Wil ik dit echt zien? Ongefilterd? Live? Zit er dan geen vertragingsmechanisme in deze opnames, zoals bij een live verslag van een politie rally? Bij de jacht op de broers die de aanslag pleegden bij de Boston marathon in 2013 gaf de televisie de beelden steeds een paar seconden later door, mocht het tot een schotenwisseling komen. Ook toen volgde ik het nieuws live op een hotelkamer in de VS. En ook nu weer zit ik als bevroren op mijn hotelbed.
Ongefilterd
dinsdag 21 februari 2017
Maar dit is geen politieachtervolging. Dit is een persconferentie van de leider van de Westerse wereld. Alles wat hem niet uitkomt is nepnieuws. Hij zegt maar wat. Zijn persconferenties zijn de spannendste vorm van reality-tv. Wat anderen alleen durven te zeggen op de divan bij hun therapeut, gaat hier regelrecht de wereld in. Na 75 minuten is het voorbij. Unhinged, losgeslagen, zegt de CNN-commentator Jake Tapper; Trump is de weg kwijt.
Als de nieuwe spelregels in Washington één ding blootleggen, dan is dat het failliet van een businessmodel. Niemand heeft daar slimmer gebruik van gemaakt dan Trump, schrijft Mother Jones, het progressieve maandblad uit Californië. Commerciële zenders drijven op adverteerders en kijkcijfers. Volgens CBS-directeur Les Moonves ‘zijn de bommetjes die Trump gooit misschien slecht voor Amerika, maar verrekte goed voor CBS.’ Dreigementen, decreten, leugens, ze zijn allemaal goed voor ‘eyeballs’ en dus inkomsten, via alle mogelijke media. Kranten, zeker de regionale, leggen het loodje. In tien jaar tijd is het aantal journalisten in de VS met 40 procent afgenomen.
En zo houdt Trump de mainstream media in zijn greep. En verdwijnt hun rol als waakhond van de democratie. Onafhankelijke journalistiek is meer dan ooit aangewezen op steun van sponsors. Lezers, mecenassen, stichtingen, de overheid. In Nederland is dat niet anders. PvdA-Kamerlid Mei Li Vos pleit terecht voor een nieuwe vorm van overheidssteun voor onafhankelijke journalistiek.
In het vliegtuig terug kijk ik naar ‘All the Presidents Men’, de klassieker over Watergate. Hoe taaie onderzoeksjournalistiek tenslotte leidt tot het aftreden van Nixon. Als Woodward en Bernstein midden in de nacht hun hoofdredacteur confronteren met nieuwe bewijzen, krijgen ze zijn fiat om door te gaan. Met het befaamde understatement: ‘Het gaat nergens over, behalve misschien om het eerste artikel van de grondwet, persvrijheid, en misschien wel de toekomst van het land’. Het is relevanter dan ooit.