De bodycam: een beeld zegt meer dan 1000 woorden

Journalistiek op straat verandert. De agressie neemt toe (denk aan PersVeilig.nl) en tijdens de coronacrisis worden onze vrijheden ook nog eens ingeperkt. Stranden en recreatiegebieden worden afgesloten, en de centra van grote steden waren soms uitgestorven.

De handhaving van de noodverordeningen wordt door zowel politie als BOA’s gedaan. Daarbij ontstaan nog eens discussies; die in sommige gevallen tot een klacht richting de gezagsdragers kan leiden, of tot de aanhouding van de journalist. Vaak ontstaan die discussies natuurlijk op het moment dat je het lint wil passeren en het afgezette gebied wil betreden. Het is goed om daarop voorbereid te zijn.

Het wordt gewaardeerd als je ervoor zorgt dat je perskaart duidelijk zichtbaar is (tenzij dat botst met je persoonlijke veiligheid in 'rellerige situaties'). Hang de kaart bijvoorbeeld in een pashouder om je nek. Journalisten lopen vaak 'in burger' en met de kaart om je nek is sneller duidelijk wie je bent en waarom je binnen de linten loopt.

Bij het incident

 

• Bied uit jezelf de perskaart al ter inzage aan; of zorg er dus voor dat deze duidelijk zichtbaar om je nek hangt.
• Blijf redelijk, blijf netjes. Ook al slaan de vlammen achter je uit de ramen, en zie je de mogelijkheden om een verkoopbare foto te maken snel afnemen. Ook al weet je dat je gelijk hebt. Een gezagsdrager die getart wordt zet meestal nog meer de hakken in het zand, en dus duurt het alleen maar langer voordat je het lint mag passeren.
• Bij een weigering om toegelaten te worden: vraag een kledingnummer c.q. dienstnummer. Als je later een klacht wil indienen of in ieder geval nog eens met die agent wil (laten) praten, heb je dat nummer nodig. Sommie politiemensen zijn terughoudend om het te geven, maar volgens de ambtsinstructie moeten ze die geven als er om gevraagd wordt.
• Vraag of de agent zijn meerdere erbij wil roepen, of via de portofoon contact op wil nemen met de OVD politie of de meldkamer. Een weigering is niet zelden het gevolg van een gebrek aan kennis; kort overleg met een meerdere lost het probleem vaak al op.

Als je dan nog geweigerd wordt, is het een goede zaak om achteraf over de gang van zaken te klagen. Een goed politiekorps staat open voor klachten, en ziet dat als een kans om te leren en verbeteringen door te voeren. Maar het is dan van groot belang om de gebeurtenissen ‘op beeld’ te hebben. Een klacht wint aanzienlijk aan kracht als duidelijk vaststaat wat er is gebeurd. Bij een ‘welles-nietes’ situatie heeft de verklaring van een beëdigd opsporingsambtenaar meer waarde dan die van een gewone burger, en delf je dus het onderspit.

Leg de situatie vast. Bij voorbeeld met de video-functie van je foto camera. Maak foto's waaruit blijkt op welk punt je geweigerd werd; en wat de situatie ter plaatse was. Hoe ver van het incident was dat? Word je ergens tegengehouden op een plek waar niet eens zicht op de gebeurtenissen was, bijvoorbeeld ? Mochten burgers wel overal rondlopen, en werd je juist als journalist in jouw bewegingsvrijheid beperkt door een persvak ?

Een goede bodycam staat altijd aan

Steeds meer journalisten op straat gebruiken bodycams. Ze sluiten daarmee aan bij de trend dat BOA’s en politiemensen ook met dergelijke apparatuur worden uitgerust. Een goede bodycam staat altijd aan; bij geweld tegen de journalist of als er een discussie aan het lint ontstaat, staat het verhaal er dus helemaal op. Dat is een enorm pluspunt: dat niet alleen het meningsverschil erop staat, maar ook alles wat er aan vooraf ging.

• Bekijk hier voorbeeld 1 en 2

Waar moet een bodycam aan voldoen ?

• Een bodycam moet voorzien zijn van voldoende accu en flashgeheugen om langdurig en continu op te nemen. Je weet immers nooit wanneer er wat gebeurt. Het is aan te raden om de camera vlak voor aankomst aan te zetten, en pas weer uit te zetten als je wegrijdt. De betere modellen hebben voldoende accu en flashgeheugen om een uur of 8 op te nemen; pas dan worden de oudste beelden automatisch overschreven.
• Een bodycam moet in het donker goed herkenbaar beeld opnemen. Meestal gebeurt dat door het inschakelen van infrarood leds, die de omgeving bijlichten. Het beeld is dan wel zwart-wit, maar het is nog steeds goed te zien wat er in de nabijheid van de drager gebeurt.
• Het beeld van een bodycam moet niet makkelijk te wissen of uit te lezen zijn. Als de camera gestolen of in beslag genomen wordt, moet degene die hem afgepakt heeft er eigenlijk niets mee kunnen.
• En als laatste: de bodycam moet goed geluid opnemen. Ook als het een lawaaiige omgeving is; als er een brandweerauto met draaiende motor staat, of als er bijvoorbeeld een groep demonstranten leuzen staan te roepen. Je moet gewoon kunnen horen wat er binnen een straal van een meter rond de drager gezegd wordt.

In Den Haag en omgeving gebruiken we op dit moment Transcend Drivepro Body 30 camera’s. Dit is een betrouwbaar apparaat gebleken, dat ook in weer en wind zijn werk blijft doen. De exemplaren die we hebben zijn inmiddels een paar jaar oud, maar de accu laadt steeds goed op, en er zijn geen problemen met regenwater of kou.

De DrivePro Body 30 heeft een bijzondere aansluiting. Een bijzondere USB-kabel. Dat heeft het voordeel dat iemand anders er vaak niets mee kan doen. Geen beeld uitlezen, en geen beelden van de camera wissen. De camera is dus 'een black box' voor zowel een dief als voor een opsporingsambtenaar. Overigens: het nadeel is natuurlijk dat als je dat kabeltje kwijtraakt....

Op sites als AliExpress zijn aanzienlijk goedkopere bodycams te krijgen. Helaas is de prijs die daar genoemd wordt vaak niet het bedrag waarvoor je hem in huis hebt, want er komen vaak nog verzend- en douanekosten bij. Een voorbeeld is deze camera. 

Voor incidenteel gebruik is deze ook afdoende. Zoals gebruikelijk met Chinese hardware is het alleen de vraag in hoeverre de camera jarenlang intensief gebruik doorstaat. Of de accu niet snel in capaciteit terugloopt, en of de camera bestand is tegen een heftige regenbui.

Goed: het meningsverschil staat op beeld. Wat nu ?

• Bij problemen met de acceptatie van de perskaart door de politie: dien achteraf een schriftelijke klacht in. Schrijf daarbij desnoods al deels uit wat er tijdens de confrontatie gezegd is. Vul het verhaal aan met de foto's die je daar gemaakt hebt, en een kaartje waaruit blijkt waar het incident was; en waar je eventueel tegengehouden bent. Als het goed is word je dan (na enige tijd) uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek met de betreffende politie ambtenaar en zijn/haar meerdere. Tijdens dat gesprek kan je dan eventueel de videobeelden laten zien.
• Als er structureel problemen zijn met de acceptatie van de perskaart is het aan te raden om een gesprek aan te gaan met de korpsleiding. Formele klachten kosten veel tijd en kennen een lange doorlooptijd. Door het aanstellen van een intermediair aan de kant van de politie kan vaak sneller resultaat worden bereikt.
• Bij bedreiging of geweld: overweeg of je aangifte doet. In veel gevallen is dat gerechtvaardigd, en aan te raden. Maak altijd een melding van het incident bij PersVeilig.nl.