Voorlopige conclusies enquête contracten & tarieven freelancers

Geen contract
Schrijvende freelancers werken het vaakst zonder contract (75,1%), op de hielen gevolgd door fotografen (65%) en met afstand door omroep freelancers (54,5%). Onafhankelijk van het medium waar zij voor werken geven freelancers aan tevreden te zijn met mondelinge afspraken.

Contracten met beperkende bepalingen
Fotografen krijgen contracten met de meest vergaande beperkende bepalingen, zoals volledige overdracht van auteursrechten, non-concurrentiebeding en volledige vrijwaring van aansprakelijkheid. Maar liefst 64 procent van de fotografen heeft een bepaling in zijn contract waarin zij zelf – in plaats van de opdrachtgever – de volledige aansprakelijkheid dragen voor onder andere de context van hun foto. Als zij tijdens een demonstratie iemand herkenbaar in beeld brengen die daartegen ageert, dan is volgens deze bepaling de fotograaf – en niet de opdrachtgever – aansprakelijk is voor eventuele claims van derden. Daarnaast heeft 56,1 procent van de fotografen te maken met een non-concurrentiebeding in hun contract. Dit beding beperkt freelancers om voor andere concurrerende opdrachtgevers te werken.

Tekenen contracten
Ruim 75 procent van de respondenten geeft aan contracten met beperkende voorwaarden te tekenen omdat zij – als ze weigeren te tekenen – de opdracht niet krijgen.

Individuele onderhandelingen
Een beperkt aantal freelancers (15%) heeft met succes onderhandeld over beperkende voorwaarden. Dit betekent dat 85 procent geen ruimte krijgt van de opdrachtgever om te onderhandelen, niet heeft onderhandeld of heeft onderhandeld zonder succes.

Media die individuele onderhandelingen weigeren
Bij de schrijvende pers zijn vooral nieuwsmedia niet bereid om te onderhandelen. TMG en Wegener weigeren volgens de respondenten over het schrappen van de beperkende bepalingen te onderhandelen. Bij de publiekstijdschriften stelt Sanoma zich star op. Volgens omroep freelancers bieden Tros en de VPRO evenmin onderhandelingsruimte.

Tarieven
Ruim 49 procent van de omroepfreelancers geeft aan dat hun tarieven de afgelopen vijf jaar zijn gestegen. Daar staat tegenover dat 48,5 procent van de respondenten meer werkzaamheden moet verrichten voor één opdracht. Het betreft dan vooral het afnemen van interviews of het aanleveren van onderwerpen aan de redactie.

Ruim 54 procent van de schrijvende respondenten geeft aan dat hun tarieven de afgelopen vijf jaar gelijk zijn gebleven. Ook het merendeel van de fotografen (41,5%) geeft aan dat hun tarieven gelijk zijn gebleven.

Aantal respondenten
402 respondenten hebben gereageerd op de oproep van de NVJ om inzage te geven in hun contracten en tarieven. Er reageerden 238 freelancers schrijvende pers, 128 fotojournalisten en 36 omroep freelancers. Ruim 50 respondenten haakten bij de eerste vraag af omdat zij meenden dat de antwoorden geen recht deden aan hun realiteit.

Opnieuw oproep
De NVJ streeft naar een respons van 30 procent en zet daarom het onderzoek via een aangepaste enquête voort. De respons (402) is nu minder dan 10 procent. Daarom doet de NVJ opnieuw een oproep aan al haar freelancers – en in het bijzonder aan omroep freelancers – om massaal de enquête in te vullen.

Klik hier voor de enquête Freelance Fotojournalisten

Klik hier voor de enquête Freelance Schrijvende Journalisten

Klik hier voor de enquête Freelance Omroepjournalisten