Mag AI mijn werk zomaar gebruiken zonder mijn toestemming?
Ja, tenzij je met jouw opdrachtgevers anders hebt afgesproken.
Als freelancer heb jij in beginsel het auteursrecht op de artikelen die jij schrijft. Tegen betaling krijgt jouw opdrachtgever het recht om dit werk te exploiteren. Wat hij hiermee precies mag doen ligt vaak vast in de overeenkomst van opdracht. In deze overeenkomst staat meestal ook of jij jouw artikelen nog voor andere doeleinden mag gebruiken.
Heb jij het auteursrecht aan je opdrachtgever overgedragen zonder toestemming voor eigen gebruik, dan mag jij het werk dus niet meer op jouw eigen website plaatsen. Dat geldt eveneens als jullie een exclusieve licentie voor alle vormen van openbaar maken hebben afgesproken. Jouw opdrachtgever heeft dan het alleenrecht om het werk te exploiteren. Niemand anders, ook jijzelf niet, mag het werk daarna nog publiceren.
Lees altijd goed na of de licentie die jij hebt verleend bepalingen kent die in jouw voordeel kunnen werken. Als het alleenrecht van de opdrachtgever bijvoorbeeld voor een beperkte periode geldt, staat het jou daarna vrij om het artikel weer zelf te verspreiden. Ook is de licentie soms alleen exclusief voor bepaalde verspreidingsvormen, zoals publicatie in print, en mag jij het artikel zelf nog op andere wijze gebruiken. Daarnaast bestaan er niet-exclusieve licenties, waarbij de opdrachtgever geen alleenrecht heeft. Jij mag het werk dan ook aan anderen verkopen of zelf, bijvoorbeeld online, publiceren.
Naast de overeenkomst van opdracht is het verstandig om de algemene voorwaarden te lezen die van toepassing zijn op de opdracht. Soms bevatten deze voorwaarden bepalingen over de omvang van de licentie of over eigen gebruik. Is het je uit alle documenten niet helemaal duidelijk wat is toegestaan, leg dan je wensen gewoon aan je opdrachtgever voor. Veel opdrachtgevers blijken best bereid om toestemming voor eigen gebruik te verlenen.
Wil je dus weten wat jij zelf nog mag doen met werk dat jij voor een ander maakte, lees dan nauwkeurig de relevante overeenkomsten en voorwaarden of vraag om toestemming aan de opdrachtgever. Nog beter is het om vóór het maken van afspraken al na te denken over eigen gebruik. Wil jij het werk in de toekomst nog kunnen publiceren in bijvoorbeeld een verzamelwerk of op een eigen website, zorg dan dat de overeenkomst hiervoor ruimte biedt. Oftewel: onderhandel het uit!
Rutmer Brekhoff, NVJ Advocaten en Juristen
Heb je ook een kwestie die je aan onze juristen wil voorleggen? Mail: juridisch@nvj.nl of kijk op nvj.nl/rechtshulp