Fotografe Mirjam Letsch ontdekte dat meerdere (hobby)schilders haar gefotografeerde portretten gebruikten als voorbeeld voor hun eigen ‘authentieke’ creaties. Vooral de portretten van gesluierde vrouwen bleken in trek en veelvuldig te worden nageschilderd, in juridisch jargon ‘verveelvoudigd’. Op het moment dat zoiets niet langer in de privésfeer blijft is er sprake van auteursrechtschending.
Zonder dat Letsch om toestemming was gevraagd werden de gefotografeerde portretten op websites gezet en in meerdere gevallen zelfs te koop aangeboden. Letsch schreef de schilders aan en verzocht om een schadevergoeding. Een van de aangeschreven personen liet zijn kwestie – nadat hij al een schikking met Letsch had getroffen – alsnog door de rijdende rechter beoordelen. Die bevestigde dat het naschilderen en publicatie op een website inderdaad een inbreuk op het auteursrecht van de maker is.
Een van de andere portretschilders was niet bereid tot schikken en liet het op een door de NVJ aangespannen procedure bij de rechter aankomen. In haar verweer wrong zij zich in allerlei bochten. Het zou niet met zekerheid zijn vast te stellen of het de foto van Letsch betrof die zou zijn nageschilderd. Verder wees zij erop dat er zeer veel afbeeldingen rechtenvrij op internet staan. Van opzet was helemaal geen sprake, het was uit hobby geschilderd en alertheid met betrekking tot auteursrechten kon daarom niet worden verwacht. En bovendien was, nadat Letsch haar had aangeschreven, het nageschilderde beeld toch van de website gehaald?
De kantonrechter die uiteindelijk over de zaak moest beslissen veroordeelde haar tot betaling van een schadevergoeding, want vast stond dat er met het schilderen niet een nieuw en oorspronkelijk werk was ontstaan en dat de foto onmiskenbaar als voorbeeld had gediend voor het geschilderde portret. Als internetgebruikster moest zij verdacht zijn op het auteursrecht van anderen en zo niet, dan nam zij daarmee welbewust het risico dat zij het auteursrecht van een ander zou schenden.
Overigens bevonden de schilders zich in goed gezelschap. Bob Dylan bijvoorbeeld, is niet alleen zanger maar ook een verdienstelijk schilder. Een aantal van zijn onlangs in het openbaar tentoongestelde schilderijen vertoont echter een overduidelijke overeenkomst met beelden van diverse fotografen, onder wie Henri Cartier-Bresson.
Yolanda Pattiasina, NVJ Advocaten & Juristen
Links de foto van Mirjam Letsch