We zitten er bovenop

dinsdag 30 mei 2017

Het moet zeker een kwart eeuw geleden zijn dat een wetenschapper me iets grappigs vertelde over het begrip marktwerking.

De biotechnoloog in kwestie had op een congres in Rusland jonge collega’s ontmoet die een bepaald product hadden ontwikkeld. De laboratoria waren niet bepaald ‘state of the art’, de verf bladderde bij de muren af, en iedereen had een datsja waar ze hun eigen groenten verbouwden om in ieder geval qua voedselvoorziening niet van een Russisch universitair inkomen afhankelijk te zijn. Maar het patent waar ze mee bezig waren bood perspectieven. Ze waren weliswaar niet de enigen die er wereldwijd aan werkten, maar hun procedé was van wereldklasse. Het zou niet lang duren of ze zouden de markt ermee veroveren. Een prijs hadden ze ook al vastgesteld; $ 100 per milliliter. Toen mijn kennis schoorvoetend inbracht dat de stof elders voor $ 80, of zelfs minder te krijgen was, begonnen ze te stralen. Ja, de rest van de wereld doet het voor 80 maar wij voor 100, glunderden ze. Is dat niet fantastisch?

Zijn wij, freelance journalisten, net zo naïef, als wij het over onze tarieven hebben? Er zijn collega’s die het voor 13 cent per woord doen, en kijk ons nu eens: wij doen het voor 60 euro per uur! Zijn wij volledig van de markt losgeraakt als wij een normaal tarief vragen? Als je een hardliner bent, zeg je ja. Nieuws kan worden gegenereerd via algoritmes, dus hoezo kwaliteitsjournalisten? De consument ziet het verschil toch niet, die klikt zich via de sociale media prettig van nepnieuwtje naar gezond-verstand opinie en de media vertalen die appreciatie in steeds lagere tarieven. Als je dat als zelfstandige inhoud-leverancier niet bevalt, zoek dan andere opdrachtgevers of laat je omscholen.

Maar tussen meespelen en aan de kant staan, is er een wereld te winnen. Spelregels dienen te worden aangepast, als het speelveld fundamenteel is veranderd. Wie de pleidooien leest in ons uitstekende witboek (www.journalistiekheefteenprijs.nl) ziet de strijd die wordt geleverd door collega’s, individueel en collectief. Vorige week boden we het witboek aan aan de Kamercommissie voor Media.  Voor velen van hen - verse Kamerleden - was het de eerste petitie die ze in ontvangst namen. GroenLinks zegde toe schriftelijke vragen in te dienen, ingegeven door de NVJ. ‘Mir bliebe dra’, zeggen ze hier in Zwitserland. Oftewel: we zitten er bovenop.