfjes en enkele grote afnemers met machtspositie. Verhoeven is het met haar eens: “NMa focust zich meer op de kleine groepen die samenwerken dan op grote groepen die de markt verdelen. Ik vind dat NMa de verkeerde keuzes maakt.”

Zelfstandigenaftrek

De drie politici waren door de NVJ uitgenodigd om te praten over de grote zorgen die zelfstandig journalisten hebben over hun huidige positie. Het plan uit het Regeerakkoord om de Zelfstandigenaftrek af te schaffen en een winstbox in te voeren, heeft op zijn zachtst gezegd niet geholpen om die zorgen weg te nemen. Het kabinetsvoornemen is om vanaf 2015 500 miljoen euro te schrappen van de huidige 3 miljard aan aftrekposten voor zelfstandig ondernemers. Mei Li Vos verdedigde het plan vandaag in Trouw. Iedereen die geld verdient, moet belasting betalen. Een zelfstandige met een inkomen van 20.000 tot 30.000 euro betaalt, afhankelijk van zijn situatie, nauwelijks belasting, terwijl een werknemer met datzelfde inkomen jaarlijks rond de 3.200 euro betaalt. “Dat is natuurlijk raar. Is het nou terecht dat er een groep is die bijna niets betaalt, terwijl anderen moeten meebetalen aan allerlei publieke voorzieningen?”

Kees Verhoeven vindt ook dat in een tijd van bezuinigingen iedereen een deel moet inleveren, ook zelfstandigen. Maar hij bekritiseert de winstbox. Het betekent namelijk dat mensen die nu met een kleine winst beginnen en daar geen belasting over hoeven te betalen, straks wel belasting moeten betalen. “Je treft keihard de groep met een kleine opbrengst. Dat vind ik een heel onhandige aanpak.”
Mensen die het beroep van onafhankelijke journalistiek uitoefenen moeten op een bepaalde manier hun geld blijven verdienen. “Zelfs opdrachtgevers schamen zich voor de schamele tarieven die tegenwoordig betaald worden. Het is van belang dat er werk is, en dat dat werk ook loont. Mensen met een kleine winst worden keihard gepakt omdat ze nog minder krijgen op hun eerstverdiende inkomsten. Zorg voor een belastingvrije voet, dus dat het eerste deel van 10, 15 of 20.000 euro minder belast is dan het tweede en derde deel. Dat zou een welkom voorstel zijn.”