De bijeenkomst De Waarde van Beeld, afgelopen vrijdag in LantarenVenster in Rotterdam, geeft de fotojournalist hoop. Hier kwam niet alleen het mooiste naar boven van wat dit vak te bieden heeft met de ontroerende verhalen van Jerry Lampen, Martijn van de Griendt en Maggie Steber. Maar ook het besef dat de fotojournalist er niet alleen voor staat.
Alles wat je moet weten over het vervolg van de campagne Fotojournalistiek heeft een Prijs (inclusief 2 oproepen aan elke fotojournalist!).
Moderator Karen Eshuis in gesprek met Jerry Lampen (foto Marco Okhuizen)
Op de foto een ontredderde vrouw die beseft dat haar overleden man voor altijd het huis heeft verlaten. Een paar uur eerder op die locatie: Jerry Lampen kiest er niet voor met de lijkstoet de straten in te gaan, zoals gebruikelijk in het Midden-Oosten. In plaats daarvan gaat hij vroeg naar het huis, vraagt of hij mag blijven, drinkt thee en brengt tijd door met de vrouwen, voordat de overleden man voor de laatste keer thuiskomt en weer het huis zal verlaten.
Hij schiet af en toe vol. Zo vaak kijkt Jerry Lampen niet op deze manier naar zijn eigen foto’s. ‘Ik kon dit beeld nooit maken als ik geen uren had doorgebracht met deze vrouwen. Je móet investeren. En het wordt ons bijna niet meer gegund om mooie integere foto’s te maken.’
Of het nu deze foto is van Jerry Lampen, zijn andere foto’s of de series van Martijn van de Griendt of die van Maggie Steber later op de middag. Elk in zijn soort is iconisch, indringend en trefzeker. Met het licht als van een Hollandse meester; of met een emotionele waarde die zich vastzet in het geheugen.
De titel De Waarde van Beeld, zo wordt wel duidelijk, is voor meerdere uitleg vatbaar: de emotionele waarde van beeld; de maatschappelijke waarde van beeld; en de economische waarde van beeld.
Voor wat betreft dat laatste worden de fotografen met hun neus op de feiten gedrukt. Econometrist René Goudriaan, wel wat gewend als het gaat om beloningsvraagstukken in de culturele sector, is geschrokken van de zwakke onderhandelingspositie van fotojournalisten. De grafieken die hij toont laten niets aan duidelijkheid te wensen over. Die van uurtarieven bijvoorbeeld. Het gemiddelde tarief van een loodgieter ligt op 60 euro, dat van een schoonmaker op 25 euro, een minimumloner op 16, een fotojournalist volgens de cao op 29 euro. In de praktijk krijgen de freelance fotojournalisten bij landelijke en regionale kranten nauwelijks de helft.
Dat zijn geen lonen; dit zijn fooien. How low can you go, stelt Goudriaan cynisch vast. Het verschil tussen een fotograaf in loondienst en een freelancer is niet verdedigbaar. Met de huidige tarieven is geen duurzaam businessmodel mogelijk. En dat toekomstperspectief is niet alleen onaantrekkelijk voor opdrachtnemers, maar ook voor opdrachtgevers.
Toch is er ook hoop, aldus Goudriaan:
- Bekijk hier de presentatie van René Goudriaan [pdf]
De situatieschets van Goudriaan maakt eens en te meer duidelijk waarom een campagne Fotojournalistiek heeft een Prijs zo nodig is. Nu is het momentum, zegt NVF-secretaris Rosa García Lopéz. Tijdens de landelijke actiedag op 25 januari 2019 hebben de fotojournalisten al laten zien wat de kracht is van gezamenlijke vuist. Het probleem is sindsdien zichtbaar. Maar de tarieven zijn nog niet verbeterd en de fotojournalisten willen vervolgacties. En juist nu heeft het zin om door te pakken, aldus García Lopéz. Dat heeft te maken met o.a.:
Erkenning
Betere tarieven
(1 november – 15 januari)
(15 januari - 15 maart)
Daarna met de mediaorganisaties om tafel
Om de campagne Fotojournalistiek heeft een Prijs tot een succes te maken is de gezamenlijke kracht van fotojournalisten cruciaal. Of zoals fotojournalist David van Dam dit noemt: samen voor ons eigen. ‘Verandering begint bij onszelf. Wij, fotojournalisten, moeten zelf actie ondernemen. Het gaat niet alleen om het mooie beeld wat we maken, maar het gaat ook om ondernemen.' Dat kan volgens Van Dam al door simpelweg een app-groep te beginnen met je collega’s. ‘Overleg je tarieven en offertes met elkaar. Gaat de klant naar je collega? Weet dan dat die collega hetzelfde zal vragen.’
Het campagneplan is niet iets wat de NVJ of de NVF bedenkt. Negen fotojournalisten zijn nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de plannen: Ilvy Njiokiktjien, Freek van den Bergh, David van Dam, Jeroen Jumelet, Sanne Donders, Ruud Rogier, Evert-Jan Daniels, Serge Ligtenberg en Jan Everhard. De fotojournalisten bepalen gezamenlijk de koers van de campagne.
Serge Ligtenberg: ‘Ik ben ervan overtuigd dat de open vrije democratie de basis is voor onafhankelijke fotojournalistiek. De krant is niet een zomaar een inwisselbaar bedrijf dat alleen maar bestaat om extra winst te maken voor de aandeelhouders. Kranten hebben een maatschappelijke functie. Je mag ook van kranten verwachten dat ze onafhankelijke en eerlijke journalistiek mogelijk maken. En dat kan alleen maar door goed te betalen.’
Jan Everhard: ‘Voor mij was 25 januari persoonlijk een enorme stimulans. Om te merken dat het lukt, dat het kán. We kunnen met z’n allen betere tarieven en aanpalende voorwaarden bereiken en dat is voor mij de motivatie om voor de volle 100% aan de slag te gaan. Mogelijk krijgen jullie een van ons aan de telefoon om ook jullie te stimuleren. Want meedoen is ontzettend belangrijk. Denk niet, wij zijn klein en zij zijn groot. Met elkaar gaan wij deze campagne voeren en gaan we deze actie winnen.’
